Antonio Vivaldi
Antonio Lucio Vivaldi (4. määrt 1678 – 28. july 1741) was nen klassiken komponist uut Venetie. Hee kunde ouk machtig med nen viool un wördt wearldwyd eseen as eyne van de gröätste barokskryvers, nöäst Bach en Händel. By leaven had hee al vöäle invlood in Europa, un kunde reakenen up vöäle bewunderaars un imitators. Hee bedachten nye wysen van orkestreren, viooltechnyken un programmatiske musik. Hee verstarkeden den upkumst van den concerto as breyd aksepteerden musikförm.
Vivaldi komponeerden nen helen houp instrumentale koncerto's, vöäral vöär viool mär ouk wal andere instrumenten. Dårnöäst sint der noch heyl wat ewyde koorwarken un meyr as vyvtig opera's van em bekend. Syn bekendste wark is de ryge vioolkoncerten De veer jårgetyden. Vöäle van syne warken skreav he vöär et vrouwenensemble van de Ospedale della Pietà, en kindertehuus.
Vivaldi was eygenlik preester, wår hee van synen 15. töt 25. vöär leyrden. Mär ümdat hee en swak gestel hadde, kreag he vrystelling un hoovden ginne missen meyr to leiden. Syne grouts upesatte opera's slögen unmündig an by et groute publik. Med name in Venetie, Mantua un Wenen mochten se dee good lyden. In dee lätste stad kunde hee et best vinden med keiser Karel VI, düs beslöät hee vöär vaste in Wenen to kummen woanen. Dan solden de houge lüde syne koncerten wal willen bekostigen. Mär den keiser küm rap nå synen ankumst uut de tyd. Vivaldi had al rap ginnen naegel meyr üm et gat to krabben. Binnen et jår dårnå leade hee selv ouk de beynen by mekander.
Souwat tweyhunderd jår rakeden Vivaldi håste vergeaten. Töt at der vro in et 20. jårhunderd ne upleaving küm. Syne warken wörden nauw bestudeerd. Ouk wordet der noch altyd warken van em heruntdekked, den lätsten noch in 2006. Syne musik wördt wearldwyd noch regelmåtig espöäld un elüsterd.