Białystok

Verskillende vuurname gebouwen en steas in Białystok.

Białystok is de grötste stad van noordoost Polen en de heuvdstad van et voivodeskop Podlaskie. In 2019 wonnen der 295.683 leu. Wat inwonners angeet is et de tiendegrötste stad van Polen, tweede as et geet um bevolkingsdichtheid en darteendes a'w et hebt oawer oppervlak.

Białystok ligt in de hooglanden van de Podlaskiaanse Vlakte op de oevers van de rivier de Biała, 200 km noordoostelik van Warsjau. Der kump al joaren woarkvolk op of vanoet andere delen van Polen en Midden-Europa. Dat hef der ook met te maken at de stad kortbie de grenze met Witrusland ligt en doarmet ne oostgrenze van beide Europese Unie en et Schengengebeed vörmt. De stad hef woarme zommers en iezig kolde winters duur et landklimaat. Białystok lig half in et bos. zo'n 1846 bunder is bosgrond (18% van et totaaloppervlak van de stad) woermet as et de op veer noa meest beboste stad van Polen is.

De eerste bewonners van Bialystok kömmen hier in de 14e eeuw te wonnen. Et greuiden heanig oet töt nen stad en in 1692 wör et gemeentelik middenpunt. Van de hele strekke komt leu gearne noar Bialystok hen um te studeren en kunst en kultuur te snoeven. Ook doot leu oet de umgeving gearne zaken in de stad. Ooit was Białystok ne vuurname lechtstad, wat völle arbeiders antreuk en zorgen vuur ne bevolkingsgreui.

Rechtevoord steet et te book as ne moderne, middelgrote stad. In 2010 stund Białystok op de lieste um Kulturele heuvdstad van Europa 2016 te worden, mer dat gung oetendelik neet duur.

Naam

In et Pools bedudt et woord 'stok' rechtevoord helling, mer oorspronkelik wör de eerste neaderzetting eneumd noar de rivier. In Oldpools beduden biały stok nen helderen, rappen rivier. Et woord biały kö'j vergelieken met bela oet et angrenzende Belarus (Witrusland) en bedudt helder, skone. Stok is streum, nen rivier den't van de helling ofglidt. Feitelik zol ne gode Nedersaksische ummezetting van de stadsnaam dus Witten Oa of Kloarenbekke wean.

Umdat de grenzen duur de joaren hen nog wal es anders wörden, wör de stad ook wal es anders eneumd. In et Witrussisch: Беласток (Byelastok^?, Biełastok^? [bʲeɫaˈstok]), Jiddisch: ביאַליסטאָק (Byalistok, Bjalistok), Litouws: Balstogė, en Russisch: Белосток (Belostok, Byelostok).