Piperaceae
Piperaceae (/ˌpɪpəˈraseaː/),ouk bekend as peapers of peppers, sint ne groute plantenfamily. Binnen vyv geslachten gevt et sou'n 3600 soorten peapers. De meysten der van sit in de geslachten Piper (2171 soorten) un Peperomia (meyr as 1000 soorten). De meyste soorten Piperaceae groiet as kleine böyme, büsken of as kruud. De meysten groiet in tropiske streaken. Den name kümt uut et sanskrit pippali, (पिप्पलि).
Meyst bekend is de Piper nigrum (swarten peaper). Den leyvert de meyste peaperkörne, dee as gebruked wordet vöär byvöärbeald swarten peaper. Toch gevt et noch heyl wat meyr krüden in deselvde family.
De Piperaceae hevt niks to maken med de Solanaceae, wåras paprika's un chilipeapers under vallet. Dee heatet sou ümdat europeanen by de kolumbiaanske uutwesseling meynden at se verwant warren.
Kenmarken
[bewark | bronkode bewarken]Leaden van de peaperfamily künnet kleine böyme weasen, büsken, vaste planten of jårlingen.
Wörtel un stam
[bewark | bronkode bewarken]De meyste peapersoorten groiet up nen wortelstok, mangs in de aerde of as epifyt (up andere planten). De stammen sint mangs enkel, by wat soorten ouk vertakked.
Blad
[bewark | bronkode bewarken]Et blad is rechtuut rechtan med nen strakken rand. Se sittet vake rund den wortelanset van de plante of mangs langs den stam. By wat soorten sittet se üm en ümme, teagenoaver mekander, of in nen krans. Meysttyds hebbet peapersoorten stütblad (stipules) un vake ouk bladstealens. By verkröämelen van et blad untsteyt ne starke röäke.
Blomen
[bewark | bronkode bewarken]De meyste peapers bloiet kort, hebbet bloisel teagenoaver de blader of in et bladanset. Blomen sint tweyslachtelik, sunder bloomkleyd, ydere blome hevt en eygen skütblad. Hypogyne mealdröäde hebbet se der 2 töt 6 van, met tweylobbige helmknöppe. De blome hebbet peapers vake 3 of 4 stempels up eynen stamper. Der is eyn vrüchtbeginsel de blome.
Vrüchten un söäde
[bewark | bronkode bewarken]An peapers groiet steynvrüchte, med eyn söädje de vrücht.