Isoglos

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Ürdinger Liene: Ik/Ich isoglos, den't Neersassies van t Hoog-Duuts oonderskeaidt

Nen isoglos is ne term oet de sproakenkeunde. t Is ne liene op ne kaarte, dee't angef woer't sproakvariaant 1 opheuld en sproakvariaant 2 begeent. Nen isoglos is nit allensumvattend; t gef n verskil an op één kleain oonderdeel van ne sproakvariaant. Zo kan t dus vuurkommen det der n oonderskeaid tusken twee gebeden besteet wat t gebroek van woard A angeet, mer det beaide gebeden eenzelfde woard B gebroekt. Vuur t Neersassiese gebeed is de Benratherliene (maken-machen) nen belangrieken isoglos.

n Term isoglos keump van t Grieks ἴσος ísos, wat "zelfde, vergeliekber" betekent, en γλῶσσα glōssa "tonge, dialekt, sproake".

Isoglossen köant op verskeaidene andachtspeunten in edeeld worden. Zo he'j isoglossen op grammatikaal verskil, vervogingsverskil, wöardeskat en oetsproake. In t Neersassies gebeed is völle sproakenoonderzeuk edoan noar wöardeskatsverskillen, oonder mear duur G.G. Kloeke en Jo Daan, dee't skappen vol met isogloskaarten hebt noa eloaten. Vearder he'j op grammatikaal peunt de isoglosse van t eenheidsmearvoold (gebeed 1 "ik warke-wie warkt" tegenoawer gebeed 2 "ik warke-wie warken"), op vervogingsverskil bv. de verkleinwöarde (gebeed 1 "beumke" tegenoawer gebeed 2 "beumpie"), op wöardeskatspeunt (gebeed 1 t gebroek van "weule" tegenoawer gebeed 2 "vroot") en oetsproakeverskil (gebeed 1: "wark", gebeed 2 "waark", gebeed 3 "weark", gebeed 4 "woark", ezw.) Grote dialektgroepen hebt vake meardere oawereenkommende isoglossen. Doarmet wörd bedoold det meardere isoglossen (nen isoglossenbeundel) van meardere andachtspeunten ongevear dezelfde greanze hebt. Dee greanze gef dus n grötter dialektverskil an.

Zeet ook[bewark | bronkode bewarken]