Naar inhoud springen

George W. Bush

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
(döärstüürd vanaf "George Walker Bush")
George Walker Bush

George Walker Bush (New Haven, Connecticut, 6 juli 1946) was n dreeinveertigstn prisedeant van de Verenigde Stoatn van Amerika. Hee is n lid van de Republikeinse Partiej. Bush wör in 2000 köazn as prisedeant, noa umstreedn verkeezingn. Hee wör inewiedt in 2001 en hee wör opniej köazn in 2004. Zienn vaar, George H.W. Bush, was ok prisedeant van Amerika, tusken 1989 en 1993.

Bush wör geboorn in Connecticut, mer hee wör opvoedt in Texas. Hee kömp oet ne rieke familie. Tusken 1964 en 1968 studeern Bush an de Yale-universiteit, woar e vuural opvöl duur zienn taleant vuur kommunikoasie, nich vanweage zien presteern. Noa ziene studie gung e t leager in as riservist; hee wördn nich noar Vjetnaam oetzeundn. Dit wördn laterhen teagn um broekt duur de Deamokratiese Partiej.

Noadat ze um in 1973 eervol n zak harn doan, studeern Bush twee joar an de Harvard Business School. Noa zien afstudeern in 1975 wördn e preenspoals bekeand as n "playboy". Doo e zich kandidaat steldn vuur de verkeezingn van 2000 wördn völle schandaaln oet dizn tied oprakeld. Hee trouwdn in 1977. Zien leavn veraandern drasties doo e zich in 1986 bekeern töt t methodisme, zoo dat e n strengn Kristn wördn.

Noadat e vanof 1977 in t bedriefsleavn har wearkt, löat e zich in 1995 tot goaverneur van Texas keezn. As goaverneur völ e op duur zien konservatieve beleid: n groot getal an doodstraffe wördn oetschreavn en de wetn teagn alkohol en drugs wördn anschaarpt. Kritiesn veendn dat dizze wetn tamelik teegn zichzelf wearkt hebt, mer Bush was arg populear biej de Texaners.

Verkeezingn 2000

[bewark | bronkode bewarken]

Doo Bill Clinton zienn tweedn ambtstermien aflöap, schöaf e zienn vice-prisedeant Al Gore noar vuurtn om met te doon in n stried um t prisedeantschop. De Republikeinn schöavn dan George W. Bush noar veurtn, den doarop de verkeezingn um n meter of dree won. Bush en Gore gungn n heeln tied geliek op. In de debatn löat Bush zeen dat e ziene dossiers neet good beheersn, zoodat Gore dizze debatn iedermoal won. Bush har wal meer oetstroaling as n weinig charismatiesn Gore. Ne grote foute dee Bush maakn was t gebruukn van n schealdwoord doo de mikrofoons lös stunn. Eanliks won Gore de "popular vote", dat wol zegn, de meestn leu stemn op um, mer Bush haaln de meestn keesleu binn (kiek ok biej Prisedeantsverkeezingn in de Verenigde Stoatn van Amerika). Doarop begon Gore n juridiesen stried, oaver n paar stemn in Florida, woarduur t nog twee moandn langer doern vuurdat de oetslag bekeand wör.

Toen Bush eenmoal prisedeant was, begun e geliek de belastingn veur de rieke inkomns te verleagern, umdat dat n vuurnaam peunt was in zien program. Duur t ofwiezn van t verdrag van Kyoto kreag e völle kritiek oet Europa. Zien prisedeantschop veraandern volkömn op n 11 september 2001, doo fundameantalistiesen Islaamietn oet n terruurgroep Al-Qeaida zelfmoord-anslagn begungn teagn de Verenigde Stoaten. Oaveral in de wearld zocht e saamnwearking um t terrorisme te bestriedn en hee begun n oorlog teagn Afghanistaan, woar t Talibaan-resjiem de Al-Qeaida-terroristn n dak boavn t heufd höaln. t Bleak neet meuilik t Talibaan-resjiem te verdrievn, moar n veurman van Al-Qeaida, Usama bin Ladin bleak nich te veendn.

In 2003 völ Bush Iraak binn. Dizn oorlog steet bekeand as n "Tweedn" of n Deerdn Golfoorlog. Bush begun dizn oorlog umdat e dach dat n Iraaksn prisedeant Saddaam Hussayn chemiese woapns har en umgung met Al-Qaeida. Hee kreeg völ meender steun as veur zien akties in Afghanistaan, umdat völle landn nich oavertuugd warn van zien geliek, wat achterof woar was. Teagn de verwochting van völle skeptiesn in wör de militeare aktie n groot sukses, alhoowals t beheurlik onröstig is in t laand seend at Hussayn afzat is.

In ziene binnlaandse pooltiek was dudelik ne konservatieve liene te zeen. t Geeld vuur defensie beslöat n zesde deel van t totale budzjet (ongeveer eavnvöl as in n tied van n Koaldn Oorlog). Bush hef nog probeerd um t homohuwelik te verbeedn.