Iern
Iern is n naam van n volk dat vuural in Ierlaand wont.
Geschiedenis
[bewark | bronkode bewarken]Ze stamt of van de Keltn, n oold volk dat doeznden joarn terugge vanoet Oost-Europa noa völle ummezwoarvingn oeteandelik op de Britse eilaandn terechte is ekömn. Dit blik oet opgroavingn in Zwitserlaand en Italiën. Noa völle vechen met de Angel-Saksen, en later de Normandiërs, beent ze oeteandelik achter n Keltiesen Zeum terechte kömmn.
De Iern steundn, en stoat, bekeand um öare bleuinde kultuur en kunst. Ook steundn ze der um bekeand dat ze onmeundig greuts en eagnwies warn. Dit blik oet t feit dat ze, noa 800 joar vechtn teegn de Engelsn oeteandelik in 1923 wier onofhaankelik zeent ewördn.
Invlood op Europa
[bewark | bronkode bewarken]Groote deeln van Europa hebt öare christelike achtergroond an de Iern te daankn. In de Middeleeuwn was Ierlaand t kulturele en religieuze middelpeunt van Europa. Völle Ierse missionarisn hebt Europa ekerstend. Getuuge hiervan is t bekeande Hollaandse verhaal De Reaize Van Seent Brandaan. Brandaan was n Ier en heetn in t Engels Brendan.
Toew de rest van Europa nog nit wus wat ne penne was, konn de Ierse geleardn al leazn en schriewn. Dr beent manneskriptn bewoart ebleewn van stried-verslaagn, stambeume en aandere dokumeantn.
Dr goat verhaaln dèt n antal Ierse monnikn op nen zeekern dag in n bootje beent estapt en vort evöarn beent. Noa nen langn tied voarn beent ze op n eilaand an ekömmn, woer ze toew dreks n klooster hebt ebouwt. Dit warn de eerste inwonners van Ieslaand.
Iern köant onmöhnig köjern. Biej negoosies tusken leande dee met mekoar verskel hebt of haddn, wör en wordt vaake bemiddeld duur Iern.
Verspreaiding
[bewark | bronkode bewarken]De Iern hebt zich de leste honderden joarn, of t non vriejwillig was of nit, oawer de hele wearld verspreaid.
Toew at Ierlaand ne kolonie van Engelaand was, wördn de Iern zwoar oonderdrukt. Umdet de Iern krang in opstaand bleewn komn, wördn ze hard an epakt en oet ebuitt. Det zörgn det de Iern in völle te kort kömn en mosn gapn um t heuwd boawn water te hooldn. Disse "krimineeln" wördn in groten getale noar de aandere kolonies deporteerd, zo as t Verenigd Keuninkriek, de Verennigde Stoatn, Canada, Jamaika en Australië, woer't ze vaake hard mosn woarkn.
Van 1845 tot 1849 mislukn n earpeloogst n poar moal. Wat volgen was n Grootn Hongersnood. Völle leu kömn oet de tied en de leu dee't oawer bleewn raakn duur skeuldn alns kwiet. De leu zochn te heupe n better bestoan in de Verennigde Stoatn, t Verennigd Keuninkriek en Australië. t Bevolkingsantal van Ierlaand daaldn in dee tied van ongevear 7 miljoen noar 3 miljoen.
Det betekendn vuur de Verenigde Stoatn en Australië det ze mear woarkvolk kreegn um an n ekonomie te bouwn, en t had ook as gevolg det de manere van köjern in dee laandn völle duur de Iern is beïnvloedt.
|
Disse bladziede is eskreeuwn in t Riesns |