Aaltje van den Bremen-van Vemde
Aaltje van den Bremen-van Vemde (Epe, 21 jannewaori 1913 - Dèventer, 2 meie 1993) was een schriefster in 't Oost-Veluws, die de schrieversname Alve gebruukte.
Aaltje van Vemde wördden geboren in de buurtschop Wissel, gemiente Epe, op de oostelijke Veluwe. Ze gunk naor de legere schoele en de mulo, mar mus heur schoeling ofbreken toen heur moe uut de tied kwaamp en zij veur heur va, twee breurs en heur opoe mus zörgen. Ze trouwde mit Lambertus (Bertus) van den Bremen, die ok in 't Veluws zol gaon schrieven. Achterienvolgens woonde ze in Dreibargen (Utrecht), Amsterdam, Winschoot, Stad Grunning en - vanof 1970 - Dèventer.
Schrieverije en optredens
[bewark | bronkode bewarken]Rond 1968 begunde Van den Bremen-van Vemde mit streektaalschrieverije. Mit heur man stelde ze 't Woordenboek van het dialect van Epe samen, det in 1982 uutebracht wördden in samenwarking mit Hendrik Entjes van 't Nedersaksisch Instituut. In 1970 kwaamp een eerste stokkien van heur haand in de Eper Courant te staon. Vanof 1971 dreug ze wekelijkse stokkies bij, die ok in 't Veluws Nieuws, 't Noord Veluws Dagblad en later in de Apeldoornse Courant stunden. Ok schreef ze veur Ampt Epe, 't blad van de Historische Vereniging 'Ampt Epe'.
Verhalen van heur verschenen in bundels as Regiotaal. Mozaïek van Gelderse dialekten (De Walburg Pers, 1976), 't Witte peerd. Verhalen en gedichten in dialect uut Oostnederland (Rabeling, 1984) en De poste. Ok dreug ze bij an Wanneer bin ie riepe... (Iesselakkedemie, 1984) en Jan in de zak en andere gerechten uit de regio: recepten, beschouwingen en anekdotes (Iesselakkedemie, 1986). Riegelmaotig schreef ze in De Moespot, 't tiedschrift van 't Verbond van Nedersaksische Dialektkringen.
As 'Um en Umme' trad ze mit heur man trad op mit een streektaalprogramma veur verienings in de umstreken. Verhalen van Alve en gedichten van heur man wördden ebundeld in Um en umme. Verhalen en Gedichten in het Oostveluws dialekt (Coöperatie van den Bremen, 1985) en Over en Weer (1989, ter gelegenheid van heur vieftigjaorig huwelijk). Kört veur 't aoverlieden van Van den Bremen-van Vemde verscheen ter gelegenheid van heur tachtigste verjaordag De spreakende poppe en andere verhalen (1993). In heur leste bijdrage veur 't Noord Veluws Dagblad schreef ze: "Over alles he'k zon bittien 'eschreven; veule over de olde tied, mä ok veule over wat ter in disse tied stiet te gebeuren. Een mense kan wel veule belangstelling voor de olde tied hemmen, mä wulle leef in disse tied".
Fragment
[bewark | bronkode bewarken]Op 'n mooje määrn an 't ende van Meert-begin April, kwammen de Noorderwiend en de Zuujerzunne mekäre tegen. De Noorderwiend blôazen nog es wat frisse wiend noa 't land, mä de Zuujerzunne was nog 'n bittien witties um de neuze.
"Kiek", zean zuule tegen mekäre, "ziej doar die boer, die is al weer bezig zien land terechte te maken. Zu'w em d'r is ofbloazen?"
"Nou", zea de Zuujerzunne, "dät bint van die echte vuurvreaters en deurzetters dät kan'k oew wel vertellen. Mit zien beiden samen zol et ons wel lukken em van veuren te loaten verbrannen en van ächtern te loaten bevriezen".
"Ja", zea de Noorderwiend, "ik zal em wel es gauw van 't land ofbloazen, ik denke dätte dan de pieren in de grond niet meer heurt hoesten".
Uut "Noorderwiend en Zuujerzunne" deur Alve, in: 't Witte peerd. Verhalen en gedichten in dialect uut Oostnederland, Doesburg: Uitgeverij Rabeling (1984).
Bronnen
[bewark | bronkode bewarken]- Henk Bloemhoff, Jurjen van der Kooi, Hermann Niebaum en Siemon Reker (red.) (2008), Handboek Nedersaksische Taal- en Letterkunde, Assen: Van Gorcum
- Hans Keuper, Hermen Bomhof, Ton Kolkman en Herman Oltvoort (red.) (1984), 't Witte peerd. Verhalen en gedichten in dialect uut Oostnederland, Doesburg: Uitgeverij Rabeling