Jan Cremer

Cremer in 2017

Jan Cremer (Eanske, 20. april 1940 – 19. juni 2024) was nen neaderlandsken skryver un bealdend künstenaar. Et meyst bekend wör he med syn book Ik Jan Cremer uut 1964 un Ik Jan Cremer Tweede Boek uut 1966. Cremer wör bekend ümdat hee in syne böker in klörige beskryvingen löät weaten wat he in bedde wal neet torechte wüst to knoien un ümdat he sikselv oaverdreyven upheamelden (vandår ouk de titel van syne böker). Dat was in Neaderland un seaker in Twente neet gebrukelik. Up de vråge wat syne skryvinvloden warren antwoordden hee Ik lease neet, lüde leaset my.

Wark

Al Cremer syn wark (in skryven un in skilderyen) was en lösmaken van wat döär de eywen hen as kultuur un vöärnaam wör achted. Ne andere uutspråke van em was "Rembrandt? Wee mag dat weasen? Ik hebbe gin verstand van weelrennen." Do as he 18 was vröög he 1 miljoon gülden vöär en skilderye. By et Boekenbal, ne årdig deftige angeleagenheid vöär skryvers, küm he wööst tuterend med synen auto vöärby krossen.

Med syn oapenlike seksuäle skryverye in Ik Jan Cremer makeden hee sik lös van de moraal uut de jåren '50 un was he nen vöärlöyper van de vrye jåren '60. Et book leidden töt vrågen in den Tweyden Kamer, lüde nöömden et fascistisk un vootbalvandalen wörden beskuldigd van 'Jan Cremerisme'. Dat küm Cremer alleyne mär good uut. Et skandalige der van sorgden at lüde syn wark by höype kochten.

Leaven

Jan Cremer was nen söäne van Jan Cremer (1877 - 1942) un de hongaarske Rózsa Csordás Szomorkay Wendl (1917–2001). In 1967 trouwden Cremer med Hester le Clercq, wårmed as he twey söäns un ne dochter kreag. Vanaf 1977 was he samen med Babette Sijmons, wårmed as he söäne Ivan Cremer (1984) kreag, ouk nen bealdend künsteraar. In 1998 sea he by de Volkskrant at he messkeen wal söäven of achter kinder hevt. Hee lea et under meyr an med model Loesje Hamel un danseresse Panchita de Peri.

Den 30. november 2000 benöömden se em töt Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

In 2024 köm Cremer uut de tyd. Hee was 84 jår old.

Skryvlyste

• Ik Jan Cremer (1964)
• Ik Jan Cremer Tweede Boek (1966)
• Made in USA (1969)
• Sneeuw (1976)
• Logboek (1978)
• De Hunnen/Oorlog (1983)
• De Hunnen/Bevrijding (1983)
• De Hunnen/Vrede (1983)
• De liefdes van Jan Cremer (1988)
• Wolf (1993)
• De Venus van Montparnasse (1999)
• I paint I write I paint (2000)
• De wilde horizon (2003)
• Verloren gedichten (2004)
• Brieven 1956-1996 (2005)
• De Cremer Tapes (2006)
• Ik Jan Cremer Derde Boek (2008)
• Fernweh (2016)
• Sirenen (2017)
• Jayne (2018)
• Canaille (2019)
• Barbaar op Ibiza (2020)
• Storm (2020)
• Icoon (2023, med Onno Blom)

Steades wåras syn wark hangt

• Frans Hals Museum, Haarlem
• Kunstmuseum Den Haag
• Museum Arnhem
• Rijksmuseum Amsterdam
• Rijksmuseum Twenthe, Eanske
• Stedelijk Museum Amsterdam
• Museum de Fundatie, Zwolle
• Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam