Beleg van Grol (1595)

Kiek ok bi'j de deurverwiespagina Beleg van Grol

Prinse Maurits van Oranje

Et Beleg van Grol in 1595 was ne belegeringe van de veste Grol, noo Grolle eneumd, deur stadholder Prinse Maurits van Oranje in de tied van den Tachtigjoarigen Oorlog. Dizze belegeringe had den eersten motten wean van ne veldtochte um een ende te maken an de bezetting van de oosteleke regio van de Republiek der Nederlaanden deur de Spoansen. De beleageringe duurden van 14 tot 24 juli, moar to kwam de Spoanse veldhere Cristóbal de Mondragón met zien leger bi'j Grolle, en trokken Maurits zich terugge en brak zien beleg af. Twee joare loater in 1597 zol Maurits weerkommen en noo zol et em wal lukken um Grolle en de andere vesten in te nemmen. Beide belegeringen gingen deel oet maken van wat loater Maurits zien Tien Joaren eneumd ging worden.

Et belang van Grolle tiedens de oorlog

Grolle was neet een grote stad, moar et was ne verstarkte stad, ne veste, en et had ne stategiese ligging an de grenze van de Republeek. Grolle lag op de weg dee de Hanze koopleu vanuut Duutslaand oaver gingen noar Dimter en Zutfent, en darumme kon et mooi profiteren de handel dee ze met brachten. Op dizze wieze ontstonden allerlei gilden in de stad, dee völle ambachten praktizeerden. Grolle had stadsrechten en kon belasting heffen oaver de handel. Deur zien riekdum was Grolle deur de joaren hen steeds wieter oetebouwd, met ne brede grachte, muren, wallen, ravelienen. Darumme was Grolle inenommen in 1580 deur de Grave van Rennenberg, dee de kante van de Spoansen had ekozen. De Spoansen gebruukten Grolle um een leger veilig te ploatsen en te onderholden, en als heufstad van de regio. Opgelegde belastingen an de bevolking van de hele Achterhook en Veluwe werden deur de rentmeester in Grolle ontvangen. Al dit geld was ne weertvolle bi'jdrage an de Spaansen oorlogskasse.
Maurits vond et genoog ewes, en krig van de Stoaten-Generoal genog geld veur nen leger um de oosteleke steden veur de Republeek weerumme te kriegen, an te vangen mit Grol.

Et beleg

Op 14 juli kwam Maurits bi'j de stad an, mit 6000 man infanteri'je, een paar compagnies peerden en 16 kanunnen. Ene van de kanunnen kwam in de drek vaste te zitten bi'j Vroagender, zodat hee wat loater mos beginnen.
De gouverneur van Grol, Jan van Stirum, had tröppen bi'j Goor liggen. Hee reep dizze weer terugge, moar ze leepen recht in ne hinderlage van Maurits, wat veertig man kosten. Op 15 juli zette Maurits zien kamp op westelek van de veste, zien neve Willem Lodewiek oostelek van den stad. Et beleg begon met de aanleg van löpgroave en approches (zigzaggende löpgroave) noar de stad. Noa ene wekke van veurbereidingen vuurden Maurits zien karakteristeeke dree woarschuwingsschotten af, en beveelden de stad um te capiteleren. Jan van Stirum zeien dat hee Grol veur 'God en Könning' zol beholden tot zien letsten droppel blood. Twee kanunnen in den stad vuurden gin kogels af op de belegeraars, moar mit lood omgotten stukken iezer. Ondertussen was hulp veur de stadsen onderweg, van boetenaf.

Mondragon

Cristóbal de Mondragón, den olden veldhere.

Den olden en ervaren veldhere Cristóbal de Mondragón was 92 joare old en goeverneur van Antwarpen. Hee had een grote interesse in Maurits en zien doon en loaten, want Maurits was de ni'jen sterre in het voeren van veldslagen. Mondragon kek ernoar oet um met dizze jonge commandant in gevecht te goan. To hee heurden dat Maurits noar Grol ging, ging Mondragon duftig an et zeuken noar tröppen veur een leger, wat em ok lukten. Met zien leger van 7000 soldaten en 1300 ruuters marcheerden hee deur Brabant en deur Gelre, noar Grol opan um Maurits te treffen.
Op den 21sten juli heurden Maurits dat Mondragon deran kwam. Noo mös hee alderbastend snel zien wark doon um Grol in te nemmen: de belering ging in nen rap tempo vedan, en de stad wodden heavig beschotten, moar Van Stirum wolden neet capiteleren. Op de 25sten juli gef Maurits et op, noa eproat te hebben met zien officieren. Ne beleg uutvoeren en in dezelfden tied ok nog ne veldslag d'r bi'j doon, dat was em te völle. Umdat Maurits gin tied meer hadden um alles met te nemmen, verbraanden hee al zien kampementen en veurraden was ze neet konden kriegen. Wat hee niet wissen, was dat Mondragon nog steeds neet in de buurte waren, hee was nog veerteg kilemeter wieterop.
Twee joare loater, in 1597 kwam Maurits weer noar Grol um het dizze kere wal in te nemmen, noa et Beleg van Grol in 1597. Gelukkig veur Maurits was Mondragon in 1596 oet de tieg egoan.

Rifferensies

Commons: Beleg van Grol (1595) - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.