Verskil tüsken versys van "Grunnegs (grammoatiek)"

Nå navigaty springen Nå söken springen

Grunnegs (grammoatiek) (bewark)

Versy up 12:15, 13 jun 2007

281 bytes verwijderd ,  13 jaar geleden
geen bewarkingssamenvatting
(Nieje pagina: De '''grammoatiek van t Grunnegs''' is ain van de typisch-heden dij t Grunnegs, Grunnegs môkt. Veul dingen verschillen van t Nederlaands en t Leegsaksisch, m...)
 
De '''grammoatiek van t Grunnegs''' is ain van de typisch-heden dij t [[Grunnegs]], Grunnegs môkt. Veul dingen verschillen van t [[Nederlaands]] en t [[Nedersaksisch|Leegsaksisch]], môr kommen sums ook wel ais overain mit de aander Leegsaksische dialekten of t [[Westlaauwers Frais|Frais]].
 
=== Veurnoamwoorden ===
==== Nominatief, onderwaarp ====
{| width="40%" style="margin: 0em 0em;"
|'''Grunnegs'''||'''Nederlaands'''
:<nowiki>*</nowiki>''je en ie worden maisttieds allend broekt in de spreektoal''
 
==== Genitief, bezit of heerkomst ====
{| width="40%" style="margin: 0em 0em;"
|'''Grunnegs'''||'''Nederlaands'''
 
:<small>''<nowiki>*Oetsproken as [[oaznt]]</nowiki>
==== Bezittelk veurnoamwoord ====
t Bezittelk veurnoamwoord krigt man deur de -ent aachter dizze gentieven vot te hoalen. Bie Onzent blieft de -e stoan. Zo krigt man t volgende liestke
 
|}
 
==== Datief, mitwaarkend objekt ====
{| width="40%" style="margin: 0em 0em;"
|'''Grunnegs'''||'''Nederlaands'''
:<small>''Uutsproken as <nowiki>[[oas]] of [[oa<small>n</small>z]] woarbie de <small>n</small> n neusklaank is </nowiki>''<small>
 
==== Akkusatief, laaidend objekt ====
{| width="40%" style="margin: 0em 0em;"
|'''Grunnegs'''||'''Nederlaands'''
|}
 
=== Regelmoatege waarkwoorden ===▼
=== Ons ===
Ons betaikent ''ons'' en is t bezittelk veurnoamwoord van ''wie''. t Wordt, noast de gebroekelke funksie, in t Grunnegs ook broekt bie personen. As n bepoald persoon of daaier hail noabersk is veur de spreker, den zegt hai voak ''ons'' veur de noam. Veurbeeld:
 
:''"Ons Greta is aaltied te loat"''
 
''Greta'' is den n noabersk persoon van de spreker. Voak wordt t broekt bie n bruier, zuster, zeun, dochter, mouder (ons ma/mou), voader (ons voa), gelaifde vrund of gelaifd hoesdaaier.
 
Dit kin ook aansom:
 
:''"Joen Greta is aaltied te loat"''
 
''Greta'' is den n noabersk persoon van de ontvanger. Dizze konstruksie is aaltied in de beleefde vörm, dus noeit "dien Greta".
 
▲=== Regelmoatege waarkwoorden ===
{| width="40%" style="margin: 0em 0em;"
|'''Vervougen'''||'''Veurbeeld'''
|}
 
=== Onregelmoatege waarkwoorden ===
==== Hebben ====
{| {{prettytable}} width="60%"
|- style="background: #efefef;"
:<small>''*Oetsproken as <nowiki>[[hemm]]</nowiki>''<small>
 
==== Wezen* ====
{| {{prettytable}} width="60%"
|- style="background: #efefef;"
:<small>''*Oetsproken as <nowiki>[[weedn]] of [[weezn]]</nowiki>''<small>
 
==== Doun ====
{| {{prettytable}} width="60%"
|- style="background: #efefef;"
:<small>''*Uutsproken as <nowiki>[[du</nowiki><small>d</small><nowiki>n]]</nowiki> woarbie de <small>d</small> n neusklaank is''<small>
 
==== Denken ====
{| {{prettytable}} width="60%"
|- style="background: #efefef;"
:<small>''*Oetsproken as <nowiki>[[doch-hen]]</nowiki>''<small>
 
==== Goan ====
{| {{prettytable}} width="60%"
|- style="background: #efefef;"
|}
 
==== Zain ====
{| {{prettytable}} width="60%"
|- style="background: #efefef;"
|}
 
==== Mouten ====
''Bie dit waarkwoord wordt de ou ook oetsproken as körte o: ik mot, doe motst, wie motten, enz.''
{| {{prettytable}} width="60%"
|}
 
==== Snieden ====
{| {{prettytable}} width="60%"
|- style="background: #efefef;"
|}
 
==== Sloapen ====
{| {{prettytable}} width="60%"
|- style="background: #efefef;"
|}
 
==== Geven ====
{| {{prettytable}} width="60%"
|- style="background: #efefef;"
|}
 
==== Aanpitjen ====
{| {{prettytable}} width="60%"
|- style="background: #efefef;"
|}
 
==== Vroagen ====
{| {{prettytable}} width="60%"
|- style="background: #efefef;"
|}
 
==== Zuch/zok wasken/wazzen ====
{| {{prettytable}} width="60%"
|- style="background: #efefef;"
 
As der zegt wordt "zienent" kin dat ook voak betaikenen "zien hoes", vergeliekboar mit t Engelse "his place" of "...'s". Zai de zegswiezen veur n veurbeeld.
 
== Verlutken ==
t Lutker moaken van woorden gaait in t Grunnegs mit hèlp van de aachtervougsels ''-(s)ke'', ''-(t)je'' of ''-chie''. De maist bruukte is -ke, mit söms n extroa ''s'' veur de oetsproak. -chie wordt veuraal bruukt in t Veenkelonoals. t Grunnegse verlutken van woorden is verwant aan dij van de omliggende dialekten:
 
* Drìnts: ''chien''
* Hoogduuts: ''chen''
* Emslaands & Westerwôlds: ''ken''
* Grunnegs-Oostfrais & Frais: ''ke''
 
{{Grunnegs woordenbouk}}
Anonyme gebruker
Van "https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Spesiaal:MobielVerschillen/38948"

Navigatymenü