Fins

Wark in üütvoring An dit artikel wördt de kummende tyd druk ewarked. As jy et artikel verbeateren künnen, do dat dan gerüst!

t Fins (suomen of suomen kieli) is ne sproak dee deur 6 miljoen meanseliken in Finlaand esprök wor. 't Is dreks noast t Zweeds ean der offisjeele spröake van Finlaand, kiekend noar de 95% dee't sprekt. D'r zeent ok noch nich-Finnen dee't Fins sprekt in Ruslaand (Karelië en Ingermanland), in Noorwegen (de Kvenen) dee'n Finmark en Troms wönt) en in Zweden (Tornedalen). t Meänkieli is ne offisjele meenderheidssproak in Zweden en t Kveens-Fins is ne offisjele meenderheissproak in Noorwegen.

t Fins is ne sproak van de Oostseafinse spröake in de Finoegrischen sproakefamilie. In disse spröake i't Fins verböndn met t Eestnisch oet Estlaand en wat höger he'j ok ne verbeending me't Hongaars, mear van önnerling begriepn kö'j t nich hebn tusken dee twea spröake, en det hebt zee ok nich mit d'ömreengde Indo-Europees spröake, zooa't Skandinavischen Zweeds e't Slavische Russisch. De Germaanse, Slavische mear ok de Baltische spröake hebt völle invloed had öp t verdergoan van de Oostseafinse spröake, en dös ok öp t Fins. Bekante Oldgermaanse leanwöarde zeent kuningas (köning), rengas (ring) en ranta (oewer, straand).

Alfabet en klaankinventoarisoasie

t Fins ebroekt t Latiense alfabet, woarnoa de Z, z noch drea oandre lettrs anevoegd zeent: Å, å, Ä, ä en Ö, ö, vergliekboar met Neersassische oa, ea en ö. Disse lettrs könt aajt ok noch lange oetesprök wor, behalwe de å. Den kriej de ea as in wean en de eu as in Nederlaands deur.