Drèentse verieniging

Drèentse verienigingen waren verienigingen veur gezelligheid en contact, in de vrogge twintigste ieuw opericht deur en veur Drenten in verscheiden Nederlaandse steden buten Drenthe. In de Drèentse verienigingen hölden mèensen contact mit pervinciegeneuten. Der wördden alderhaande culturele activiteiten organiseerd, zoas toniel, zang, kaorten, bingo, kienen, volksdaansen, klederdrachtshows, knieperties bakken, neutienschieten en klootschieten. De verienigingsbladen vörmden veur hiel wat Drèentse dichters en schrievers de anzet veur de schrieverije.

Ontstaon en blui

De Drèentse verienigingen waren der 't gevolg van det de leef- en warkwereld van mèensen aldeur groter en diverser wördden. Steeds meer mèensen kwamen wied vurt te wonen en te warken van waor ze opegruid waren. Umdet in de vrogge twintigste ieuw 't gros van de lu nog 't miest vertrouwd was mit de eigen streektaal, en ok de culturele verschillen tussen verschillende dielen van 't laand groter waren as tingwoordig, vuulden veul binnenlaandse arbeidsmigranten uut Drenthe heur "Drent in de vrömde" en zöchten ze volk uut de eigen pervincie op. Grunningers en Friezen vergunk 't ok zo, waordeur der ok een bulte Grunninger verienigingen en Frieze verienigingen opericht wördden.

De eerste Drèentse verieniging in dizze zin wördden in 1928 opericht in Amsterdam. Twee jaor later kwaamp der een Drèentse verieniging in Den Haag, evolgd deur Utrecht en Rötterdam. Kört nao de Tweede Wereldoorlog, toen as veule Drenten verhuusden naor steden aanderworens in 't laand waor - aanders as thuus - wark te vienden was, namen de Drèentse verienigingen rap toe in antal en ledentallen. Op 't heugtepunt waren der verspreid deur 't laand een stok of twintig; die van de stad Grunning had, ondaanks de körte ofstaand töt Drenthe, meer as duzend leden.

Geert Hoving van Drèentse verieniging 'Het Lantschap Drenthe' in Den Haag beschreef hoe 't der bij zien verieniging toe gunk:

"Alle Drenten (now ja alle, maor de meesten wel) praot Drents, ook zij die met een 'Hollander' trouwd bent. De teneelstukken die speuld weuren deur de teneelgroep 'De Residrenten' waren allent maor in het Drents en meestal traden ze twee maol in ien jaor op. In de pauze was er een verlötting en naor ofloop daansen op accordeonmuziek met een drummer. Op de nijjaorsvesite was er een glassie brandewien met rozienen en daorbij knieperties en rollegies. Laoter was er een broodmaoltied met Drentse stoet en schenk, speciaal veur die gelegenheid bij een bakker en slager uut Drenthe haald. En bij dat alles, de kraantiespotten op de taofels en Garriet Jan en Annechien op het teneel. Drentser kan het toch niet.

De vereniging had ook underofdelings. Ze deden an klaoverjassen, er was een zanggroep, een handwerkgroep, een literaire groep en een volksdansgroep. Ie begriept wel, aj wollen kuj iedere aovend van de week wel naor een Drentse aovend en dat allemaol in het verre Den Haag. Op de bijeenkomsten in de wintermaonden deden de leden zölf wat of er kwamen Drentse schrievers/dichters of aandere mensen die over Drenthe vertelden naor Den Haag. As een lid ziek was, bij overlieden of de geboorte van een kind, dan kwamen de naobers op bezuuk. Wij gungen ook uut gasten naor andere Drentse verenigings en daor ging het net zo. Bovendien begunden ze daor de aovend steevast ook nog met het Drents volkslied."

Dalegaank

Veural begun 21ste ieuw gunk 't mit de Drèentse verienigingen hard achteruut deur gebrek an neie anwas. De verschillende dielen van 't laand bint qua cultuur meer op mekare gaon lieken en de mieste jongern praot gien streektaal meer. Ok is 't veule gewoner ewörden um wied van waor aj weg koomt te gaon wonen, studeren of warken, in binnen- of butenlaand. Contact aover lange ofstaanden is makkelker ewörden deur technologische ontwikkelings, en der bint neie vörmen van vrijetiedsbesteding ontstaon. Daorumme hebt jongern gien behoefte an de treditionele gezelligheidsverienigingen, en die heur cultuur van olde gebruken en ambachten, en zuukt ze 't sociaole contact langs neie wegen.

Mit der der gien neie leden koomt en de bestaonde leden te old wördt umme der nog op uut te trekken, bint de Drèentse verienigingen heurzölf an 't opheffen. Zo scheidde de Drèentse verieniging in Grunning der rond 2008 mit uut; die in Utrecht in 2017; de Drentse Vereniging Enschede in 2019.

Drèentse verienigingen onder mekare organiseerden vanolds een Drentendag. De allerleste Drentendag vund op 28 september 2019 plaatse in zalencentrum Meursinge in Börk. Daor kwamen zo'n 130 bezukers op of.

Bronnen

De Krant van Midden-Drenthe: Drentse verenigings, deur keurnoot Geert Hoving, 9 jannewaori 2010
Tubantia: Drentse Vereniging Enschede: ‘Drenthe in Twente, 't is niet meer’, deur Teun Staal, 23 jannewaori 2019
Dagblad van het Noorden: Drent in de vrömde? Voor jongeren is de hele wereld hun thuis, deur Gerton Albers, 28 september 2019

Dit artikel is eschreven in 't Zuudwest-Drèents.