Wikipedia:Parsberichen/Tweejaorig bestaon/Drèents
Twei jaor Nedersaksische Wikipedie!
- Wat bint Tweantse skeeldnaamns?
- Welke Nedersaksische schrievers bint d’r zoal?
- Hoe zöt ’t Putters, ’t Riesns of ’t Westerwoolds d’ruut?
- Hoeveule Nedersaksische namen bint d’r veur de gieteling en de lepeldief?
De dialecten van Noordoost-Nederlaand, mit ’n kaander ’t Nedersaksisch enuumd, bint de leste jaoren in populariteit egruid. Ze maakt d’r popmeziek in, schrieft d’r in, maakt regiosoaps en zo wieder. Dizze neie belangstelling, die ok veur aandere streektalen binnen en buten Nederlaand opgiet, nuumt ze de dialectrenaissance.
- Dreiduuzend stokkies in ’t Grunnegs, ’t Tweants, ’t Veluws…
Op ’t internet is d’r nog niet zo machtig veule te vienden aover ’t Nedersaksisch, mar d’r bint toch wal wat schiere webstees. De schierste daorvan is zunder twiefel de Nedersaksische Wikipedie, een gratis encyclopedie die as iederiene kan bewarken in elk Nedersaksisch dialect van Nederlaand. Veur twei jaor – in meert 2006 – biw begund, en d’r bint now al haoste dreiduzend artikels! Dreiduzend stokkies in ’t Achterhooks, Drèents, Grunnegs, Sallaans, Stellingwarfs, Tweants, Oost-Veluws, West-Veluws en Urkers.
Wat is nou feilijk de Wikipedie?
- De Wikipedie is een mandielig warkien.
De Wikipedie, in ’t Nederlaans en Engels ‘Wikipedia’ enuumd, is een alderbarstens grote encyclopedie op ’t internet, begund in 2001. De Engelse Wikipedie hef al meer as twei miljoen artikels en de Nederlaanse hef d’r tenaostenbij een half miljoen. Dit is meugelijk umdet iederiene d’r vergeefs an mit mag schrieven. Stel: ie schrieft een artikeltien. As dan een aander ’t verbetern wil, mag e det vortdalijk doen. Aj ’t niet mit een wieziging iens bint, gaoj in aoverleg. Gieniene is ‘eigenaor’ van een artikel. De Wikipedie is een mandielig warkien.
- In de maande make wij de Wikipedie d’r beter op.
Hoe warkt det, mit menare een encylopedie schrieven?
As iederiene zomar kan mitschrieven, staot d’r dan gien fouten of zwak eschreven artikels in de Wikipedie? Jaowal, die bint d’r zeker. En d’r wördt ok vandelisme epleegd deur partie lu, die wilmoeds onzin schrieft. Mar in de maande zörge wij d’rveur det d’r zoveul meugelijk fouten verbeterd wördt en zo goed meugelijke artikels op-ebouwd wördt. En vandelisme wördt altied hiel rap vortehaald. De ervaoring lat zien det de artikels op de verschillende taalversies van de Wikipedie d’r aal beter op wördt. D’r bint veule kritische blikken ericht op de artikels, en wat de iene niet wet, vult de aander an.1
Nedersaksische en algemiene onderwarpen
’t Nuvere is dej op de Nedersaksische Wikipedie slim veul infermaosie aover Nedersaksische onderwarpen viendt die aj niet zo makkelijk aanderwoors viendt. Wat bint now typische veur- en achternamen in oes diel van ’t laand? Waor zegt ze ‘moi’ en waor vraogt ze oj ‘goed te passe’ bint? Wat bint de Iesselakkedemie en ’t Huus van de Taol? Waor ligt Wenters, De Vaort, De Wiek en Knoal? Wel schreef ’t eerste Drèentstalige gedicht? Waor viert ze Stöppelhaene? Hoe gunk det varsien aover ’t peerd van ome Loeks? En gao zo mar deur.
- In de streektaal kuj aover alles schrieven.
D’r bint aans ok hiel veul artikels aover niet-Nedersaksische onderwarpen, en de’s ok belangriek: dew zien laot dej ok in de streektaal aover alles kunt schrieven.
Wat kan ieë veur de Nedersaksische Wikipedie betieken?
Wij schrieft dit um even stille te staon bij twei jaor Nedersaksische Wikipedie, mar ok um dit schiere wark nog wieder an te fietern. Want d’r bint nog altied mar hiel weinig schrievers, en partie streken en kontreien bint nog niet goed vertegenwoordigd deur mitwarkers die as daor wegkoomt. Daorumme muj ies kieken of ie niet ok ies een stokkien wilt schrieven. Aover oen dörp of stad beveurbield, of ienig onderwarp daoraj slim veule van weet. Mien ie dej gien Nedersaksisch schrieven kunt? Kiekt dan mar ies hier:
Mar d’r bint nog meer menieren um mit te doen. Beveurbield deur foto’s en aandere soorten ofbieldings te maken veur bij de artikels en vrij te geven veur de Wikipedie. Ie kunt zölfs oen eigen of bestaonde artikels inspreken in oen dialect!
Gewoon mitdoen!
Goedgaon!
- Een veurbield gef an det de Wikipedie warkt: in 2005 stund d’r in ’t veuranstaonde wetenschoppelijke blad Nature een onderzuuk det artikels aover wetenschoppelijke onderwarpen in de Engelstalige Wikipedie vergeleek mit de Encyclopædia Britannica. In allebeiden vunden ze acht grote, conceptuele fouten: vier in de Wikipedie en vier in Britannica, en een riege kleine onjuustheden: 162 in de Wikipedie en 123 in Britannica. Hoe dan ok, kiekt zölf mar ies naor oeze Nedersaksische Wikipedie hoe as ’t oe lek!