John Brinckman

John Brinckman

John Brinckman (Rostock, 3 juli 1814 - Güstrow, 20 september 1870) was een Nedersaksische schriever.

Lèven

John Brinckman zien va, de koopman en kaptein Caspar Cristoph Michael Brinckman, kwaamp in 1824 um 't lèven toe as 't schip daorop e voer veur de kust van Jutlaand zunk. Zien moe, dochter van een havenmeister uut Göteborg (Zweden), voedde de neeng kiender mit bescheiden middeln op.

Van 1834 töt 1838 studeerden Brinckman rechten in Rostock. Weengs baanden mit de antimonarchistische studentenveriening de Burschenschaft wördden hi'j töt drei maanden gevangenschop veroordield. Allewal hi'j later vri'j-espreuken wördden, kun e zien studie niet ofmaken. Tussen 1839 en 1842 perbeerden hi'j in de Verienigde Staoten een ni'j leven te begunnen, mar hi'j keerden uut wèenst of um gezondheidsredens terogge hen Mekelnbörg.

Van 1842 töt 1846 ('t jaor daorin e mit de doktersdochter Elise Burmeister trouwden) was Brickman huuslerer. Daornao leidden e töt 1849 een privéschoele in Goldberg. As lid van de Hervörmingsgezinde Veriening in Goldberg en schriever van satirische gedichten teeng de conservatieve landadel naamp e diel an de Meertrevolutie van 1848/1849 die plaatsvund in de staoten van de Duutse Bond. Hierdeur mus e vört uut Goldberg, en in 1849 kreeg e een betrekking an de ni'je Realschule van Güstrow. Zien gezin van uuteindelijk tien kiender had 't nooit bried, en ze mussen vake um bi'jstaand vraogen. Brinckman leerden Engels, Fraans en Latien en gaf privélessen Spaans. As ofgeveerdigde van de börgerraod zetten hi'j hum in veur bètere verholdings op schoele.

Schrieveri'je

'Kasper Ohm up sin Ross' (Rostock), een bekend feguur uut 't wark van John Brinckman

Vanof 1854 schreef Brinckman Nedersaksische gedichten en vertellegies. Veur Kasper Ohm un ick gebruukten e een raamvertelling: de olde oom Andrees vertelt an een kring jonge toeheurders zien herinnerings an zien aoventuren mit Kasper oom. Dizze geliefde romanfeguur hef in 1988 in Rostock een staandbeeld deur Jo Jastram ekregen.

Meer en meer volk kwaamp mit Brinckman zien wark in de kunde, mar pas nao zien dood kwaamp 't grote succes. Zien verzamelde wark wördden in 1900 uutegèven.

Vanof de twiede helfte van de neengtiende ieuw maakten de Nedersaksische schrieveri'je een belangrieke opleving mit. John Brinckman heurt mit Klaus Groth (1819-1899) en Fritz Reuter (1810-1874) töt de vrogste en belangriekste exponenten van dizze opleving. De criticus Paul Fechter hef oaver hum eschreven: ' Zien beroemdste boek 'Kasper Ohm un ick' stiet naost - en diels zölfs boaven - Reuter zien 'Stromtid'. In de persoon van de olde kaptein Pött, de ienige waore Oostzeevaarder uut de Duutse fictie, zit meer kracht ... as in Onkel Brösig of zien schöpper.'

Anhaling

Oll Rostock – min oll Vaderstadt!
Ick heww di gor to leef,
so leef, förwohr! – ick weet nich, wat
ick üm di let un gew.
Ick bün nu mennig Johr all fürt,
’n bäten all verspakt,
man Rostock, dat’s sonn eegen Wurt,
dat frisch mi wedder makt.

Drèentse schriefwieze

Ol Rostock – mien ol vaderstad!
Ik hew die gaor to leef,
zo leef, veurwaor! – ik weet nich, wat
ik um die let oen gew.
Ik bun noe mennig jaor al vürt,
’n beeten al verspakt,
man Rostock, dat’s zo’n egen woerd,
dat fris mie wedder makt.

Uut 't gedicht Vagel Grip in de gelieknamige bundel

Wark

• Kasper Ohm un ick (herinnerings as baandrekel in Rostock, 1855-1868)
• Vagel Grip (gedichten, 1859)
• Voß un Swinägel (vertellegies, 1854)
• Peter Lurenz bi Abukir (humoristisch zeevaardersverhaal, 1868)
• Höger up (de geschiedenis van een arm boerenjong uut Güstrow, wel deur gelokkige umstaandigheden hogerop kump)
• Mottche Spinkus un de Pelz (humoristisch verhaal oaver Jeuden in Güstrow)
• Von Anno Toback un dat oll Ihrgistern (zeevaardersroman)

Uutgaonde verwiezing

Kasper Ohm un ick en Vagel Grip op Wikisource

Dit stok is eskreven in 't Zuudwest-Zuud-Drèents van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek.