Stoandermölle

Mölle van Jetten in Uden mit trapschoren

De stoandermölle, standeerdmölle of staakmölle is et oldste holten soort windmölle in de Laege Laanden. Den name is ofkumstig van den stoander, nen rechtopstoanden, rundumme 70-80 cm dikken stam, woarop de kaste van de mölle zit. De kaste röst op de boavenkante van den stoander op ne stormpenne. Een tweede steunpunt veur de kaste um den stoander is den zettel halverweage den stoander. Uut de Stoandermölle is de wipmölle ontstoan. An den vörm van et dek, de heugte van den voot, den vörm van de treppe, de lengte/breedte verholding van de kaste en et ofdek boaven et luuwark kö'j zeen in welke streake de mölle steet.

De oldst bekende en unbetwistboare windmöllebeskrievingen komt uut rundumme 1180. Woarschienlek waren dit Stoandermöllen. De oldste nog bestoande Stoandermöllen in Nederlaand bunt de Kallenbrooker Mölle of Den Olden Florus in Terschuur en de Doezebargermölle in Ede.

De Stoandermölle kump nog veur in Noord-Frankriek, België, Nederlaand, Engelaand, Noord-Duutslaand en Denemarken.

Zee ok

• Tot Veurdeal en Geneugen mit uutgebreide fotogalleri-je

Wettensweerdegheden

In Nederlaand bunt der van dit soort nog 47 möllen bewoard ebleaven, veurnoamelek in Gelderlaand, Noord-Braobant, Limburg en Zeelaand. In Belgie wöd hi-j under aandere nog evonden in Koksiede, bi-j de Onze-Leeve-Vrouwe Ten Dunen, Zingem (en dealgemeente Huuse (Belgie)), en in Retie (De Heerser).

Galleri-je (Doezebargermölle in Ede)

• 
  Doezebargermölle 2007
• 
  Achterkante mit boavenaan et luukepken.
• 
  Ofscheten van zak meal. De mölle hef deurlopende trepbeume.
• 
  Deursnit tekkening

Uutgoande verwiezing

Commons: Stoandermölle - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.

• Filmken oaver de Prins Bernhard Stoandermölle