William Shakespeare

Willam Shakespeare (postume kopergrevure uut 1622)

William Shakespeare (Stratford-upon-Avon, 26 april 1564 (edeupt) – aldaor, 23 april 1616) was een Engelse tenielschriever, dichter en acteur. Hi'j wördt deur veulen eziene as de grootste schriever in de Engelse taal, niet alleen wegens de kwaliteit van zien wark, mar ok wegens zien gloepense invloed op de taal: honderden woorden, uutdrokkingen en citaoten die nog altied gebruukt wördt, bint an hum toe te schrieven.

Hi'j wördt vaak de nasjenale dichter van Engelaand en de Bard of Avon enuumd. Zien oavereleverde warken, waoronder een antal samenwarkingen, bestaot uut ongeveer 38 tenielstokken, 154 sonnetten, twee lange verhalende gedichten en verscheiden aandere gedichten. Zien tenielstokken bint in alle grote talen vertaald, en wördt vaker espeuld as wie zie warken dan ok.

Shakespeare is geboren en op-egruuid in Stratford-upon-Avon. Op 18-jaorige leeftied trouwden e mit Anne Hathaway, mit wie e drei kiender kreeg: Susanna en de tweeling Hamnet en Judith. Tussen 1585 en 1592 begund'e een succesvolle loopbaan in Londen as speuler, schriever en iene van de eigenaars van 't tenielgezelschop de Lord Chamberlain's Men, later bekend as de King's Men. Rond 1613 - toen as e 49 was - mut e naor Stratford teroggekeerd wezen; d'r bint gien tenielstokken van nao det jaor van hum bekend. In 1616 kwaamp e daor uut de tied.

D'r is niet slim veul documentatie oaver zien privéleven, en d'r wördt aalgedurig drok especuleerd oaver zaken as zien uterlijk, geaordheid en geleuf, en of zien warken lichtkaans deur aandern bint eschreven.

't Leeuwendiel van zien oavereleverde wark schreef Shakespeare tussen 1589 en 1613. Zien vrogge tenielstokken bint veural bliedspeulen en historiespeulen, genres die e tegen 't end van de 16e eeuw töt grote heugtes brocht. Vervolgens schreef e veural treurspeulen töt ongeveer 1608, waoronder Hamlet, King Lear, Othello en Macbeth, die töt de schierste warken in de Engelse taal wördt erekend. In zie leste periode schreef e tragikomedies, ok wal romances enuumd, en warkten e samen mit aandere tenielschrievers.

Veul van zien tenielstokken wördden bi'j zien leven epubliceerd in uutgaves van wisselnde kwaliteit en zörgvuldigheid. In 1623 publiceerden twee van zien veurmalige theatercollega's de First Folio, zien verzamelde tenielwark, waorin aj alle tenielstokken vienden die now as Shakespeare zien wark wördt erkend, op twee nao.

Shakespeare was al bi'j leven een gewaardeerde dichter en tenielschriever, mar de immense bewondering die hum tegenwoordig toevalt, kwam op in de 19e eeuw. Mit name de romantici loofden zien kunnen, en in de Victoriaanse tied wördden e zo fanatiek bewonderd det George Bernard Shaw 't had oaver bardolatry. In de 20ste eeuw is zien wark herhaaldelijk gebruukt en herontdekt deur onderscheiden stromingen in de wetenschop en dramatische kunsten. Zien tenielstokken wördt nog de hiele tied bestudeerd, op-evoerd en opni'j geïnterpreteerd in verschillende culturele en politieke contexten in de hiele wereld.

Dit stok is eschreven in 't Zuudwest-Zuud-Drèents van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek.