Diggelwark

Neet verwarren mit 't Grunningse woord Tiggelwaark.

---

Diggelwark is een verzamelnaam veur potten, schaolen, drinkbekers en kruken, bedoeld as vaotwark en tegels, ebakken uut klei.

Onder diggelwark in eenvoudige vorm wonnen veurwarpen verstaon, dee emaak bin van leem of klei, dat vake langes revieren evunnen wonnen. 't Wonnen nao dreuging ebakken en daordeur wonnen 't hard. De grondstof zal dan neet meer deur waoter verweek wonnen en uutmekaarvallen. Deur de hoge temperetuur bie 't bakken bin de kleideeltjes an mekaar eklit. Goeie klei veur disse predukken is: kaölien, een fiene witbakkende kleisoorte.

Bie gebruuk van mindere soorten klei ku-j neet mit hoge tempereturen bakken en blif 't warkstuk poreus. 't Mut dan mit een glezuurlaagjen bedek wonnen um waoterdichte te wonnen. Veur glezuur, een glassoorte, gebruuk je lood- of tinglezuur. 't Smelt bie een neet al te hoge temperetuur en vleuit over 't oppervlak van 't preduk. 't Glezuur kan deurzichtig of dekkend van kleur ween. Glezuren wonnen oek gebruuk um 't diggelwark van verschillende kleuren te kunnen veurzien.

Diggelwark mit glezuur derop wonnen vake keremiek eneumd.

In Grunningen en Drenthe was een diggelschip een pottenschute die bij de dörpen rondging om diggelderij (eerdewärk), porselein, glas enzowieder te verkopen. In de vrogge twintigste eeuw was 't in de Nedersaksische contreien gebrukelijk veur kiender um "diggelhuus" te speulen mit scharven.

Verschillende vormen van diggelwark

Een kruukjen van diggelwark bedoeld um wijwaoter mee naor huus te nemen en te bewaoren. 't Kruukjen kan esleuten wonnen mit een kurken dop.

• pot, bedoeld as bewaorplaose veur los spul of vleuistof.
• kookpot, emaak um eten in te maken.
• kruuk, mit een nauwe, ofsluutbaore opening, bedoeld as bewaorplaose veur vleuistof.
• kanne, mit een schenktuite, bedoeld um vleuistoffen in te bewaoren en uut te schenken.
• beker, emaak um uut te drinken.
• schaole, emaak um iets op an te prissenteren.
• koeme, emaak um in de haand te houwen en uut te eten of te drinken.
• schottel, emaak as onderlegger.
• römertopf, Romeinse stoofpot dee besteet uut een poreuze, schaole van diggelwark mit een deksel.
• vaoze, een ding dat vleuistof bevat.
• tegels, veur waoterdichte bedekking van vloeren of muren, bieveurbeeld van keukens of badkamers

Nedersaksisch

• Drèents:
  • diggelderij
  • diggelgerak
  • diggelgoed, diggelgooud, diggelgoud
  • steengoed, stiengoed, steingoud
  • De eerste dichtbundel in 't Drèents (deur L.A. Roessingh) het Diggelhoes, 't woord veur een stee daoras kiender mit schaarven (diggels) speult.
• Grönnegs:
  • diggelgoud
  • staingoud
    • "diggelwaark" en t Oldambtster "tiggelwaark" binnen noamen veur stainfebrieken
• Stellingwarfs:
  • diggelgoed
  • eerdewark
  • Een kaaste veur et diggelgoed is in et Stellingwarfs een diggelkaaste.
• Veluws:
  • diggelwark

Uutgaonde verwiezingen

• Webstee van de Harlinger Aardewerk- en Tegelfabriek, diggelwark wonnen hier nog mit de haand emaak
• Webstee van Tichelaar te Makkum, producent van diggelwark

Disse pagina is eschreven in 't Nunspeets