Stofzoeger

Stofzoeger

n Stofzoeger is n apperaat woermet o-j t hoes kloar maakn köant. t Woarket vake met nen stoarkn elektromotor, den at ne grote sentrifugaalpoompe andrif. t Stof wördt dan in nen buul op evöngn, of in nen bäkn an de binnkaante van de mesiene slingerd.

Um en noabie 1900 wör n stofzoeger al oet eveundn, mear t doerdn nog tot ongevear 1960 tot ongevear iederene dr ene har. Doarvuur wördn kleedn aait of eveagnd, of boetn oet eklopt met nen matnklopper.

Herbert Booth

Herbert Booth (1871-1955) vreug zik of woerumme at de leu aait prebeerdn t smear vort te bloazn. Hee bedach det t völle makliker was um t op te zoegn en direkt in n toetn te doon. In 1900 maakn'e n eersn stofzoeger: de Booth Machine. Det was n deer van ne mesiene den't wal 50 kilo weug. Ze kreegn rädkes oonder en wördn vuurt etrökn duur pearde. Zo gung t dan de huuze langs. t Apparaat bleef boetn en de slange gung duur t veanster noar binn. Dr was twee man neudig um t deenk te bedeenn. Eene um t hoes te doon, n aandern um de mesiene te bedeenn. Dit was vanzelf onmeundig priezig, dus allene rieke leu en bedriewe konn zonne buurte betaaln.

Latere oetveendings

t Eerste neet-elektrise model wör in 1869 ontwörpn duur Ives W. McGaffey oet Chicago. Dit woarkn duur in nen learnen bal te kniepn, woerduur de locht de slange in ezeugn wör.
n Eerstn elektrisen was de hoover oet 1907, den oet eveundn wör duur n Amerikaansn Hoover Suction Sweeper Company. Den van Booth weug ongevear 50 kilo, terwiel at disn "nog mear" 20 kilo weug. t Deenk was feailik neet slim geweeld. t Bedrief mos dr met langs de duurn goan veantn um t deenk an te priezn. Hierduur sleug n stofzoeger ook oawer noar Europa. In Nederlaand wör'e machtig geweeld. In de joarn '30 har Nederlaand noar verhouding mear stofzoegers as Amerika.
Vanzelf kwamn dr de leste joarn nog lichtere modeln, wat zinne populariteit dee toonemn. n Bekeand soort stofzoeger is n krömmeldief. Den is maklik in de haande te hooldn en bestemd vuur kleaine zoegbuurtn.
Seend 2000 beent dr ook stofzoegers dee-t zelfstandig n kamer roond goat. Disse woarket op nen accu, zodèt ze neet zo hard zoegnt.

Neersassies

Zowal in Nederlaanse as in Duutse Neersassiese sproakgebeed is t woord huulbessem (met variaantn in oetspraoke en skriefwieze) bekeand. Dr beent dr völle dee dit woord ofwiest, umdet t neet echt gebroekt zol wordn, of umdet t allenig bestoan zol um skik te hebn met t Neersassies.

• Achterhooks:
  • stofzoeger
  • hoelbessem, huulbessem
• Drèents:
  • stofzoeger
  • hoelbessem
• Grunnegs: motzoeger
• Platduuts:
  • stofzoeger
  • hoelbessen
  • zoegbessen
• Stellingwarfs:
  • stofzoeger
• Tweants:
  • stofzoeger
  • huulbezem, -bessem
  • blearbessem
• Veluws: stofzuger, stofzoeger
• Sallaans: stofzoeger