Konstelloatsie
n Konstelloatsie, opstèllen of steernsbeeld is n groep van steerns dij, vanôf de Eerde zain, soamen n figuur vörmen. Dit wordt voak doan deur denkbeeldege lienen tuzzen de steerns te trekken.
De vernuimdste konstelloatsie is de Grode Beer, Ursa Maior. Dizzent is simpel te heerkennen aan zien steelpanvörm. t Is ook ain van de ainegste konstelloatsies dij in Nederlaand t hail joar deur te zain is. n Aandere is de Leutje Beer, woar de Poolsteern dichtbie staait.
t Woord konstelloatsie is ain van de wainege Latainse woorden dij't in t Grunnegs bestaait. t Woord wordt tegenswoordeg binoa nait meer bruukt, omreden t woord steernsbeeld makkelker is en dichter bie t Nederlaands staait.
Körte historie
[bewark | bronkode bewarken]Claudius Ptolemaeus, n Griekse waitenschopper, haar in de eerste aiw noa Kristus de eerste liest môkt van konstelloatsies. De maiste van dizze konstelloatsies kent man nog aal. Doch wuiren konstelloatsies al veul eerder heerkend deur mìnsken. De Egyptenoaren zagen in bepoalde konstelloatsies heur goden. Ook de Reumers, de Aroabieren en de Chinezen muiken bruken van de steernshemel.
Noamen van konstelloatsies en steerns
[bewark | bronkode bewarken]Elk steernsbeeld het, noast de noam in de aaigense toal, ook n Latainse (aalgemaine) noam. Bieveurbeeld Leutje beer hait hiernoast ook offisjeel Ursa Minor. Ook het elke konstelloatsie zien aaigense internatsjonoale kode, bieveurbeeld Ursa Minor het as kode UMi
De noamen van de steerns binnen n konstelloatsie kriegen noast heur aaigense noam, ook nog n Griekse letter om heur helderhaid (dichthaid van t licht) aan de duden. Alfa is de kloarste steern en hou wieder t Griekse alfabet in, de minder kloar de steern wordt.
Steerns dij soamen n konstelloatsie vörmen stoan in t echt nait zo dicht bie mekoar as dat wie dat zain. Steerns van ain konstelloatsie kinnen in t echt wel doezenden lichtjoar bie mekoar vot stoan.
Liest mit vernuimde konstelloatsies
[bewark | bronkode bewarken]| Grunnegse noam | Latainse noam | Kode |
| Andromeda | Andromeda | And |
| Woaterman | Aquarius | Aqr |
| Ram | Aries | Ari |
| Kreeft | Cancer | Cnc |
| Stainbok | Capricornus | Cap |
| Kassiopija | Cassiopeia | Cas |
| Droak | Draco | Dra |
| Twailen | Gemini | Gem |
| Laive | Leo | Leo |
| Schoale | Libra | Lib |
| Orion | Orion | Ori |
| Visken | Pisces | Psc |
| Boogschaiter | Sagittarius | Sgr |
| Skörpioen | Scorpius | Sco |
| Bolle | Taurus | Tau |
| Grode Beer | Ursa Maior | UMa |
| Leutje Beer | Ursa Minor | UMa |
| Moagd | Virgo | Vir |
Leegsaksisch
[bewark | bronkode bewarken]- Grunnegs: konstelloatsie, steernsbeeld