Strötsingen

Strötsingen is, liek de noam al vermouden dut, t singen woarbie veul gebroek maokt wordt van de ströt, dat wil zaegen, de regioon onder de stembanden. Der binnen twij soorten strötsingen:

• Inowieties strötsingen of Katajjaq
• Overtoon singen woarvan de bekaendste vörm t Toevoans strötsingen is

Dizze vörmen van singen kommen veuraal veur ien de Arktieze en Subarktieze regionen op eerde zo as t Eskimogebied ien t noorden van Kanada en Siberië ien t noorden van Röslaand. t Komt ook veur ien zentroal Azië. t Katajjaq komt veuraal veur ien Amerikoa, ien tieds dat t Overtoon singen veuraal op t Euro-Azioatieze kontinent veur komt.

Inowieties strötsingen

De Inowietieze (Eskimo) stammen ien t noorden van Noord-Amerikoa en Gruinlaand hebben n laange traditsie wat t strötsingen aangaait. Dit wordt van oldsheer doan deur twij vraauwluu dij mit zien baaident klanken ien n bepoald ritme tou heuren brengen. Dizze klanken worden zowel maokt tiedens t oetoadmen as bie t ienoadmen. Hierdeur kin man n konstant ritme aanholden. De klanken zollen ien t westen omschreven worden as "schroapend", as of man n kloet ien de keel het en dijent der oet wil trillen. Doardeur wordt dizze vörm van singen nait deur elkenain as 'mooi' omschreven, maor zangtechnies zain is t n haile biezundere kunst. Ondanks dat t hail belastend liekt en heurt, is dat t nait veur de zangers zulf.

Overtoon singen

t Overtoon singen gaait maisttieds allendig, maor voak wel mit n instrument, zo as n trom of n snoarinstrument. Binnen Overtoon singen bestoan ook weer verschaaidene varianten woarvan Sygyt en Kargyraa de bekaendste binnen. t Kargyraa is t beste veurbeeld van Overtoon singen. Man opent en sloet de stemplooien om de grondtonen tou n maximoale resonantsie op en deel te bewegen en zo de juuste klank te kriegen. Voak binnen de klanken dij hier oet kommen leeg en n bitke krakkerig. Bie Sygyt daauwt man de tong tuzzen de tanden en let n lutje gatje over woardeur man t geluud drokt woardeur der noast de klank, voak n ea (ì), ook n flööitachtig geluud bie komt. Dit geluud verliekt man wel ais mit n Hindoestoanse Sitar, deurdat ook doar n 'achtergeluud' bie zit woarvan t liekt as of dij lösselk op en neer gaait.

Boetende heanwiezen

• Veurbeeld van Inowieties strötsingen, op 0:57, 1:58 en 2:48 begunt der n nij laidje
• n Wicht dij oetlaegt hou of t Inowietieze strötsingen waarkt
• Veurbeeld van Mongools strötsingen, Kagyraa
• Toevoans strötsingen, Sygyt

Dit artikel is skreaven in et grönningsk, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze.