Verskil tüsken versys van "Grunnegs (grammoatiek)"

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 16: Regel 16:
|Wie||wij
|Wie||wij
|-
|-
|Joe/je/ie*||jullie/u
|Joe*||jullie/u
|-
|-
|Zie/zai||zij
|Zie/zai||zij
|}
|}


:<nowiki>*</nowiki>''je en ie worden maisttieds allend broekt in de spreektoal''
:<nowiki>*</nowiki>in de spreektoal wordt ook wel "je" of "ie" broekt''


=== Genitief, bezit of heerkomst ===
=== Genitief, bezit of heerkomst ===
Regel 35: Regel 35:
|Heurent||het hare
|Heurent||het hare
|-
|-
|Onzent*||het onze
|Ozzent*||het onze
|-
|-
|Joenent||dat van jullie
|Joenent||dat van jullie
Regel 44: Regel 44:
:<small>''<nowiki>*Oetsproken as [[oaznt]]</nowiki>
:<small>''<nowiki>*Oetsproken as [[oaznt]]</nowiki>
==== Bezittelk veurnoamwoord ====
==== Bezittelk veurnoamwoord ====
t Bezittelk veurnoamwoord krigt man deur de -ent aachter dizze gentieven vot te hoalen. Bie Onzent blieft de -e stoan. Zo krigt man t volgende liestke
t Bezittelk veurnoamwoord krigt man deur de -ent aachter dizze gentieven vot te hoalen. Zo krigt man t volgende liestke


{| width="40%" style="margin: 0em 0em;"
{| width="40%" style="margin: 0em 0em;"
Regel 57: Regel 57:
|Heur||haar
|Heur||haar
|-
|-
|Onze||onze
|Os/ozze||onze
|-
|-
|Joen||jullie
|Joen||jullie
Regel 86: Regel 86:
|Heur||haar
|Heur||haar
|-
|-
|Ons*||ons
|Os*||ons
|-
|-
|Joe||jullie
|Joe||jullie
Regel 92: Regel 92:
|Heur||hen
|Heur||hen
|}
|}

:<small>''Uutsproken as <nowiki>[[oas]] of [[oa<small>n</small>z]] woarbie de <small>n</small> n neusklaank is </nowiki>''<small>


=== Akkusatief, laaidend objekt ===
=== Akkusatief, laaidend objekt ===
Regel 107: Regel 105:
|Heur||haar
|Heur||haar
|-
|-
|Ons||ons
|Os||ons
|-
|-
|Joe||jullie
|Joe||jullie
Regel 118: Regel 116:
|'''Vervougen'''||'''Veurbeeld'''
|'''Vervougen'''||'''Veurbeeld'''
|-
|-
|Ik STAM ''(+ extra klinker)''||ik lop/lo'''o'''p
|Ik STAM ''(+ extroa klinker)''||ik lop/lo'''o'''p
|-
|-
|Doe STAM + st||doe lop'''st'''
|Doe STAM + st||doe lop'''st'''
Regel 175: Regel 173:
|-
|-
|Ik bin
|Ik bin
|Ik was, war
|Ik was, waar
|Ik bin/heb wèst
|Ik bin/heb wèst
|-
|-
|Doe bist
|Doe bist
|Doe wast, warst
|Doe wast, waarst
|Doe bist/hest wèst
|Doe bist/hest wèst
|-
|-
|Hai is
|Hai is
|Hai was, war
|Hai was, waar
|Hai het wèst
|Hai is/het wèst
|-
|-
|Wie binnen
|Wie binnen
Regel 383: Regel 381:
|Ik heb sneden
|Ik heb sneden
|-
|-
|Doe snitst
|Doe snidst
|Doe sneest
|Doe sneest
|Doe hest sneden
|Doe hest sneden
|-
|-
|Hai snit
|Hai snid
|Hai sneed
|Hai sneed
|Hai het sneden
|Hai het sneden
Regel 413: Regel 411:
|-
|-
|Ik sloap
|Ik sloap
|Ik sleup
|Ik sleup, sluip
|Ik heb sloapen
|Ik heb sloapen
|-
|-
|Doe slepst
|Doe slepst
|Doe sleupst
|Doe sleupst, sluipst
|Doe hest sloapen
|Doe hest sloapen
|-
|-
|Hai slep(t)
|Hai slep(t)
|Hai sleup
|Hai sleup, sluip
|Hai het sloapen
|Hai het sloapen
|-
|-
|Wie sloapen
|Wie sloapen
|Wie sleupen
|Wie sleupen, sluipen
|Wie hebben sloapen
|Wie hebben sloapen
|-
|-
|Joe sloapen
|Joe sloapen
|Joe sleupen
|Joe sleupen, sluipen
|Joe hebben sloapen
|Joe hebben sloapen
|-
|-
|Zai sloapen
|Zai sloapen
|Zai sleupen
|Zai sleupen, sluipen
|Zai hebben sloapen
|Zai hebben sloapen
|-
|-
Regel 702: Regel 700:
** In t Grunnegs hest nog n andere menaier om topogroafische bievougelke veurnoamwoorden aan te duden, noamelk mit -er, -der of -ster. Bieveurbeeld: ''Stadjeder, Damster daip, Pekelder Hollaands''.
** In t Grunnegs hest nog n andere menaier om topogroafische bievougelke veurnoamwoorden aan te duden, noamelk mit -er, -der of -ster. Bieveurbeeld: ''Stadjeder, Damster daip, Pekelder Hollaands''.


* In sommege gevallen komt der -sk aachter. Dit is n overbliefsel oet t Frais, woaroet t Grunnegs dails is ontstoan. Dit wordt enkeld bie n poar woorden bruukt as ''eelsk'' en ''papsk''.
* In sommege gevallen komt der -sk aachter. Dit is n overbliefsel oet t Frais, woaroet t Grunnegs dails is ontstoan. Dit wordt enkeld bie n poar woorden bruukt as ''eelsk'', ''noabersk'', ''papsk'', enz. (zai ook de kepiddel '''-sk''').


== Veurbeelden van bievougleke veurnoamwoorden ==
== Veurbeelden van bievougleke veurnoamwoorden ==

Versy up 16:01, 26 jan 2008

De grammoatiek van t Grunnegs is ain van de typisch-heden dij t Grunnegs, Grunnegs môkt. Veul dingen verschillen van t Nederlaands en t Leegsaksisch, môr kommen sums ook wel ais overain mit de aander Leegsaksische dialekten of t Frais.

Veurnoamwoorden

Nominatief, onderwaarp

Grunnegs Nederlaands
Ik ik
Doe jij
Hai/hee hij
Zie/zai zij
Wie wij
Joe* jullie/u
Zie/zai zij
*in de spreektoal wordt ook wel "je" of "ie" broekt

Genitief, bezit of heerkomst

Grunnegs Nederlaands
Mienent het mijne
Dienent het jouwe
Zienent het zijne
Heurent het hare
Ozzent* het onze
Joenent dat van jullie
Heurent dat van hen
*Oetsproken as [[oaznt]]

Bezittelk veurnoamwoord

t Bezittelk veurnoamwoord krigt man deur de -ent aachter dizze gentieven vot te hoalen. Zo krigt man t volgende liestke

Grunnegs Nederlaands
Mien mijn
Dien jouw(n)
Zien zijne
Heur haar
Os/ozze onze
Joen jullie
Heur hun

As t onderwaarp of t objekt woarop t bezittelke veurnoamwoord slog, veur t bezittelk onderwaarp staait, kriegen aander toalen der 's aachter. t Grunnegs vougt hier gewoon t bezittelk veurnoamwoord aachter. Dit wil allend in de daarde perseun enkelvold. Bieveurbeeld:

Grunnegs Nederlaands
Opoe heur kunstbain Oma's kunstbeen
Jan zien houd Jan's hoed

Datief, mitwaarkend objekt

Grunnegs Nederlaands
Mie mij
Die jou
Hom hem
Heur haar
Os* ons
Joe jullie
Heur hen

Akkusatief, laaidend objekt

Grunnegs Nederlaands
Mie mij
Die jou
Hom hem
Heur haar
Os ons
Joe jullie
Heur hen

Regelmoatege waarkwoorden

Vervougen Veurbeeld
Ik STAM (+ extroa klinker) ik lop/loop
Doe STAM + st doe lopst
Hai STAM (+ t) hai lop/lopt
Wie STAM + en wie lopen
Joe STAM + en joe lopen
Zai STAM + en zai lopen

Onregelmoatege waarkwoorden

Hebben

Tegenswoordege tied Vergangen tied Voltoeide tied
Ik heb Ik haar Ik heb had
Doe hest Doe haarst Doe hest had
Hai het Hai haar Hai het had
Wie hebben* Wie haren Wie hebben had
Joe hebben Joe haren Joe hebben had
Zai hebben Zai haren Zai hebben had
*Oetsproken as [[hemm]]

Wezen*

Tegenswoordege tied Vergangen tied Voltoeide tied
Ik bin Ik was, waar Ik bin/heb wèst
Doe bist Doe wast, waarst Doe bist/hest wèst
Hai is Hai was, waar Hai is/het wèst
Wie binnen Wie wazzen, waren Wie binnen/hebben wèst
Joe binnen Joe wazzen, waren Joe binnen/hebben wèst
Zai binnen Zai wazzen, waren Zai binnen/hebben wèst
*Oetsproken as [[weedn]] of [[weezn]]

Doun

Tegenswoordege tied Vergangen tied Voltoeide tied
Ik du, dou Ik dee Ik heb doan
Doe dust, doust Doe deest Doe hest doan
Hai dut Hai dee Hai het doan
Wie dudden*, doun Wie deden Wie hebben doan
Joe dudden, doun Joe deden Joe hebben doan
Zai dudden, doun Zai deden Zai hebben doan
*Uutsproken as [[dudn]] woarbie de d n neusklaank is

Denken

Tegenswoordege tied Vergangen tied Voltoeide tied
Ik denk Ik docht Ik heb docht
Doe denkst Doe dochst Doe hest docht
Hai denkt Hai docht Hai het docht
Wie denken Wie dochten* Wie hebben docht
Joe denken Joe dochten Joe hebben docht
Zai denken Zai dochten Zai hebben docht
*Oetsproken as [[doch-hen]]

Goan

Tegenswoordege tied Vergangen tied Voltoeide tied
Ik gai, goa Ik gong Ik bin gongen, goan
Doe gaaist Doe gongst Doe bist gongen, goan
Hai gaait Hai gong Hai is gongen, goan
Wie goan Wie gongen Wie binnen gongen, goan
Joe goan Joe gongen Joe binnen gongen, goan
Zai goan Zai gongen Zai binnen gongen, goan

Zain

Tegenswoordege tied Vergangen tied Voltoeide tied
Ik zai, zug, zig Ik zag Ik heb zain
Doe zigst, zugst Doe zagst Doe hest zain
Hai zigt, zugt Hai zag Hai het zain
Wie zain, zuggen, ziggen Wie zagen Wie hebben zain
Joe zain, zuggen, ziggen Joe zagen Joe hebben zain
Zai zain, zuggen, ziggen Zai zagen Zai hebben zain

Mouten

Bie dit waarkwoord wordt de ou ook oetsproken as körte o: ik mot, doe motst, wie motten, enz.

Tegenswoordege tied Vergangen tied Voltoeide tied
Ik mout Ik moz, mos Ik heb mouten
Doe moutst (t niet uitgesproken) Doe mosst Doe hest mouten
Hai mout Hai moz, mos Hai het mouten
Wie mouten Wie mozzen Wie hebben mouten
Joe mouten Joe mozzen Joe hebben mouten
Zai mouten Zai mozzen Zai hebben mouten

Snieden

Tegenswoordege tied Vergangen tied Voltoeide tied
Ik snie Ik snee Ik heb sneden
Doe snidst Doe sneest Doe hest sneden
Hai snid Hai sneed Hai het sneden
Wie snieden Wie sneden Wie hebben sneden
Joe snieden Joe sneden Joe hebben sneden
Zai snieden Zai sneden Zai hebben sneden

Sloapen

Tegenswoordege tied Vergangen tied Voltoeide tied
Ik sloap Ik sleup, sluip Ik heb sloapen
Doe slepst Doe sleupst, sluipst Doe hest sloapen
Hai slep(t) Hai sleup, sluip Hai het sloapen
Wie sloapen Wie sleupen, sluipen Wie hebben sloapen
Joe sloapen Joe sleupen, sluipen Joe hebben sloapen
Zai sloapen Zai sleupen, sluipen Zai hebben sloapen

Geven

Tegenswoordege tied Vergangen tied Voltoeide tied
Ik geef Ik gaf Ik heb geven
Doe gefst Doe gafst Doe hest geven
Hai gef(t) Hai gaf Hai het geven
Wie geven Wie gaven Wie hebben geven
Joe geven Joe gaven Joe hebben geven
Zai geven Zai gaven Zai hebben geven

Kopen

Tegenswoordege tied Vergangen tied Voltoeide tied
Ik koop Ik kof/kocht Ik heb koft/kocht
Doe koopst Doe kofst/kochst Doe hest koft/kocht
Hai koopt Hai koft/kocht Hai het koft/kocht
Wie kopen Wie kovven/kochten Wie hebben koft/kocht
Joe kopen Joe kovven/kochten Joe hebben koft/kocht
Zai kopen Zai kovven/ kochten Zai hebben koft/kocht

Aanpitjen

Tegenswoordege tied Vergangen tied Voltoeide tied
Ik pitje aan Ik pitjede aan Ik heb aanpitjed
Doe pitjest aan Doe pitjedest aan Doe hest aanpitjed
Hai pitjet aan Hai pitjede aan Hai het aanpitjed
Wie pitjen aan Wie pitjeden aan Wie hebben aanpitjed
Joe pitjen aan Joe pitjeden aan Joe hebben aanpitjed
Zai pitjen aan Zai pitjeden aan Zai hebben aanpitjed

Vroagen

Tegenswoordege tied Vergangen tied Voltoeide tied
Ik vroag Ik vreug, vruig Ik heb vroagd
Doe vroagst Doe vreugst, vruigst Doe hest vroagd
Hai vroagt Hai vreug, vruig Hai het vroagd
Wie vroagen Wie vreugen, vruigen Wie hebben vroagd
Joe vroagen Joe vreugen, vruigen Joe hebben vroagd
Zai vroagen Zai vreugen, vruigen Zai hebben vroagd

Zuch/zok wasken/wazzen

Tegenswoordege tied Vergangen tied Voltoeide tied
Ik was, waske mie Ik wasde mie Ik heb mie wossen
Doe wast, waskest die Doe wasdest die Doe hest die wossen
Hai wast, wasket zuch/zok, hom Hai wasde zuch/zok, hom Hai het zuch/zok, hom wossen
Wie wazzen, wasken ons Wie wasden ons Wie hebben ons wossen
Joe wazzen, wasken joe Joe wasden joe Joe hebben joe wossen
Zai wazzen, wasken zuch/zok, heur Zai wasden zuch/zok, heur Zai hebben zuch/zok, heur wossen

Woordorde

Ôf en tou is de woordorde in t Grunnegs wat aans as in t Nederlaands. Zai bieveurbeeld de zin hieronder:

Nederlaands: Misschien is het hem wel!
Grunnegs: Messchain is hom t wel!

Hulpwaarkwoorden

In t Grunnegs wordt, net as in de maiste andere Leegsaksische dialekten, t hulpwaarkwoord aachteraan in de zin zet.

Grunnegs: Zeg mor dat wie nait kommen willen
Nederlaands: Zeg maar dat wij niet willen komen.

Voltoeid dailwoord

In t Grunnegs kin t voltoeid dailwoord op twij wiezen môkt worden:

wieze 1

Deur n voltoeide tied te môken in kombinoatsie mit n vörm van hebben of wezen. Bieveurbeeld: "ik heb fietst".

wieze 2

Deur t haile waarkwoord te nemen mit de voltoeide tied van "doun" en n vörm van "hebben". Bieveurbeeld: "ik heb fietsen doan". Dit wordt allìnd broekt as de beschreven gebeurtenis nait laank leden stee von. De zin "ik heb fietsen doan" wordt ien t Nederlaands den ook vertoald as "ik heb zojuist gefietst". t Kin ook broekt worden as doarveur n aander gebeurtenis beschreven wordt en dat de gebeurtenis tin opzicht van de dij veurege gebeurtenis nait laank leden is, bieveurbeeld: "wie hebben guster om 1 uur swommen en om twaalf uur nog even fietsen doan".

Lidwoord

In t Grunnegs worden de twee lidwoorden de en (he)t bruukt. Net zo as in t Nederlaands is de veur manleke en vraauwleke woorden en het veur onzaaidege woorden. Het wordt voak ofkört tot 't.

t Lidwoord is ain van de verschillen tuzzen t Noord -en Westgrunnegs (Hoogelaandsters, Westerkwartaars) en t Oost -en Zuudgrunnegs (Oldambtsters, Veenkolonioals). In t Zuudoosten wordt t lidwoord maisttieds wel bruukt en in t Noordwesten maisttieds nait.

Veurbeeld:

Hoogelandsters: Kraant vaalt op mat.

Veenkoloniaals: De kraande vaalt op de madde.

Nederlands: De krant valt op de mat.

Aachtervougsels

-lijk

t Nederlaandse aachtervougsel -lijk wordt in t Grunnegs vertoald mit: -liek(s), -lek(s) of -lk(s). Veurbeelden:

Grunnegs Nederlaands
Aiglieks eigenlijk
Kwoalek kwalijk
Haartelk hartelijk

-ig, -erig, -eleg

In de Nederlaandse aachtervougsels -ig, wordt de -i vervangen deur n -e. Ook ken de e veur de klinker stoan goan, woardeur de -i vervaalt. Veurbeelden:

Grunnegs Nederlaands
Bliedeg blij
Kieperg flink
Sladdereg vochtig
Bunzelg bang
Doezeleg duizelig

-ing

In t Grunnegs wordt t Nederlaandse aachtervougsel -ing vertoald mit -en of -eng. De -en is de maist-bruukte. In woorden dij ìndegen op -ering wordt de regel volgd dij zegt dat de -n aan de -r vast komt. In t woord Groningen vaalt de en vot omdat der al -en te stoan komt deur de -ing. Zölfstandege noamwoorden dij in t Nederlaands ìndegen op -ing (en in t Grunnegs dus op -en of -eng) kriegen in t meervold n -s der aachter. Veurbeelden:

Nederlaands Vertoalen 1 Vertoalen 2
Groningen Grunnen Grunneng
Vertaling vertoalen vertoaleng
Datering doateern doateerng
Funderingen Fundeerns Funderngs

-schap

t Nederlaandse aachtervougsel -schap wordt in t Grunnegs vertoald mit -schop of -skop. t Is streekgebonden welkent bruukt wordt. Veurbeeld:

Nederlaands Vertoalen 1 vertoalen 2
Gevangenschap gevongenschop gevongenskop
Graafschap geveschop geveskop

Bievougelke veurnoamwoorden

Bievougelke veurnoamwoorden worden maisttied mokt oet biewoorden. Biewoorden binnen woorden as old, nij, rood, gruin, groot, lutje, goud, enz. Veur elk woord verschilt de vervouging:

  • Bie woorden as old, kold, zolt enz. vaalt de -d vot en komt der -le veur in t stee. Dan krigst woorden as olle, kolle en zolle. In andere Grunnegse dialekten hoalt man de -d vot en komt veur de -l n -a. Dit gebeurt den allenneg bie woorden dij op -d ìndegen. Bie woorden dij ìndegen op n -t, blift t zo en komt der niks aachter. Dan krigst woorden as oale, koale en zolt.
  • Bie woorden dij ôflaaid binnen van topogroafische noamen, krigst der -s aachter. Net zo as in t Nederlaands komt der -sch aachter as veur de -s n lösse -i te stoan komt. Bieveurbeeld Duutse, Belgische, Fraise, Grunnegse.
    • In t Grunnegs hest nog n andere menaier om topogroafische bievougelke veurnoamwoorden aan te duden, noamelk mit -er, -der of -ster. Bieveurbeeld: Stadjeder, Damster daip, Pekelder Hollaands.
  • In sommege gevallen komt der -sk aachter. Dit is n overbliefsel oet t Frais, woaroet t Grunnegs dails is ontstoan. Dit wordt enkeld bie n poar woorden bruukt as eelsk, noabersk, papsk, enz. (zai ook de kepiddel -sk).

Veurbeelden van bievougleke veurnoamwoorden

Biewoord (nld) Biewoord (gos) Bievougelk noamw. Vergrotende trap Overtreffende trap
Groot Groot Grode Groder Grootst(e)
Klein Klaain/lut(sk)/lutteg/leut(sk) Lutje, lutke/leutje, leutke Lutteger/leuteger/klaainder Lutegst(e)/Klainst(e)
Donker Duuster Duustere Duusterder Duusterst(e)
Zwaar Swoar Swoare Swoarder Swoarst(e)
Licht Licht/lucht Lichte/luchte Lichter/luchter Lichtst(e)/luchtst(e)
Goed Goud/richt/juust Goi(e)/gooi(e)/richtege/juuste Beter Best(e)/bìst(e)
Slecht Min/euvel/maal Minne/euvele(ge)/male Minder/euveleger/maler Minst(e)/euvelegst(e)/maalst(e)
Recht Liek Lieke Lieker Liekst(e)
Krom/verkeerd Slicht Slichte Slichter Slichtst(e)
Kold Kold/kol Kolle Koller/kolder Koldst(e)
Warm Waarm/hetseg Waarme/hetsege Waarmer/hetseger Waarmst(e)/hetsegst(e)
Lang Laank/laang Laanke/laange Laanker/laanger Laankst(e)/laankst(e)
Kort Kört Körte Körter Körtst(e)
Oud Old/ol/oal Olle/oale Oller/oaler Oldst/oaldst
Nieuw Nij/nèj Nije/nèje Nijer/nèjer Nijst(e)/nèjst(e)
Mooi Schier*/mooi/nuver Schiere/mooie/nuvere Schierder/mooier/nuverder Schierst(e)/mooist(e)/nuverst(e)
Lelijk Lellek Lelleke Lelleker Lellekst(e)
Erg Slim/aarg Slimme/aarge Slimmer/aarger Slimste/aargste
Ver Wied Wied Wieder Wiedst

* De betaikenis van t woord schier ken vergeleken worden mit dij van t Duutse schön. t Ken noamelk betaikenen: mooi, leuk, knap, netjes en fijn.

-sk

In t Grunnegs worden summege woorden nogal ais vertoald mit doarin de -sk kombinoatsie. Dit is n overbliefsel van t Frais. De kombinoatsie -sk wordt veural bruukt bie de Nederlaandse letterkombinoatsie -sch. n Veurbeeld is de ploatsnoam Vriescheloo, dat in t Grunnegs Vraiskeloo is. Ook summege woorden dij in t Middel-Nederlaands mit -sch schreven wuiren, worden vertoald mit -sk. n Veurbeelden hiervan binnen was, wens en vis, in t Middel-Nederlaandse wasch, wensch en visch. In t Grunnegs is dit dus wask(e), wìnsk en visk.

Ook summege bievougelke noamwoorden worden nog mit -sk schreven. In ploatsnoamen woar t woord fries of vries in veurkomt, mit as aachtergrond n geschiednis dat te doun het mit Fraislaand, den wordt fries of vries mit fraisk of vraisk vertoald. t Twìntse ploatske Vriezenveen wordt den ook vertoald mit Vraiskenveen en de ploats Frieschepalen bie De Wilp over de grìns wordt vertoald mit Fraiskepoalen.

Extroa klinker

In tegenstellen tot t Nederlaands, kommt der allend bie de ik-vörm n extroa klinker in n waarkwoord as "lopen". Asmis wordt dizze extroa klinker ook wel votlôten. Dus wordt de vervougen van lopen:

ik lo(o)p
doe lopst
hai lop(t)
wie lopen
joe lopen
zie lopen

Bie lastege waarkwoorden as wonen en hopen wordt der bie de enkelvoldege vörms ook n extroa klinker touvougd.

Meervold

In t Grunnegs wordt, net as in t Nederlaands, t meervold vörmd deur de letters -(e)n en -s. Noast dizze twij vörms binnen der ook oetzönderns dij n apaart meervold hebben. Veurbeelden binnen:

Grunnegs Nederlaands
Vraauw vraauwlie/vraauwluu, vruilie/vruiluu
Man mannen, manlie/manluu
Wicht wichter
Aai aaier

Ofkörtens

Bievougelke en zölfstandege noamwoorden

In t Grunnegs kin in de maiste gevaaln n zölfstandeg noamwoord aachter n bievougelk noamwoord votvalen. In stee doarvan wordt der n -(en)t aachter t bievougelk noamwoord plakt. Dit kin allend bruukt worden as de andere spreker wait woar t om gaait. Dit kin aans allend bie meervold of n keuze oet meerdere dingen. Veurbeeld:

Nait-votlôten Votlôten
Hest dij dingen zain? Hest dijdent zain?
Dij rooie dingen Dij rooient
Welk ding beduilst? Welkent beduilst?
Gain ding gainent

Ditzölfde gebeurt ook bie getaln as der mit zien veur te stoan komt. Hieronder staait n overzicht:

Getal Mit zien...
Ain allendeg
Twij baaident
Drij drijnt
Vaaier vaaiernt
enzowieder

As der zegt wordt "zienent" kin dat ook voak betaikenen "zien hoes", vergeliekboar mit t Engelse "his place" of "...'s". Zai de zegswiezen veur n veurbeeld.

Verlutken

t Lutker moaken van woorden gaait in t Grunnegs mit hèlp van de aachtervougsels -(s)ke, -(t)je of -chie. De maist bruukte is -ke, mit söms n extroa s veur de oetsproak. -chie wordt veuraal bruukt in t Veenkelonoals. t Grunnegse verlutken van woorden is verwant aan dij van de omliggende dialekten:

  • Drìnts: chien
  • Hoogduuts: chen
  • Emslaands & Westerwôlds: ken
  • Grunnegs-Oostfrais & Frais: ke