Boltzmanns brein

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy

Boltzmanns brein verwist når ne filosofiske denkprove wårin en heylal besteyt med dårin eyn bewüst weasen. Dit weasen, et brein, untsteyt by toval döärdat lösse deylkes in et heylal döär mekander dryvet un en bewüstweasen formet, a'j mär lange genog wachtet. Et brein hevt en vulleydig besef van (un herinneringen an beleavenissen van) en leaven van vroger töt nu.

As de tyd unendig is, is et heyl wårskynlik dat yder menske up disse aerde feitelik neet meyr is as en brein in de rüümde wat tovallig prikkelingen krigt as of et echt besteyt. Ouk as of et up dit ougenblik en neadersassisk Wikipedia-artikel lest.

Et idee is bedacht döär un enöömd når den oustenryksken natuurkünnigen Ludwig Boltzmann, den as sik beasig hölde med termodynamyk (warmdeleyr) un de dåran verbündene entropy.

Hee meynden dat allens wat in en eslöäten, afebakend stelsel vöärkümt, når wanorde neigt. En ebröäken ei (wanorde), byvöärbeald, kan neet weader heyl worden (orde). Mär as de tyd unendig is (en oapen stelsel), wördt et statistisk bekeaken möägelik dat et af en to vöärkümt. Sou kan et ouk geböären dat deylkes dee in en heylal dryvet precys up de gode wyse in mekander grypet un tydelik en brein formet, med gedachten, gevölens un ervaringen.

Bolzmann leavden in nen tyd at der noch gin bewys was vöär den oorknal. Natuurkünnigen debatteerden vöäle oaver et untstån van et heylal un of et wal of neet unendig was.

Den uplössing[bewark | bronkode bewarken]

De uplössing van de denkprove is dat et vöäle lastiger un statistisk unwårskynliker is dat en enkel brein sik formet dan ne earde wårin sik breinen untwikkelet dee künnet evolueren. Et menskelik brein is neet ineynen untstån, mär en gevolg van miljonen jåren untwikkeling un anskarping.