Opper-Gelre

Gelre in 1477

Opper-Gelre was ene van den veer kwarteeren en ok et stamgebeed van et hartogdom Gelre. Et gebeed wödt mangsmoal et Oaverkwarteer van Gelre of Gelder eneumd, noar et Duutsen Oberquartier. Vandage is den streke verdeald oaver den proveensie Limburg en den Duutsen noordeleken Nederrijn (Niederrhein), mit noame in den Kreis Kleef van vandage.

Geskiednis

Opper-Gelre binnen den Zuudelieken Nederlaanden 1559-1609

As gevolg van den tachtigjoarigen Oorlog wödt et hartogdom Gelre splitst. Den noordeleken kwarteeren blieven (komt) in hende van den Republeek der Zeaven Vereanigden Nederlaanden. Et oaverkwarteer, et "heuger eleagen" dele dus, blef as Opper-Gelre of Spoans Gelre in hende van den Spoansen könning. Dizzen toostaand wödt bi-j den vrede van Münster 1648 bewoard .

Bi-j den Vrede van Utrecht in 1713 wödt Opper-Gelre wieter splitst: et kump mit den heufdstad Geldern veur nen groten dele in hende van Pruusen, mit uutzundering van Venlo, dat an den Republeek tookump, en Roermond mit wat umrengenden gemeenten, dee Oostenrieks wödden.

Venlo en umgeaving wödden neet opni-j an den proveensie Gelderlaand too-evoegd moar wödden nen generoaliteitslaand, Stoats-Opper-Gelre eneumd.

Roermond en umgeaving blieven nen klein hartogdomme in den Oostenrieksen Nederlaanden, Oostenrieks Gelre eneumd. In 1790 was dit kleinen oaverblievenden stoatjen éne van den stichtende leedn van den Vereanigden Nederlaandsen Stoaten.

Tiedens et Congres van Wenen in 1814 wödden Stoats-Opper-Gelder en Oostenrieks Gelder veur nen groten dele too-ewezzen an et Vereanigd Könninkriek der Nederlaanden woar et op geet in den proveensie Limburg.

Toal

Opper-Gelre heurden gehele tot et toalgebeed van et Nederlaands, al waren doar zowal invlooden van den Broabantsen skrieftoal an den ene kante, as van den Hoogduutsen an dee anderen kante. Dit gebeed lag in et cenrum van et groten Maas-Rijnlaandsen dialectgebeed. Geldern (of Gelder(en) zoas et in et Nederlaands eneumd wierd) was nen Nederlaandstoaligen stad.

Zee ok

• Gelre
• Hartogdom Gelre
• Geldern
• Geskiednis van Gelderen
• Stoats-Opper-Gelre
• Oostenrieks Gelre
• Pruusisch Opper-Gelre
• Maas-Rijnlaands
• Lieste van gouverneurs van Opper-Gelre

Uutgoande verwiezing

• keerte (mit den verdealing)