Verskil tüsken versys van "Dedemsvaort (kenaal)"

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K →‎Literetuur: interwiki fr:
Regel 22: Regel 22:
[[Kattegerie:Oaveriessel]]
[[Kattegerie:Oaveriessel]]


[[fr:Dedemsvaart (canal)]]
[[nl:Dedemsvaart (kanaal)]]
[[nl:Dedemsvaart (kanaal)]]

Versy up 16:46, 1 jul 2007

De scheepsjager trök mit zien peerd de turfschepen deur 't kenaol

De Dedemsvaort is een kenaol tussen Asselt en de Aoveriesselse Vechte bi'j Grambarge. 't Is vernuumd naor Willem Jan Baron Van Dedem, die 't veertig kilometer lange kenaol leut graoben veur 't vervoer van turf. 't Dörp Dedemsvaort (of körtweg 'De Vaort') is ontstaon an dit kenaol.

De prakkezaosie um de uutestrekte venen naor 't oosten van Asselt te ontginnen kwaamp van mr. Gerrit Willem van Marle. De steden Zwolle, Kampen en Dèventer verzetten heur tegen 't plan, umdet ze bange waren det 't heur haandel zol schaden. Deur dizze tegenwarking slaagden Van Marle niet in zien plan.

Zien schoonzeune Willem Jan Baron Van Dedem tot Den Berg zetten nao 't overlieden van zien schoonva 't plan deur, en op 9 juli 1809 begunden ze 't kenaol de Dedemsvaort te graoben. In 1811 gunk 't kenaol al töt an De Balk.

De baron kwaamp echter in geldnood en mos daorumme zien kenaol en ontginnings verkopen an de pervincie Aoveriessel. Nao een paor jaor slaagden hi'j d'r toch weer in 't prejek in haanden te kriegen. Zachiesan naampt 't kenaol in lengte toe, mar de geldperblemen waren in 1845 zo slim det 't prejek aovereneumen wördden deur de pervincie.

De leste turf die oaver de Dedemsvaort vervoerd wördden, kwaamp uut Barger-Compas (ofebeeld is maotorschip Stien uut Den Hulst)

In 1854 wördden de Vechte bi'j Ane beriekt, waordeur de Dedemsvaort een körtere vaorverbinding vörmden dan dizze revier tussen Grambarge en Asselt. 't Kenaol had acht sluzen en meerdere zi'jtakken. De zi'jtak de Lutterheufdwiek takten in Lutten of en leup op Koevern an. Rond de sluzen en broggen ontstunden dörpen en buurtschoppen, zoas Den Hulst (diel van 't tegenswoordige Ni'jlusen). An de westkaante van 't dörp De Vaort splitsten 't kenaol hum in een noordeleke tak, Lange Wiek, en een zudeleke, de Heufdvaort. An de oostkaante van 't dörp kwamen dizze takken weer bi'j menare.

Langes de vaort kwaamp d'r aordig wat verkeer. Zo volgden de tramweg van de Dedemsvaartsche Stoomtramweg-Maatschappij 't kenaol tussen de Lichtmis en Lutten.

Nao de Tweide Wereldoorlog verleur 't kenaol zien betekenis veur de scheepvaort. In de jaoren zestig bint grote dielen edempt en wördden daor wegen anelegd. Zo löp de N377 diels op 't trejek van de vaorweg. Tussen Asselt en Ni'jlusen en bi'j De Vaort en Lutten bint dielen van de vroggere vaort open elaoten.

Literetuur

  • Seinen, J.R. & Varwijk, G.H. (samenstelling) (1983), Stap voor stap langs de Dedemsvaart met G.H. Varwijk, De Vaort: Boekhandel Rooseboom
  • Varwijk, G.H. (samenstelling) (1998), De Dedemsvaart, zijn stad, streek en dorpen, De Vaort: Boekhandel Rooseboom