Overleg gebruker:Cahier~nds-nlwiki

Et Urker dialect

Algemien

Et Urker dialect is een overgangsdialect waorin zowel kinmarken van de westelijke (Hollandse) dialecten as die van de Oostelijke dialecten kunen terogge evoenden worren. Ok et et Fries, et Fraans in et Amsterdams (Joos) et dialect direct of indirect beïnvloed. Et Urker dialect et een nogal van et Nederlands afwikkend klinkersysteem, waorbij de klinkerlingte belangrijk is vor de beteakenis. Et Urker dialect kint dan ok vor al z’n klinkers een korte en een lange variant, die niet alliendes in lingte verskillen mar ok in beteakenis.

Een aordig vuurbield is de warkwoordsvurm ‘kiek’. De ‘ie’, eutespruuken as in et Nederlandse woordjen kiekje is in et Urker dialect de tugenwoordige teed in beteaket ‘kijk’. Gerekt eutespruuken is et in et Urker dialect de verlieden teed in beteaket ‘keek’. Et Urker dialect et mit vuul dialecten gemien dat de letter ‘h’ of zoas op Urk ezegd wort: de ‘Endriks A’ niet eutespruuken wort. In et Urker dialect nog altees afwiezig in tuugenstelling tot bevuurbield et verwaante Vlielands, waorin de ‘h’ nou wel wort eutespruuken.

Duurdat et Urkers een overgangsdialect is, bezit et be-alve kinmarken van westelijke in oostelijke dialecten ok eagen tussenklanken, die niet in de westelijke in oostelijke dialecten vuurkoemen. De Urker ‘ee’ bevuurbield vor de westelijke ‘ij’ en de oostelijke ‘ie’. Een anger vuurbield: de Urker ‘eu’ vor de westelijke ‘uu’ in het oostelijke ‘oe’. De vuurbielden binnen eut et boekien ‘Naast het Nederlands’ van Harrie Scholtmeijer.

Een anger westelijk finomeen is de ‘sk’ eutspraak, die et Urkers et vor de 'sch'. Maar dinkelijk et et Urker dialect dat gemien mit et Westfriesch. Ofskoon, volges et aarder eneumde boekien ‘Naast het Nederlands’, zou dit ok een relict kuunenweezen in het Westfriesch eut de daor vuulen aarder gespruuken Friese taol. De ‘ch’ is dus onbekind in wort in et Urker eutespruuken in eskrieven as een (zachte) k. Net zo as et Ingels et et Urker dialect gien beleefdeidsvurm in de twiede persoon inkelvoud. Et kint alliendes et beklimtoonde ‘jie’ of et onbeklimtoonde ‘je’.

Et Urker dialect wort algemien van hooge tot leage espruuken. Et is niet terogge-edrongen tot de euskamer. Op alle niveaus kuu’je op Urk in aanraking koemen mit et dialect. Op de straot, in de winkels, kantoren, bij vergaoderingen inz. Dat beteaket niet, dat de Urker gien Vreems (Nederlands) wil spreeken. Soepel wort er overeskakeld nor et Nederlands wannaar een niet-Urker of liever een onbekinde em of eur in et Nederlands aansprikt. De Urker neumt een niet-Urker een 'vreemde' of wat onvriendelijker bedoelt 'vreemdesnuut'.

Eut et vuurgoode ku’je opmaken, dat et gebruk van et dialect op Urk gien statuskwestie is. Je ontlienden joen gezag niet an et gebruk van et Nederlands in plaose van et dialect. Veel belangrikker was (is) de plekke, die je in et karkelijke systeem innammen of in ofgeleide functies in et maotskappelijke verkeer. Dit is miede ien van de oorzaken, die er vor zurgden, dat je in aost alle facetten van de samenleeving, de Urker taal konnen spreeken in gebrukken. Er was gien maotskappelijke noodzaak om et Nederlands te gebruiken. In dat brengt mie, dat et dialect op Urk nog springleved is al binnen er natuurlijk invloeden van beutenof in van binneneut. Varder in dit oofdstok daor maar over. Eerst niemen we de geskhiedenis van de taol van Urk bij de klapvoeten.

Geskiedenis van de taal van Urk tot 2000

Eut et jaor 1870 stamt de gelikkenis van de verleuren zuun, die in het Urkers worde ‘overezet’ duur de Urker ulp-ongerweezer K. Koffeman. Dinkelijk was dat de eerste geskrieven euting van de Urker taal. In de jaoren 1874 in 1875 worde er vor et eerst publicierd over de taol van Urk. In 1874 skrief Johan Winkler in et Algemeen Nederduitsch en Friesch Dialecticon over et Urker dialect. Et jaor daorop worden in De Taal- en Letterbode twie op verzoek eskrieven artikelen van de Urker ongerweezer Klaas Koffeman openeumen ‘Het Urker taaleigen’ in ‘De vervoeging in het Urksch’. Die Winkler et daorop maar ongerzoek edoon nor specifieke Urker woorden zoas poesen (zoenen), taote (vader), mooijen (meisje), mimme (moeder), buie (vriend), in adde de aarder angeaolde vertaolde gelikkenis vorzien van aanteakegen. Winkler, die de tongval van Urk ien van de markwaordigste in bijzongerste van Nederland neumde, liet em ok eut over de oorsprong in de verwaantskappen van et Urker dialect.

Miede duurdat in een artikel in et Haagsch Maandblad van septimber 1925 verskien van de aand van H.J. Moerman worde naoder ongerzoek op gank ebrocht in ul mevrouw L. Kaiser vor de Nederlandse Verieniging vor de Studie van de Fonetiek op 1 decimber 1928 in Utrecht een lezing over: ‘La Langue d' Urk’. Mevrouw Kaiser ad ook proeven eneumen mit drie Urker proefpersonen in gebruk emaakt van een apparaat waormie de lingte van de klinkers kon worren vastelegd. De, ok nou nog, significante lingte van de klinkers, ad de aandacht etrokken! Ook bepleitte zie miedewarking om de Urker taal te bestuderen. In 1931 worde duur de Dialectencommissie der Koninklijke (Nederlandse) Academie van Wetenschappen besluuten om een ongerzoek in te stellen nor de taol van het eiland Urk. In onger leiding van P.J. Meertens in L. Kaiser verblieven in de zoemer van 1931 inkele kandidaoten in de letteren een paor weeken op et eiland om de taol in et volksleven daor te bestudieren. Ok de bekinde mevrouw J.C. Daan kwam nor et eiland in maakte de gegieves vor de samenstelling van een woordenliest pursklaor. J. Benders maakte een woordenliest van visserije in skiepsbouwtarmen. L. Kaiser gaf een fonetiek van et Urkers, gebasierd op duur registraotie verkriegen gegievens. In 1942 verskien as nr. 9 van de Publicaties van de Stichting voor het Bevolkingsonderzoek in de drooggelegde Zuiderzeepolders, Het Eiland Urk, onger leiding van P.J. Meertens in L. Kaiser. Mit ierin zoo'n 200 bladzijdes over het Urker dialect (inclusief de woordenliest.).

Varder skrieven Tromp de Vries in S. van den Berg maardere maolen over kenmarken van et Urker dialect in de Driemaandelijkse Bladen, Neerlands Volksleven in in Taal- en Tongval. Vor et Urker dialect moet de naam van Tromp de Vries in et bijzonger eneumd worren. IJ et in de afgeloepen jaoren bijzonger vuul vor et ongerzoek in vastlegging van et dialect beteaked in et daorin een boonbrekende vuurtrekkersrol vervuld.

Skreeven in et dialect in de afgeloepen oenderd jaor

Het Urker dialect zal zieker al langer espruuken worren dan sinds 1870. Mar de muulijkeid is, dat et Urkers vor die daotum gien geskrieven proza of poëzie kint. Daorom is et muulijk om wat te zeggen over et dialect van vor disse perioode. Terweal ok daornao lange teed maar mit moendjesmaot wat op skrift worde esteld. Pas nao de twiede warreldoorlog wort er (al) maar publicierd in ontstaot er de leste jaoren aost zoiets as een skreeftaol naost de spreektaal. Zoas al aarder ezegd, was er bij de gelikkenis over de verleuren zuun vor de eerste keer sprake van een prozastuk in et Urker dialect.

Uw gebruikersnaam wordt gewijzigd

Hallo,

Het ontwikkelteam van Wikimedia brengt een aantal wijzigingen aan in de manier waarop gebruikersnamen werken. Dit is een onderdeel van onze voortdurende inspanningen om nieuwe en betere hulpmiddelen beschikbaar te stellen aan onze gebruikers (zoals meldingen tussen wiki's). De wijzigingen houden in dat gebruikers overal dezelfde gebruikersnaam hebben. Dit geeft nieuwe mogelijkheden die u helpen bij het bewerken en overleggen, en maakt meer flexibele rechten voor nieuwe functies mogelijk. Een van de voorwaarden hiervoor is dat gebruikersnamen uniek zijn op alle 900 wiki's van Wikimedia.

Uw gebruikersnaam Cahier wordt helaas ook gebruikt door een andere Wikimediagebruiker op een ander gedeelte van Wikimedia. Om er zeker van te zijn dat u beiden gebruik kunt blijven maken van alle wiki's van Wikimedia, wordt uw gebruikersnaam gewijzigd naar Cahier~nds_nlwiki. Deze wijziging gaat in april 2015 gebeuren, tegelijk met soortgelijke wijzigingen bij andere gebruikers.

Uw gebruikersaccount blijft werken zoals voorheen en alle bewerkingen die u tot op heden hebt gemaakt, blijven de uwe. U dient zich echter uw nieuwe gebruikersnaam te gebruiken bij het aanmelden. Als u zich niet kunt vinden in uw nieuwe gebruikersnaam, dan kunt een verzoek tot hernoemen indienen via dit formulier.

Excuses voor het ongemak.

Met vriendelijke groet,
Keegan Peterzell
Community Liaison, Wikimedia Foundation

04:54, 18 mrt 2015 (CET)

Gebruikersnaam gewijzigd

Gebruikers hebben voortaan slechts één gebruikersnaam en wachtwoord nodig om in te kunnen loggen op alle Wikimedia-projecten. Bij de invoering van deze mogelijkheid bleek het noodzakelijk dat dit account werd hernoemd. Bent u de eigenaar van dit account, dan kunt u inloggen met uw oude gebruikersnaam en wachtwoord om meer informatie te verkrijgen. Stelt u de nieuwe naam van uw account niet op prijs, dan kunt u, nadat u ingelogd bent, een andere naam kiezen met dit formulier: Spesiaal:GlobaalHernoemingsverzoek. -- Keegan (WMF) (talk)

12:00, 19 apr 2015 (CEST)