Jakob Middendorp
Jakob Middendorp (latyn: Jacobus Middendorpius) (1537, Oatmörsken, Twente – 13 January 1611, Köln) was nen katholiken godgeleyrden en karkenman, weatenskapper en geskeedkündigen uut Twente.
Leaven[bewark | bronkode bewarken]
Middendorp wör geboaren rund 1537 as burensöäne. Syne geboardesteade is neet heylemål düdelik, mär up et titelblad van syn wark De Celebrioribus Academiis nöömden hee sikselv Otmersensis ("uut Oatmörsken"). Van syn vader en moder möäg hee hen studeren an et Fragerherren gymnasium in Zwolle, by de 'broders van et gemeyne leaven' onder Jan Telgius, Jan Lingius of van Lingen en Boethius Epo of Bote Ytes.[1] Hee volgden dår geystesweatenskoppen, vöärdat hee wyder hen studeren güng in Köln. Dår verdepeden hee sik in de wysbegeyrde en rechtsgeleyrdheid. Up wysbegeyrde en beide täkke van recht haalden hee synen doktersbül en noch en licentiaat van godgeleyrdheid. Hee kreag ne underwysanstelling an et Montanum Gymnasium van Köln, wåras hee peripatetiske filosofy underweys.
In 1576 skreav hee syn wark De celebrioribus universi orbis Academiis[2], wat lange gölde as en vöärnaam oaversicht van de geskedenisse van höyger underwys in Europa. Dårmed gavven hee feitelik ne ård blauwdruk vöär wo as höyger underwys förmegeaven worden must en lange ouk evolged is. Et book volgden teoryen van Annius van Viterbo, nen later untmaskerden fantast, wårdöär et book nå Middendorps leaven händigan uut de graty völ.
In 1580 wör Middendorp eköäsen as deken van Sünte Maria ad gradus in Köln. Dree jår later küm der dunderye in et aartsdekanaat: prince-biskop Gebhard Truchsess von Waldburg, nen jungeren ädelman den as minder vöär syne oavertüging bisskop was ewörden as vöär syne knippe, wör verleevd up Agnes von Mansfeld-Eisleben, ne protestantske ädelvrouwe. Vöär öär güng hee oaver up et Kalvinisme. Hee wolde van syne kölner landeryen en sekulyr hartogdom maken, med godsdeenstlykheid vöär syne underdånen. Dat untkeatenden den Kölsken Oorlog. Middendorp makeden sik uut de vöte en gavven nen set les an verskillende instellingen in et butenland. Do as den Kölsken Oorlog vöärby was küm hee weader når Köln, wår hee et meyste van syn wydere leaven ewoand hevt.
in 1596 wör hee deken van Sünt-Andries en in 1601 kanunnik van de kölske katedrale.
Van 1580 töt '81 was Middendorp rektor van de universiteit van Köln. In 1602 wör hee eköäsen as vice-kanselyr döär hülpbisskup Ferdinant van Beieren.
In 1611 küm hee uut de tyd. Hee ligt begraeven in de karke van Sünt Andries.
Wark[bewark | bronkode bewarken]
As skryver was hee et bekendst van syn wark De celebrioribus universi orbis Academiis, libri II, en pioneerswark in de geskedenisse van underwys en universiteiten. Hee beskreav neet blouts de geskedenisse van skolen en universiteiten, mär probeerden et begin en de spreid van geystesweatenskappen under jöäden en kristenen te beskryven. Volgens Middendorp begün et skolen in Italie en wal in vrog-bybelske tyden. Volgens em gavven Noach al les up en publicum Vetuloniae gymnasium (oapenbår gymnasium) en was Sünt Petrus rektor van nen publicum sacrarum literarum gymnasium (en oapenbår gymnasium van heilige geskrivten) in Rome. Volgens em was kristelik underwys döärslaggeavend eweasd üm beskaving en et wåre gelöyv de wearld rund te krygen en et bevästigden min of meyr dat et kristendom in Rome was begünnen. [3]
Ouk van syne handene sint:
- Officiorum scholasticorum libri duo, quorum prior tam iuventutis quam populi Christiani magistrorum qui divinas et humanas literas publice privatimque docent, munus edisserit, posterior vero praecipua auditorum populique offica complectitur (Köln, 1570);
- Historiam Aristeae versae per LXX interprets Scripturae sacrae ex MS. codicibus Graecis et Latinis restituit et commentario illustravit (Köln, 1603);
- Historia monastica, quae religiosae et solitariae vitae originem, progressiones, incrementa et naturam ex scriptura Sacra, ex pontifico et Caesareo jure, ex antiquissimis historiis, ex veterum Patrum et librorum scriptis demonstrat (Köln, 1603).
Verwysingen[bewark | bronkode bewarken]
- ↑ Biographisch Woordenboek der Nederlanden. "[Jacob van Middendorp]". Van der Aa, A.J. 1852-1878. Bekeaken up 25 december 2022.
- ↑ Köln, 1567, 1572, 1594 en 1602), flink uutebreid, in twey deylen, under den titel Academiarum celebrium universi terrarum orbis libri VIII locupletati.
- ↑ Marc Laureys. Universität München. "Latin as Language 0f The Blessed. Melchior Inchofer on The Excellence and Dignity of the Latin Language". Heinrich C. Kuhn ed. Skreaven up 13 augustus 2002. Bekeaken up 22 december 2022.