Wikipedia:Parsberichen/Tweejaorig bestaon/Achterhooks
Twee jaor Nedersaksische Wikipedie!
- Wat bunt Tweantse skeeldnaamns?
- Welke Nedersaksische schrievers bunt d’r zoal?
- Wo zöt ’t Putters, ’t Riesns of ’t Westerwoolds d’roet?
- Wovölle Nedersaksische namen bunt d’r veur den geteling en den laepeldeef?
De dialecte van Noordoost-Nederland, met mekare ’t Nedersaksisch eneumd, bunt de leste jäöre in populariteit egreuid. Ze maakt d’r popmeziek in, schrieft d’r in, maakt regiosoaps en zo wieters. Disse ni-je belangstelling, dee at ok veur andere streektale binnen en boeten Nederlaand opgeet, neumt ze de dialectrenaissance.
- Dreedoezend stukskes in ’t Grunnings, ’t Twents, ’t Veluws…
Op ’t internet is d’r nog neet zo machtig völle te vinden ovver ’t Nedersaksisch, maor d’r bunt toch wal wat mooie webbestaen. De mooiste daorvan is zunder twiefel de Nedersaksische Wikipedie, een gratis encyclopedie die iederene kan bewarken in elk Nedersaksisch dialect van Nederland. Veur twee jaor – in meert 2006 – bu’w begonnen, en d’r bunt no al haoste dreedoezend artikels! Dreedoezend stukskes in ’t Achterhooks, Drents, Grunnings, Sallands, Stellingwarfs, Twents, Oost-Veluws, West-Veluws en Urkers.
Wat is no feitelik de Wikipedie?
- De Wikipedie is een gezamelik stuk wark.
De Wikipedie, in ’t Nederlands en Engels ‘Wikipedia’ eneumd, is een alderbarstend grote encyclopedie op ’t internet, begonnen in 2001. De Engelse Wikipedie hef meer as twee miljoen artikels en de Nederlandse hef d’r tenaostenbi-j een half miljoen. Dit is meugelik umdat iederene d’r vergaefs an met mag schrieven. Stel: i-j schrieft een artikeltjen. As dan een ander ’t wil verbaetern, mag e dat vortdaolik doon. Aj ’t niet met een wieziging met eens bunt, gao’j in ovverleg. Geenene is ‘eigenaor’ van een artikel. De Wikipedie is een gezamelik stuk wark.
- Te hope make wi-j de Wikipedie d’r baeter op.
Wo warkt dat, met mekare ene encylopedie schrieven?
As iederene zomaor kan metschrieven, staot d’r dan gene foute of zwak eschreven artikels in de Wikipedie? Jaowal, dee bunt d’r zeker. En d’r wördt ok vandalisme pleegd deur wat leu, die wilmeudig onzin schrieft. Maor te hope zorge wi-j d’rveur dat d’r zovölle möggelik foute verbaeterd wordt en zo good möggelike artikels opebouwd wordt. En vandalisme wordt altied heel rap wegehaald. De ervaoring löt zeen dat de artikels op de verschillende taalversies van de Wikipedie d’r steeds baeter op wordt. D’r bunt völle kritische blikken ericht op de artikels, en wat den enen neet wet, vult den ander an.1
Nedersaksische en algemene onderwarpe
’t Mooie is da’j op de Nedersaksische Wikipedie slim völle infermaosie ovver Nedersaksische onderwarpe vindt dee’j neet zo makkelik argens anders vindt. Wat bunt no typische veur- en achternamen in uns deel van ’t land? Waor percies zegt ze ‘moi’ en waor vraogt ze oj ‘good te passe’ bunt? Wat bunt de Iesselakkedemie en ’t Huus van de Taol? Waor ligt Wenters, De Vaort, De Wiek en Knoal? Wel schreef ’t eerste Drentstalige gedicht? Waor viert ze Stöppelhaene? Wo geng dat versken ovver ’t peerd van ome Loeks? En gao zo maor deur.
- In de streektaal kö-j ovver alles schrieven.
D’r bunt anders ok heel völle artikels ovver neet-Nedersaksische onderwarpe, en da’s ok belangeriek: da’w laot zeen da’j ok in de streektaal ovver alles könt schrieven.
Wat kön i-j veur de Nedersaksische Wikipedie betekenen?
Wi-j schrieft dit um effen stille te staon bi-j twee jaor Nedersaksische Wikipedie, maor ok um dit mooie wark nog wieter an te fietern. Want d’r bunt nog altied maor heel weinig schrievers, en sommige streken en kontreien bunt nog neet good vertegenwoordigd deur metwarkers dee’t daor vandan komt. Daorumme mo’j es kieken of i-j neet ok eens een stuksken wilt schrieven. Ovver ow dorp of stad beveurbeld, of enig onderwarp waor i-j slim völle van wet. Meen i-j da’j gin Nedersaksisch schrieven könt? Kiek dan maor eens hier:
Maor d’r bunt nog meer manieren um met te doon. Beveurbeld deur foto’s en andere soorten afbeldinge te maken veur bi-j de artikels en vri-j te gevven veur de Wikipedie. En i-j könt owe eigen of bestaonde artikels inspreken in ow dialect!
Gewoon metdoon!
Goodgaon!
- Een veurbeld gef an dat de Wikipedie warkt: in 2005 ston d’r in ’t veuranstaonde waetenschoppelike blad Nature een onderzeuk dat artikels ovver waetenschoppelike onderwarpe in de Engelstalige Wikipedie vergeleek met de Encyclopædia Britannica. In allebeide vonden ze acht grote, conceptuele foute: vere in de Wikipedie en vere in Britannica, en een riege kleine onjuustheden: 162 in de Wikipedie en 123 in Britannica. Wo dan ok, kiek zelf maor eens nao unze Nedersaksische Wikipedie wo at ’t ow lek!