Kaspische Zee
De Kaspiese Zee (Parzies: دریای مازندران; Daryâ-ye Mâzandarân; "Zee van Mazandaran", Russies: Каспийское море; Kaspiejskoje more) is een groot zooltmear wat inslötten ligt tusken laand. Et lig op de greanze tusken Europa en Azië.
Et hef ne oppervlakte van 371.000 km². Doarmet is et et grötste mear van de wearld. Umdet et zo groot is en zoolt, wörd et ook wal as binnenzee ezeen. Vroggere umwonners meanden at et ne oseaan was, umdet et zoolt was en zo groot leek. Et hef ne zooltinhoold van 1,2%, wat ongevear eendaarde is van wat der normaal in zeewater zit (3,5%). De Kaspiese Zee wörd alverdan zeulter, umdet der gin water oetstreumt, mer wal völle verdaampt. De vuurnaamste rivieren woer as de Kaspiese Zee water van krig, zeent de Wolga, Oeral, Terek en de Koera.
De Kaspiese Zee lea in 2008 28 meter oonder den zeespegel en doarmet ook de Kaspiese leegte. Umdet der meender nearslag is evöllen en der grote stuwdämme in de Wolga bouwd zeent, krig de Kaspiese Zee de leste joaren nog meender water.
Deepte
Et noordelike deel is gemiddeld 5 töt 6 meter depe. Doarnoa wörd et rap mear. In et midden is et ongevear 190 meter depe en in et zuden wörd et oseanies depe met mangs mear as 1000 meter. Et noordelike deel bevrös meestal op den weenterdag.
Ekonomie
Bakoe, de heuwdstad van Azerbeidzjan, lig an de Kaspiese Zee. Doar wör et eerste boareilaand van de wearld ebouwd. Al rap steund et bekeand as de "Heuwdstad van et Zwarte Goold". Roond 1900 har Bakoe 3000 ölliewellen.
De Kaspiese Zee is verbeunden met de Wolga en aandere grote internasjonale rivieren, woerduur as et een belangriek middelpeunt vuur vervoor is. Duur et Wolga-Don-kanaal is der ne belangrieke verbeending tusken de Kaspiese en Zwarte Zee.
In de zee zit völle tonien, steur en beloegasteur, de grötste zeutwaterviske van de wearld. Duur oawerviskerieje geet et neet best met disse viskensoorten.
Kazakstan steelden in 2007 vuur um een kanaal van 700 km te greawen tusken de Kaspiese en Zwarte Zee, et Euraziëkanaal. Kazakstan hef völle öllie, mer kan et neet good kwiet. Et kanaal zol öar helpen um de internasjonale öllie-ofnemmers temeute te kommen en gröttere öllieskepe te loaten voaren. Et zol ne körtere route wean as et Wolga-Don-Kanaal en völle meender sluuze neudig hebben. Det verkört de vervoorstied beheurlik en leawert fleenk wat mear op.
Laanden an de Kaspiese Zee
De oonderstoande laanden ligt, noar alfabet op de riege, an de Kaspiese Zee: