Fuleton
Een fuleton (van 't Fraanse feuilleton, verkleinvörm van feuillet, bladziede) is een vervolgverhaal in een kraante of tiedschrift en tegenswoordig ok op de radio, veur tillevisie of as blog.
Oorspronkelijk waren fuletons lösse vellegies die bij de kraante wördden edaone, of de term sleug op 't onderste diel van een kraanteblad, mit veural niet-poletiek neis, roddels, besprekings van schrieverije, keunst en moede, en gedichies, wiesheden en raodsels. 't Begrip wördden in 1800 elanceerd deur Julien Louis Geoffroy and Louis-François Bertin, de redacteurs van 't Fraanse Journal des débats. 't Idee van fuletons was um 't lezersvolk te bienden en zo de verkoop van oen periodiek an te fietern.
Allewal ze vandage de dag 't literaire gehalte van fuletons niet biester serieus meer neemt, is der vrogger, veural in de late 18de ieuw en de hiele 19de ieuw, grote literetuur uut voortekomen. Goethe zien Die Leiden des jungen Werther kwaamp eerst as fuleton uut, en Dickens zien boeken stunden haoste allemaole eerst as vervolgriege in de kraante. Ok veule Nedersaksische romans uut de 19de en vrogge 20ste ieuw verschenen typisch eerst as fuleton, veurdet ze - as bleek det lezers der drok genogt op waren - in boekvörm uutegeven wördden.
Een best antal schrievers was zölf financieel betrökken bij tiedschriften daor as ze heur eigen en menaars warken in ofleverings in publiceerden. Det maakte 't meugelijk um alvaste stokken te publiceren van een roman daor as ze nog mit gaanks waren. Gerard Vloedbeld zien Twèentse klassieker Mans Kapbaarg stund in 1923 en 1924 as fuleton in de Nieuwe Twentsche en Almelosche Courant, een kraante die opezet was deur Vloedbeld zölf. In 1927 volgde boekpublicatie.
Nedersaksisch
[bewark | bronkode bewarken]- Drèents: fuleton, fulleton
- Stellingwarfs: fulieton
|
Dit artikel is eschreven in 't Zuudwest-Drèents. |