Verskil tüsken versys van "Evangelie van Tomas"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versy up 23:25, 21 jul 2018

Et evangely van Thomas, evangely volgens Thomas of anders Thomas Evangely bint de namen van een olde papyrus dee stamt uut et vrogge kristendum, en erekkend wörd by de gnostyk. De gnostyk is eyne, nåst et katolicisme, van de invloodrykse stromings uut et vrogge kristendum ewest, wülk later verketterd, vervolged en uut-evaagd wördden döär de katolyke karke van dee tyd. Der bint nog völle meyr bokies evüdeen dee uut et de begüntyd van et kristendum stamt, mar disse hevt meyr andacht ekreygen vanweygens syn vrogge datering en vergelykings med de bybelse over-eleyverde evangelys. Et hevt sülvs de name ekreygen van et 'vyvde evangely', ouk al is de karke et dår neet med eyns. Ouk gevt et, net-as de andere gnostiske geskrivten, een better beyld van ho as et allemåle der an to güngen in de eyrste ewen van unse jårtelling.

De vünds

Et evangely wördden evünden döär twey buren in Nag Hammadi, wat ligt in Egypte, in een krüke. In dee krüke vünden sy nåst völle andere koptiske geskrivten ouk een good bewårde handskrivt van een, töt toon to, unbekenden evangely. De tekste besteet uut een un-ordende reykse lösse uutspråken van Jesus (de) Kristus. In dit evangely sölv wördden een Didymus Judas Thomas enömed as de skryver, den wy ouk al wal kenden as eyne van de leyrlings van Jesus, uut de uns bekenden Bybel. Alleyne gevt dit evangely een tötaal ander licht up Jesus as wat den Bybel döt. De belangrykheid van dit book wörd nu wal döär völle lüde erkend, en lüde sprekket dan ouk van et ' vyvde evangely ', of sülvs van ' et verlöären evangely '.

Datering

De tekse dat doar evunnen is kump uut de vierde ewe, en is met al de woarschienlijkheid 'n vevaalsing van 'n Grieks geschrift. Disse tekse zol zien oorsprunk hebben van 'n oalder Aramese tekste (d'r bint anwiezings veur die hier op duden zollen). D'r bint vandage n dag nog altied discussies oaver wenneer zien onstoane ween mössen. D'r bint wel starke argumeanten dat 'e is ontstoane rond 'n heel vrog tiedstip, zölfs nog jonker as de Biebelse evangelies, zo rond de joaren vieftig noa Kristus. Hieronder vin iej drieë van zökke argumenten:

Den vörme; umdat d'r 'n bulte uutsproaken in stoat maakt 't oarig primitief, in ieder geval 'n stukken primitiever as de viere levensbeschrievings wa'w vind in de Biebelse evangelies.

'n Uut-ewarkte theologie zö'w in Thomas nooit nie vinnen, wa'w dus wal vind in n Biebel, en nargens zulle wi-j ok gien verwiezings vinnen noar d' eandtied.

De verhälen wa'w leest in n Biebel komme wi-j ok in Thomas in tegen, mar dan in 'n primitievern vörme.

En dan veural vanuut de tradisjonele kristeliken hoeke, de karke, bestiet d'r völle tegenwark, zi-j wult Thomas nie annemmen as 'n autentiek en vrogge bronne oaver Jezus. Waant 't Thomas Evangelie kek heul aans noar Jezus, dan wat de karken doet.

Den skriever

In 't manuscript wördt Didymus Judas Thomas noar veuren eschöven as n skriever. Noew was 't in 't vrogge kristendom gewoon umme geschriften, woar ze wies met waarn, hen te schrieven an apostelen van Jezus umme zo 't eschrevene meer gezag te geven (Pseudepigrafen). 't Is dus mar zeer de vroage of-as Thomas inderdoad den skriever is. Wi-j kent dezölfde situatie bi-j de canonieken evangelies.

Inhold

In 't Thomas Evangelie vinne wi'j 114 uutsproaken den bint an Jezus toe eschreven. De opdeling in logia (zo wöd de uutsproaken enuumd) is nie oorsprunkelik, disse bint later deur vertalers emaakt umme de tekse wat makliker te leesn te maken. In Thomas ontmoete wi-j Jezus as 'n spirretwele leraar den de meansen n weg noar 't Koninkriek wiezen wol. Dit koninkriek lig nie, zo as in n Biebel, buten oeze weerld, mar vat meer saam de warklikheid woarin asse wi-j leeft. Zölfkennis is dan ok de slöttel noar disse aanern wieze van kieken en Jezus beschref op 'n väke poëtiese en indringende meniere de opstöakels dieë wi-j nemmen mut umme töt disse zölfkennis te kommen ('n bekende uutsproake van de gnostiesn Jezus is dan ok: 'Kent oewzölfs'). Jezus tred dan ok op as 'n soort Zenmeister, hi-j sprek in roadsels, stieds trugge wiezend noar de zuker humzölfs met völle noadruk op 't belang van 't 'hier en noew'.

Kiek ok

Evangelie naar Filippus

Dit artikel is eskreaven in et sallandske dialekt van 't Vechtdal, in de ANS.

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 [[Ofbeelding:Nag Hammadi Codex II.jpg|thumb|Stuk van t evangelie]]
-'t '''Evangelie van Thomas''', '''Evangelie völgens Thomas''' of aans '''Thomas Evangelie''' bint de nämen van 'n oale papyrus wök staamp uut 't vrogge kristendom, Plaatst wöd 't in de [[gnostiek]]. De gnostiek is iene, nöas 't katholicisme, van de invloedriekse strömings uut 't vrogge kristendom ewest, wök later verketterd, vervoalgd en uut-evaagd wördn deur de orthodoxie van die tied. D'r bint nog völle meer buukies evunnen den uut 't de beguntied van 't kristendom staamp, mar disse hef meer andach ekregen vanweegs zien vrogge datering en vergeliekings met de Biebelse over-elevverde evangelies. 't Hef zölfs den name ekregen van 't 'viefde evangelie', ok al is de karke 't doar nie met iens. Ok gef 't, net-as de aandre gnostiese geschriften, 'n better beeld van hoe as't almoale d'r an toe göngn in de eerste ewen van oeze joartelling.
+Et '''evangely van Thomas''', '''evangely volgens Thomas''' of anders '''Thomas Evangely''' bint de namen van een olde papyrus dee stamt uut et vrogge kristendum,  en erekkend wörd by de [[gnostiek|gnostyk]]. De gnostyk is eyne, nåst et katolicisme, van de invloodrykse stromings uut et vrogge kristendum ewest, wülk later verketterd, vervolged en uut-evaagd wördden döär de katolyke karke van dee tyd. Der bint nog völle meyr bokies evüdeen dee uut et de begüntyd van et kristendum stamt, mar disse hevt meyr andacht ekreygen vanweygens syn vrogge datering en vergelykings med de bybelse over-eleyverde evangelys. Et hevt sülvs de name ekreygen van et 'vyvde evangely', ouk al is de karke et dår neet med eyns. Ouk gevt et, net-as de andere gnostiske geskrivten, een better beyld van ho as et allemåle der an to güngen in de eyrste ewen van unse jårtelling.
-== De vunds ==
+== De vünds ==
-'t [[Evangelie]] wörden evunnen deur tweeë boeren in [[Nag Hammadi]], wat lig in [[Egypte (laand)|Egipte]], in 'n kruke. In die kruke vunnen zi'j nöas völle aandre Koptiese geschriften ok 'n vri-jwal prachtig haandschrift van 'n, töt doe toe, onbekendn [[Evangelie]]. De tekse bestiet uut 'n on-ordende reeks lösse uutsproaken van [[Jezus Christus|Jezus (de) Kristus]]. In dit evangelie zölf wörden iene [[Didymus Judas Thomas]] enuumd as de skriever, den wi-j ok wal kent as iene van n leerlings van Jezus, uut de oes bekendn [[Biebel]]. Allenne wörp dit evangelie 'n totaal aander lich op Jezus as wat n Biebel döt. 't Blaang van disse [[papyrus]] wörd noe wal al deur völle luu erkend, en luu sprekt dan ok van 't ' viefde evangelie ', Of zölfs van ' de verlören evangelie '.
+Et [[evangelie|evangely]] wördden evünden döär twey buren in [[Nag Hammadi]], wat ligt in [[Egypte (laand)|Egypte]], in een krüke. In dee krüke vünden sy nåst völle andere koptiske geskrivten ouk een good bewårde handskrivt van een, töt toon to, unbekenden evangely. De tekste besteet uut een un-ordende reykse lösse uutspråken van [[Jezus Christus|Jesus (de) Kristus]]. In dit evangely sölv wördden een [[Didymus Judas Thomas]] enömed as de skryver, den wy ouk al wal kenden as eyne van de leyrlings van Jesus, uut de uns bekenden [[Biebel|Bybel]]. Alleyne gevt dit evangely een tötaal ander licht up Jesus as wat den Bybel döt. De belangrykheid van dit book wörd nu wal döär völle lüde erkend, en lüde sprekket dan ouk van et ' vyvde evangely ', of sülvs van ' et verlöären evangely '.
 == Datering ==