Diftongen in t Grönnegs
Diftongen in t Grönnegs (en t Oostfrais) binnen in vergelieken mit de anner Leegsaksische varianten n bitke vrumd. Der binnen noamelk twij soorten diftongen in t Grönnegs, dijent woarbie baaide klanken liekweerdeg binnen en dijent woarbie ain van baaide klanken minderweerdeg is (brekens en ôfrondens).
Liekweerdege diftongen
[bewark | bronkode bewarken]De liekweerdege diftongen binnen dijent dij t dudelks tou heuren binnen veur Grönnegers zulf. Baaide klanken worden even gaauw achter nkander oetsproken, zunder n tuzzenletter of rust. Hierbie gaait t om de volgende kombinoatsies. Voak stoanen nait de Nederlaandse verliekensboare varianten der nait bie, omdat dijent apmoal net even aans binnen. De ae is n klank tuzzen de aa en e ien, verliekenboar mit de Texoanse oetsproak van I (ik).
| schriefwieze | oetsproak | veurbeeld oet aander toal | veurbeeld oet t Grönnegs |
|---|---|---|---|
| ai | aa-ie | fine (Brits Engels) | nait |
| aai | aa-ie (langgerekte aa) | dry (Brits Engels) | draai |
| aauw | ae-oe | now (Amerikoans Engels) | naauw |
| eu | ö-uu | Göteborg (Sveeds) | geuten |
| ij | ae-ie | day (Cockney) | dij |
| ou | ə-oe | about (Brits Engels) | goud |
| ui | aa-uu | thousand (Skots) | gruin |
Nait liekweerdege diftongen
[bewark | bronkode bewarken]De nait liekweerdege diftongen binnen dubbelklanken woar de gemiddelde Grönneger nait zo bie noadenkt. Dizzent worden noamelk ook nait schreven. t Biezundere van t Grönnegs is dat aigelks elke klinker wel n diftong is, ook de klanken woarvan de maiste Grönnegers nait waiten dat t dubbelklanken binnen. Bie dizze nait liekweerdege diftongen wordt de twijde maisttieds t körtst oetsproken en vaalt doarom ook nait zo op. Sumtieds gaait dit aansom en veraandert de eerste letter wel ais ien n j of n w.
| schriefwieze | oetsproak | veurbeeld oet aander toal | veurbeeld oet t Grönnegs |
|---|---|---|---|
| a | ae-ə (körte ae) | cat (Brits Engels) | dat |
| aa | ae-ə (laange ae) | land (Brits Engels) (iets laanger) | laand |
| e | e-ə | bern (Deens) | bel |
| è | è-ə | there (Brits Engels) | vèr |
| ee | è-ie | may (Amerikoans Engels) | nee |
| eu | ú-ə (laange u) | sœur (Fraans) | veur |
| i | i-ə | dit | |
| ì (ook -eer) | ì-ə | fear (Brits Engels) | meer |
| ie | ie-ə | Frysk (Frais) | pien |
| o | o-ə | for (Deens) | hok |
| ö | ö-ə | first (Brits Engels) | dörst |
| ô | ô-ə | âld (Frais) | ôf |
| ó (schreven as o) | ó-ə (körte ó) | og (Deens) | op |
| oa (ook -oor) | ó-ə (laange ó) | saw (Brits Engels) | Soar |
| oe | u-oe | flu (Brits Engels) | doe |
| oo | o-oe | know (Amerikoans Engels) | boom |
| u | u-ə | für (Duuts) | dut |
| ui | ö-ie | blui | |
| uu | uu-ə | uur (Nederlaands) | tuug |