Dodendaans
De dodendaans of danse macabre is een allegorische keunstvörm uut de late middelieuwen die angef det iederiene iens uut de tied rak. 't Is een ofbielding waorop volk van alle soorten en achtergronden mit verpersoonlijkings van de dood bij heur graf langes daanst. Deurgaons wördt der een paus, een keizer, een keunink, een kiend en een arbeider ofebield.
't Effect is zowal lochtig as angstanjagend en vrag um een emotionele reactie van wie naor 't wark kik. Dodendaansen waren bedoeld as memento mori (Latien veur 'gedèenkt dej starven mut'), um lu deran te herinnern hoe kwetsber 't levend is en hoe iedel eerdse dieverdaotsie is.
Ze mient det de dodendaans veur 't eerst veurkwaamp in ofbieldings bij opeschreven prèken. De bekendste dodendaans was een muurschildering, intied verleuren egaone, in de Cimetière des Innocents in Paries van 1424/5. De laatgotische keunstenaor Bernd Notke hef der verscheiden emeuken; de ok verleuren egaone Lübecker dodendaans van 1463 schrieft ze an hum toe. Ok in Lübeck wördden in 1489 't Saksischtalige boek Des dodes dantz edrokt, een riege samenspraoken tussen mèensen en de dood. Een daorop ebaseerd wark, Dodendantz, wördden in 1520 deur de Lübecker drokker Hans van Ghetelen edrokt. Een fragment hieruut:
Alsus heth de sanck, den ick meen:
Bytterlyken sterven is de erste sanck,
De ander is der klocken klanck,
Der drydde is, in korter stunden
Werstu vorgetten van dynen frunden,
Umme dyn tydlyke gud ghan se to deele,
De worme umme dat flesz, de düvel umme de sele
Uutgaonde verwiezings
[bewark | bronkode bewarken]
|
Dit stok is eschreven in 't Zuudwest-Drèents. |