Wikipedia:Parsberichen/Tweejaorig bestaon/Stellingwarfs
Twie jaor Nedersaksische Wikipedie!
- Wat bin Twentse schelnaemen?
- Welke Nedersaksische schrievers bin d’r zoal?
- Hoe zicht et Putters, et Riessens of et Westerwoolds d’r uut?
- Hoevule Nedersaksische naemen bin d’r veur de zwatte liester en de lepels-en-vörken?
De dialekten van Noordoost-Nederlaand, die mit mekaander et Nedersaksisch nuumd wodden, bin de laeste jaoren in populariteit gruuid. De meensken maeken d’r popmeziek in, schrieven d’r in, maeken regiosoaps en gao zo mar deur. Disse ni’je belangstelling, die ok veur aandere streektaelen binnen en buten Nederlaand opgaot, numen ze de dialektrenaissance.
- Drieduzend stokkies in et Grunnings, et Twents, et Veluws…
Op et internet is d’r nog niet zo slim vule te vienen over et Nedersaksisch, mar d’r bin toch al wat schiere websteenen. De schierste daorvan is zonder twiefel de Nedersaksische Wikipedie, een encyklopedie die iederiene vergees bewarken kan in elk Nedersaksisch dialekt van Nederlaand. Veur twie jaor – in meert 2006 – biwwe d’r mit begonnen, en d’r bin now al omdebi’j drieduzend artikels! Drieduzend stokkies in et Aachterhoeks, Drents, Grunnings, Sallaans, Stellingwarfs, Twents, Oost-Veluws, West-Veluws en Urkers.
Wat is de Wikipedie now aenlik?
- De Wikipedie is een gezaemelik warkien.
De Wikipedie, die in et Nederlaans en Engels ‘Wikipedia’ nuumd wodt, is een slim grote encyklopedie op et internet, daor in 2001 mit begonnen is. De Engelse Wikipedie het meer as twie miljoen artikels en de Nederlaanse het d’r omdebi’j een half miljoen. Dit is meugelik omdat iederiene d’r vergees an mitschrieven mag. Stel: ie schrieven een artikeltien. As een aander et dan verbeteren wil, mag hi’j of zi’j dat votdaolik doen. Aj’ et niet mit een wieziging iens binnen, gaoj’ in overleg. Gieniene is ‘eigener’ van een artikel. De Wikipedie is een gezaemelik warkien.
- Tegere maeken wi’j de Wikipedie d’r beter op.
Hoe warkt dat, mit mekaander een encyklopedie schrieven?
As iederiene zomar mitschrieven kan, staon d’r dan gien fouten of niet al te best schreven artikels in de Wikipedie? Jaowel, die bin d’r zeker. Mar d’r bin ok meensken die de boel in ’t honderd perberen te jaegen, die mit opzet onzin schrieven. Mar tegere zorgen wi’j d’r veur dat d’r zoveul meugelik fouten verbeterd wodden en zo goed meugelike artikels opbouwd wodden. En die onzin-stokkies wo’n altied hiel rap vothaeld. De ervering lat zien dat de artikels op de verschillende taelversies van de Wikipedie d’r almar beter op wodden. D’r wodt kritisch naor de artikels keken, en wat de iene niet wet, vult de aander an.1
Nedersaksische en algemiene onderwarpen
’t Mooie is daj’ op de Nedersaksische Wikipedie slim vule infermaosie over Nedersaksische onderwarpen vienen diej’ niet zo makkelik argens aanders vienen. Wat bin now typische veur- en aachternaemen in oons diel van et laand? Waor percies zeggen ze ‘Moi’ en waor vraogen ze aj’ ‘goed te passe’ binnen? Wat bin de Iesselakedemie en ’t Huus van de Taol? Waor liggen Wenters, De Vaort, De Wiek en Knoal? Wie schreef et eerste Drentstaelige gedicht? Waor vieren ze Stöppelhaene? Hoe gong dat vassien over et peerd van ome Loeks? En gao zo mar deur.
- In de streektael kuj’ over alles schrieven.
D’r bin aanders ok een protte artikels over niet-Nedersaksische onderwarpen, en dat is ok belangriek: dawwe zien laoten daj’ ok in de streektael over alles schrieven kunnen.
Wat kun ie veur de Nedersaksische Wikipedie betekenen?
Wi’j schrieven dit om even stille te staon bi’j twie jaor Nedersaksische Wikipedie, mar ok om dit mooie wark nog veerder an te vieteren. Want d’r bin nog altied mar weinig schrievers, en pattie streken en gebieden bin nog niet goed vertegenwoordigd deur mitwarkers die daor wegkommen. Daoromme moej’ es kieken as ie niet ok es een stokkien schrieven willen. Bi’jglieks over jow dörp of stad, of een onderwarp waor aj’ slim vule van weten. Mien ie daj’ gien Nedersaksisch schrieven kunnen? Kiek dan hier mar es:
Mar d’r bin nog meer menieren om mit te doen. Bi’jveurbeeld deur foto’s en aandere soorten ofbeeldings te maeken veur bi’j de artikels en vri’j te geven veur de Wikipedie. Ie kun zels jow eigen of bestaonde artikels inspreken in jow dialekt!
Gewoon mitdoen!
De groetenis!
- Een veurbeeld geft an dat de Wikipedie warkt: in 2005 ston d’r in et veuranstaonde wetenschoppelike blad Nature een onderzuuk dat artikels over wetenschoppelike onderwarpen in de Engelstaelige Wikipedie vergeleek mit de Encyclopædia Britannica. In beide vunnen ze acht grote, konceptuele fouten: viere in de Wikipedie en viere in Britannica, en een riegel kleine onjuustheden: 162 in de Wikipedie en 123 in Britannica. Hoe dan ok, kiek zels mar es waj’ van oonze Nedersaksische Wikipedie vienen!