Henk Nijkeuter

Hendrik (Henk) Nijkeuter (Geeiten, 1956) is een Drèentse literatuurhistoricus.

Skoeling

Ien Grunning studeerden Nijkeuter Nederlaands en geschiedenis an de lerarenopleiding Ubbo Emmius. Ien Den Haag volgden hi'j een opleiding töt archivaris an de Rijksarchiefschool, en terogge ien Grunning voltooiden hi'j de studie Nederlaandse taal- en letterkunde an de Rijksuniversiteit Groningen (doctoraal Nederlaands ien 1988). Hi'j woont nog aaid ien Geeiten. Ien 2004 kreeg Nijkeuter de Culturele Prijs van Drenthe.

Wark as onderwiezer en archivaris

Nijkeuter hef onderwiezer Nederlaands ewest ien Troapel en Knoal. Vanof 2001 is hi'j onderwiezer Nederlaands, Drèents en Geschiedenis an pabo De Eekhorst ien Assen. Hi'j hef staffunctionaris ewest bi'j het Centrum veur Taol en Letterkunde Drentse Taol. Hier hef hi'j hum inezet veur 't Drents Letterkundig Documentatiecentrum. Nou warkt e as heufd van de ofdieling Collecties bi'j 't Drents Archief en as gemientearchivaris ien Assen.

Geschiedenis van de Drèentse skrieveri'je

Ien 2001 promoveerden Nijkeuter op het proefskrift De "pen gewijd aan Drenthe's dierbren grond". Literaire bedrijvigheid in de Olde Lantschap, 1816-1956. Meer as honderd Drèentse skrievers - daoras d'r veule van ien 't Drèents skreven en skrieft - kregen hierin heur stee. Nijkeuter stelt ien zien samenvatting:

De regionale literatuur heeft tot op heden weinig of geen aandacht van literatuurhistorici gekregen en die van Drenthe vormt daarop geen uitzondering. Een zeer summiere bespreking van de streekliteratuur gaf W.J.M.A. Asselbergs in 'Het tijdperk der vernieuwing van de Noordnederlandse letterkunde', deel negen van de Geschiedenis van de letterkunde der Nederlanden (1951), zonder dat hij aangaf volgens welke criteria de auteurs en hun werken gekozen waren. De enige Drentse auteur die hij noemde - 'besprak' is te weids uitgedrukt - was Harm Tiesing. Ruim een eeuw literatuurhistoriografie overziende, van Jonckbloet tot Schenkeveld-Van der Dussen, moet men wel concluderen dat de regionale literatuur daarin nog minder dan een randverschijnsel is: meestal wordt zij in het geheel niet genoemd.

Toch zijn er vanaf 1842 zonder onderbreking literaire teksten geschreven en uitgegeven in Drenthe, zodat dit gewest inmiddels voldoende stof voor literatuurgeschiedschrijving biedt.

Ien zien oaverzicht kik Nijkeuter ok naor kraanten en tiedskriften, uutgevers, de ofnemers van teksten zoas teneel- en leesgezelskoppen en bibliotheken, de ontwikkeling van de streektaal töt een volweerdige drager van literaire teksten en de komst van de radio. Ien 2003 hebt ze van 't proefskrift een handelsuutgave emeuken, Geschiedenis van de Drentse literatuur, 1816-1956 (Van Gorcum).

In 2016 verskeen bi'j Het Drentse Boek 't tweede diel van Nijkeuter zien literetuurgeschiedenis van Drenthe: Waor roet en blommen wortel schiet in 't veld. Geschiedenis van de Drentse literatuur 1945-2015.

Wieder wark

Ien 1996 publiceerden Nijkeuter bi'j Van Gorcum een wetenskoppelijke biografie van de skriever Ben van Eysselsteijn, Ben van Eysselsteijn (1898-1973), Drent uit heimwee en verlangen. Nijkeuter zat ien de heufdredactie van de Encyclopedie van Drenthe (Van Gorcum, 2004). Ok hölp hi'j mit an de internetbewarking hiervan, de Encyclopedie Drenthe Online (zie de Uutgaonde verwiezings).

Mit de taalkundige Henk Bloemhoff skreef e Taal in stad en land. Drents (Sdu Uitgevers, 2004). Een jaor later verzörgden hi'j De dichter en de wichter. Verzamelde gedichten van Hans Heyting (Het Drentse Boek). Ien 2006 verskien bi'j Het Drentse Boek Wilde Jacht. Volksvertellingen uit het oude molenhuis van de skriefster J.H. Bergmans-Beins (1879-1948), verantwoord en ieneleid deur Nijkeuter. Ien 't zölfde jaor publiceerden e De 100 mooiste Drentse gedichten (Kleine Uil, Grunning). Sund 2002 skrif e oaver Drèentse skrieveri'je ien 't Dagblad van het Noorden. Van hum is de bi'jdrage 'Streektaal in de Drentse literatuur' in 't Handboek Nedersaksische Taal- en Letterkunde (Van Gorcum, 2008).

Henk Nijkeuter hef gedichten epubliceerd ien 't Drents Letterkundig Tiedschrift Roet, 't Maondblad in de Drentse Taol Oeze Volk en de Drentse Courant. Drentse Taol skrif: "Het schrieven van gedichten in het Drèents is veur hum een middel um zien emoties zo direct meugelk under woorden te brengen."

Bronnen

Encyclopedie Drenthe Online
Bloemhoff, Henk, Jurjen van der Kooi, Hermann Niebaum en Siemon Reker (red.) (2008), Handboek Nedersaksische Taal- en Letterkunde, Assen: Van Gorcum
Broersma, Rouke (red.) (2003), Scheupers van de taol: Bloemlezing van de Drèentse Schrieverij 1837-2003, Zuudwolde: Het Drentse Boek (p.217-219)

Uutgaonde verwiezings

Dit stok is eskreven in 't Zuudwest-Zuud-Drèents van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek.