Spinnen (ambacht)

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
(döärstüürd vanaf "Spinnen")
Vrouw mit Spinnewiel, schilderi'je van E. Boursse - 1661

Spinnen is een old ambacht. In de oldheid - en ok nou nog in sommige laanden - wördden goaren espönnen deur middel van n spintolle of spinklosse. Hier wördt echter het wolle spinnen mit een spinnewiel of spinrad behaandeld.

Matriaal[bewark | bronkode bewarken]

Hoewel der verskillende soorten hoar veur spinnen in anmarking kumpt, gebeurden in Sallaand en de rest van t Nedersaksies gebied t spinnen veurnamelik mit schoapewolle. Soms mus de wolle ekaard wörden umme de krulle der uut te kriegen maar vake wörden de wolle ok wel zo van t vluus verwarkt.

Spinnen[bewark | bronkode bewarken]

De spinster nöm n vluus wolle op schoot, trök der een fossien uut en draeiden doar mit de vingers t eerste stuk van de droad van. Mit een hoakien trök ze disse droad deur een gat in de asse. Op disse asse zit n u-vörmig stuk holt vaste mit geleidehoakies um de droad op de spoele te verdelen. De spoele zölf kan vri'j um de asse draeien. Alles wördt deur een snoare vanof t grote rad an edreven, Deur t verskil in diameter draeit de spoele sneller dan de geleider. De spinster windt de droad n paar slagen um de spoele. Dan gef ze n slinger an t rad en holt dat mit de voete in beweging. De kunst is nou um t vluus zo uut de plukken dat der n geliekmoatige droad ontstiet die dan via de asse um de spoele ewikkeld wördt. As iene spoele vol is, wördt der een tweede op ezet en begunt t proces weer opni'j.

Twienen[bewark | bronkode bewarken]

Um stark goaren te kriegen mut droaden in mekaar etwiend wörden. Op t spinrad zit meestal een gestel mit pinnen woar de klossen op ezet kunt wörden. Twee klossen mit droad wördt doarop ezet en nou trekt de spinster twee droaden tegelieke deur t asgat. Nou spint ze weer en onderwiel wördt de twee droaden in mekaar etwiend zodat der stark goaren ontstiet. As zo wat klossen vol zit, kunt ze op n haspel edraeid wörden um der strengen wolgoaren van de maken. Die kunt wörden ewassen en eventuele evarfd afhankelik van t gebruuk. Deur twee kleuren droad in mekare te twienen, kriej n mooi tweekleurig effekt veur n biezunder breiwark.

Folklore[bewark | bronkode bewarken]

Hoewel der nog wel wat vrouwen bint die thuus der eigen wolle spint, zie'j vake dimmestrasies mit spinnen op volksfeesten en biezundere dagen zoas broaderieen.

Spinnen in platies[bewark | bronkode bewarken]

Dit artikel is eskreaven in et sallandsk.