Sunte-Marten (feest)

Sunte-Marten is de naomsdag van Sunte-Marten, die evierd wordt op 11 november. De dag wordt in Nederland evierd in onder aandere Limburg, Noord-Holland, Grunningen, Oaveriessel, Utrecht, Zuud-Holland, Zeeland en Gelderland (mar inmiddels ok in de rest van 't land). In België wordt 't feest evierd in West-Vlaonderen en de streek rond Aalst.

Lampionnenoptocht

De kinder holdt een lampionnenoptocht en gaot van huus naor huus um der een lied te zingen en met snoep, fruit of geld beloond te worden. Een uut-eholde voederbiet met daorin n'n keers dient vaak as lampion.

Sunte-Marten-liedjes

De liedjes verschilt arg van streek tot streek.

Achterhooks

Vandaag is 't Sunte Marten en morgen Sunte Kruk.
Wi'j hebt nog goeie harten wi'j sloat ze stuk veur stuk.
Hölleken op een tölleken, Sunte Martens kölleken.
Geef wat, hol wat, geef den armen Thomas wat.
‘k kwam eens bij een rijke man, den zovele geven kan,
gevend zal hij leven, Zalig zal hij sterven,
de hemel zal hij erven, God zal hem belonen met honderddoezend kronen.
Met honderddoezend rökskes an.
En doar kump Sunte Marten an.

Drèents

Sunt-Meerten, Sunt-Meerten.
De koeien hebben steerten,
de maagies die hebt rokkies an.
Daor komp Sunt-Martines an.

Een aander liedtien:

Sunt Martinus Bisschop
met zien hoge hoed op
met zien lange slipjas an
daor kump Sint Martinus an
Gef mij een appel of een peer
dan kump wij het hiele jaor niet weer
Het hiele jaor dat duurt zo lang
as mien lichien braanden kan

Graofschopper plat

Sunnermatmans veugeltien,
met dat rood rood keugeltien,
met dat rood rood rökkien an,
daor koump Sunnermatman an.

Laot ouns nich zo lange staon,
wi'j mutt't nog nao Möinstern gaon.
Möinstern is zo wied van hier,
en wi'j bint nog altied hier.

Grunnegs

Grunnegs laidke:

Sunt-Martinus bisschop
mit zien roege muts op,
mit zien laange stevels aan,
doar komt Sunt-Martinus aan.

n Aander laidke gaait:

k Staai veur joen deur en t is duuster,
mit mien lanteern en ik luuster
komt der nog ain?
ik kin niks zain
aans gaai k weer vot in t duuster

en:

Mien lutje lanteern,
ik zai die zo geern,
doe daanst deur de stroaten
dat kist ja nait loaten
Mien lutje lanteern,
ik zai die zo geern

Oost-Veluws

Dit lied is eschreven in 't dialect van Elburg:

Sonde-, Sonde-Marten
de konen dragen starten,
de kalvers dragen horens,
rieke, rieke torens.
Hier woont zo'n rieke man,
die zoveule geven kan,
veule zal e geven
zalig zal e leven.
Stook vuur, stook vuur,
Sonde-Marten is zo duur,
geef mien een höltjen of een turfien,
waor 'k mien mee kan warmen,
met mien blanke darmen,
stook vuur, stook vuur,
Sonde-Marten is zo duur.

Dit lied is eschreven in 't dialect van Hattem:

Sunte-Maarten keugeltien,
met zo'n rond rond reugeltien.
Met zo'n rond rond rökkien an,
daor koump Suntermaarten an.

Sunte-Maarten is zo kold,
geef 'm een stukkie vuur of holt.
Daor kan hij mee warmen,
met zien blanke darmen.

Hier woont nog zo'n rieke man,
die zo veule geven kan.
Veule zal hij geven,
langer zal hij leven.

Honderd jaor en iene dag,
dan wordt hij naor 't karkhof ebracht.
Op een boeren wagen,
wordt hij weg-edragen.

Nederlaands

Ok in 't Nederlaands bunt d'r veule liedjes. Zoas:

Sint-Maarten, Sint-Maarten
de koeien hebben staarten
de meisjes hebben rokjes aan
daar komt Sint-Maarten aan

of:

Elf november is de dag
dat mijn lichtje
dat mijn lichtje
Elf november is de dag
dat mijn lichtje branden mag

Nedersaksisch

• Achterhooks: Sunte-Marten
• Drèents:
  • Sunt-Meerten
  • Suntermeerten
  • Sint-Meerten
• Graofschopper plat: Sunnematmansveugeltiensdag
• Grunnegs: Sunt-Meerten, Kip-Kap-Kogel baseerd op n vèrsie
• Stellingwarfs: Sunte-Matten
• Tweants: Sunte-Martn
• Veluws:
  • Sint(e)-Marten
  • Sunt(e)-Marten
  • Sont(e)-Marten
  • Sonde-Marten (Elburg e.u.)
  • Sint(e)/Sunt(e) Marten in de wienter* (Putten e.u.)