Verskil tüsken versys van "Evangelie van Tomas"

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Wwikix (Oaverleg | bydragen)
kat
Regel 27: Regel 27:


{{Dialekt|sdz|[[Vechte|'t Vechtdal]]|ANS}}
{{Dialekt|sdz|[[Vechte|'t Vechtdal]]|ANS}}

[[Kategorie:Christendom]]
[[Kategorie:Christendom]]
[[Kategorie:Apokrief evangelie]]

Versy up 13:59, 31 okt 2016

Stuk van t evangelie

't Evangelie van Thomas, Evangelie völgens Thomas of aans Thomas Evangelie bint de nämen van 'n oale papyrus wök staamp uut 't vrogge kristendom, Plaatst wöd 't in de gnostiek. De gnostiek is iene, nöas 't katholicisme, van de invloedriekse strömings uut 't vrogge kristendom ewest, wök later verketterd, vervoalgd en uut-evaagd wördn deur de orthodoxie van die tied. D'r bint nog völle meer buukies evunnen den uut 't de beguntied van 't kristendom staamp, mar disse hef meer andach ekregen vanweegs zien vrogge datering en vergeliekings met de Biebelse over-elevverde evangelies. 't Hef zölfs den name ekregen van 't 'viefde evangelie', ok al is de karke 't doar nie met iens. Ok gef 't, net-as de aandre gnostiese geschriften, 'n better beeld van hoe as't almoale d'r an toe göngn in de eerste ewen van oeze joartelling.

De vunds

't Evangelie wörden evunnen deur tweeë boeren in Nag Hammadi, wat lig in Egipte, in 'n kruke. In die kruke vunnen zi'j nöas völle aandre Koptiese geschriften ok 'n vri-jwal prachtig haandschrift van 'n, töt doe toe, onbekendn Evangelie. De tekse bestiet uut 'n on-ordende reeks lösse uutsproaken van Jezus (de) Kristus. In dit evangelie zölf wörden iene Didymus Judas Thomas enuumd as de skriever, den wi-j ok wal kent as iene van n leerlings van Jezus, uut de oes bekendn Biebel. Allenne wörp dit evangelie 'n totaal aander lich op Jezus as wat n Biebel döt. 't Blaang van disse papyrus wörd noe wal al deur völle luu erkend, en luu sprekt dan ok van 't ' viefde evangelie ', Of zölfs van ' de verlören evangelie '.

Datering

De tekse dat doar evunnen is kump uut de vierde ewe, en is met al de woarschienlijkheid 'n vevaalsing van 'n Grieks geschrift. Disse tekse zol zien oorsprunk hebben van 'n oalder Aramese tekste (d'r bint anwiezings veur die hier op duden zollen). D'r bint vandage n dag nog altied discussies oaver wenneer zien onstoane ween mössen. D'r bint wel starke argumeanten dat 'e is ontstoane rond 'n heel vrog tiedstip, zölfs nog jonker as de Biebelse evangelies, zo rond de joaren vieftig noa Kristus. Hieronder vin iej drieë van zökke argumenten:

  • Den vörme; umdat d'r 'n bulte uutsproaken in stoat maakt 't oarig primitief, in ieder geval 'n stukken primitiever as de viere levensbeschrievings wa'w vind in de Biebelse evangelies.
  • 'n Uut-ewarkte theologie zö'w in Thomas nooit nie vinnen, wa'w dus wal vind in n Biebel, en nargens zulle wi-j ok gien verwiezings vinnen noar d' eandtied.
  • De verhälen wa'w leest in n Biebel komme wi-j ok in Thomas in tegen, mar dan in 'n primitievern vörme.

En dan veural vanuut de tradisjonele kristeliken hoeke, de karke, bestiet d'r völle tegenwark, zi-j wult Thomas nie annemmen as 'n autentiek en vrogge bronne oaver Jezus. Waant 't Thomas Evangelie kek heul aans noar Jezus, dan wat de karken doet.

Den skriever

In 't manuscript wördt Didymus Judas Thomas noar veuren eschöven as n skriever. Noew was 't in 't vrogge kristendom gewoon umme geschriften, woar ze wies met waarn, hen te schrieven an apostelen van Jezus umme zo 't eschrevene meer gezag te geven (Pseudepigrafen). 't Is dus mar zeer de vroage of-as Thomas inderdoad den skriever is. Wi-j kent dezölfde situatie bi-j de canonieken evangelies.

Inhold

In 't Thomas Evangelie vinne wi'j 114 uutsproaken den bint an Jezus toe eschreven. De opdeling in logia (zo wöd de uutsproaken enuumd) is nie oorsprunkelik, disse bint later deur vertalers emaakt umme de tekse wat makliker te leesn te maken. In Thomas ontmoete wi-j Jezus as 'n spirretwele leraar den de meansen n weg noar 't Koninkriek wiezen wol. Dit koninkriek lig nie, zo as in n Biebel, buten oeze weerld, mar vat meer saam de warklikheid woarin asse wi-j leeft. Zölfkennis is dan ok de slöttel noar disse aanern wieze van kieken en Jezus beschref op 'n väke poëtiese en indringende meniere de opstöakels dieë wi-j nemmen mut umme töt disse zölfkennis te kommen ('n bekende uutsproake van de gnostiesn Jezus is dan ok: 'Kent oewzölfs'). Jezus tred dan ok op as 'n soort Zenmeister, hi-j sprek in roadsels, stieds trugge wiezend noar de zuker humzölfs met völle noadruk op 't belang van 't 'hier en noew'.

Kiek ok

Dit artikel is eskreaven in et sallandske dialekt van 't Vechtdal, in de ANS.