Gemeenteroad

De gemeenteroad besteet uut ekozen volksvertegenwoordigers binnen ne gemeente. De kleinste gemeenten in Nederland, gemeenten met minder as 3000 inwoners, hebt negen roadsleden. De grootste gemeenten, gemeenten met meer dan 200.000 inwoners, hebt d'r 45. Um de veer joar bunt d'r weer verkiezingen.

Nederland

Bestuur veur 7 meert 2002

Op 7 meert 2002 is de Wet dualisering gemeentebestuur in-evoerd. Tot 7 meert 2002 was de gemeenteroad zo'n betjen 't algemeen bestuur van de gemeente. En 't college van börgemeister en wetholders was een soort van dageleks bestuur. Börgemeister en wetholders bestuurden de gemeente umdat de gemeenteroad now eenmoal neet alle dagen bi-j mekare kan kommen um zelf de gemeente te besturen. De wetholders wödden ekozen uut de gemeenteroad. En zo'nen wetholder bleef ok gewoon gemeenteroadslid en kon dus ook gewoon metproaten en metbeslissen in de gemeenteroad.

Bestuur nao 7 meert 2002

De verholding tussen de gemeenteroad en 't college van börgemeister en wetholders lik nao 7 meert 2002 wal een betjen op de de verholding tussen de Tweede Kamer en de Ministers. Het bestuurt now 't college van börgemeester en wetholders van de gemeente. Het wark van de gemeenteroad is wat verschoven. De gemeenteroad gif now de algemene kaders an en controleert 't college van börgemeister en wetholders. Een gemeenteroadslid is doardeur now méér volksvertegenwoordiger ewodden en he is minder gemeentebestuurder. Een roadslid mot meer as volksvertegenwoordiger overleggen met de “gewone” leu en he mot minder vergaderen op 't gemeentehuus. Tenminsten, dat was de bedoeling van de Wet dualisering gemeentebestuur.

Kiezen van wetholders

Wetholders mag nog wal ekozen worden uut de gemeenteroad. Moar as ze in de gemeenteroad zitten, dan mot ze doar uut, zo gauw as dat ze tot wetholder bunt ekozen. Want 't zol raar waen as een wetholder as roadslid zichzelf zol mot controleren.

Vergaderen

De gemeenteroad vergadert zo vake as neudig is. Meestal komt de road zo ens in de moand bi-j mekare. Moar a'j roadslid bunt, bu'j meestal ok lid van allerhande roadscommissies. In de meeste gemeenten mot een raadslid dus wal heel wat vaker dan één keer in de moand vergaderen.

De veurzitter

De veurzitter van de gemeenteroad is de börgemeister. Moar as de börgemeister d'r neet is, dan zit een doarveur deur de gemeenteroad an-ewezen gemeenteroadslid de gemeenteroad veur. Vrogger, tot 7 meert 2002, werd de road dan veur-ezetten deur den wetholder den was an-ewezen as loco-börgemeister. Moar dat is neet meer zo. D'r is ok wat dit betreft een scheiding an-ebracht tussen de gemeenteroad en 't college van börgemeister en wetholders.

De veurzitter van de road röp de road bi-j mekare. En bi-j de uutneudiging veur de vergadering döt he ok ne veurlopige agenda. De definitieve agenda wod vastesteld deur de road, meteen bi-j 't begin van de vergadering. Want de road is 't hoofd van de gemeente en dus bepaalt de road zelf zien eigen agenda.

Roadsvergaderingen

Alle roadsvergaderingen begint in 't openboar. Iedereen mag d'r-bi'j kommen zitten op de publieke tribune. Metproaten mag trouwens meestal neet. In sommige gemeenten kriegt leu dee wat te zeggen hebt effen de gelegenheid um hun woordje te doen. Moar dat is lang neet oaveral zo. Umdat vergaderingen openboar bunt en leu d'r hen mot kunnen goan, mot de leu natuurlek wal waeten wanneer d'r een roadsvergadering is. De veurzitter van de road mot doarum van te veuren openboar bekendmaken dat de gemeenteroad geet vergadaren.

't Kan waen dat de gemeenteroad um een goede reden neet in 't openboar wil vergaderen. De veurzitter of een aantal roadsleden könt veurstellen in de openbare roadsvergadering dat oaver een bepaald onderwerp in beslotenheid wodt vergaderd. As zo'n veurstel wod edoane mot iedereen – behalve de roadsleden - noar buten. En dan hef de road 't d'r-oaver of 't echt neudig is in beslotenheid te vergaderen. Alleen as d'r een meerderheid veur is om in beslotenheid te vergaderen, wod er dan in beslotenheid vergadert. Is dee meerderhied d'r neet, dan mag de leu weer binnenkommen en wodt d'r gewoon in 't openboar verder vergadert.

In beslotenheid vergaderen kan zien nut hebben. As de gemeente een groot wark wil anbesteden is 't neet verstandig om van te voren in 't openboar d'r -aver te vergaderen wa'j verwacht dat 't zal goan kosten. Moar in beslotenheid vergaderen mot natuurlek neet te vake gebeuren. Want 't is natuurlek neet best veur de democratische controle.

Al dat soort dingen bunt eregeld in de Gemeentewet. Elke gemeenteroad hef ok een reglement van orde, dat de Gemeentewet anvult. Dat reglement mag natuurlek neet tegen de Gemeentewet ingoan. En ok in dat reglement van orde is nog 't een en nader eregeld oaver de manere woarop roadsvergaderingen wodt eholden.

Griffier

Um de gemeenteroad nog wat meer onafhankelek te maken van 't college is deur de Wet dualisering gemeentebestuur now ok in de Gemeentewet op-enommen dat de gemeenteroad een eigen ambtenaar krig. Dat is de griffier. In een kleine gemeente zal dat één ambtenaar waen, of zelfs minder as één ambtenaar as een paar gemeenten samendoot met énen griffier. Moar in grote gemeenten könt ok d'r wal meer ambtenaren waen, speciaal ten dienste van de gemeenteroad. Dan heet dee ambtenaren samen “de griffie”. En hef de griffier geen eenmanspost moar dan is de griffier chef van de ambtenaren van de griffie.

Positie van de börgemeister

Wat nog neet arg good is eregeld in de Wet dualisering gemeentebestuur is de positie van de börgemeister. De börgemeister is veurzitter van de gemeenteroad en de börgemeister is veurzitter van 't college van börgemeister en wetholders. En dat is natuurlek wal een betjen raar a'j 't belangriek vindt dat de taken van de gemeenteroad en 't college van börgemeister en wetholders good uut mekare mot wodden eholden.