Verskil tüsken versys van "Evangelie van Tomas"

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
RoboServien (Oaverleg | bydragen)
K Bot: mallen vortdoon: Link GA, Link FA
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1: Regel 1:
[[Ofbeelding:Nag Hammadi Codex II.jpg|thumb|Stuk van t evangelie]]
[[Ofbeelding:Nag Hammadi Codex II.jpg|thumb|Stuk van t evangelie]]


't '''Evangelie van Thomas''', '''Evangelie völgens Thomas''' of simpelweg '''Thomas Evangelie''' bint de namen van 'n oale papyrus wölk stamt uut 't vrogge christendom, 't wörd eplaatst in de [[gnostiek]]. De gnostiek is iene, naos 't katholicisme, van de invloedriekse streuming uut 't vrogge christendom ewest, wölk later verketterd, vervolgd en uut-evaagd werd deur de orthodoxie van 'n tied. D'r bint nog völle meer boekies evunnen die uut 't de begöntied van 't christendom stamt, mar dizze hef extra andacht ekregen vanwege zien vrogge datering en vergeliekings met de Biebelse over-eleverde evangelies. 't Hef zölfs de titel ekregen van 't 'viefde evangelie', ok al is 'n karke 't daor nie met iens. Ok gef 't, net as de aandre gnostische geschriften, 'n better beeld van hoe 't allemaole an toe göng in de eerste eeuwen van oons jaortelling.
't '''Evangelie van Thomas''', '''Evangelie völgens Thomas''' of aans '''Thomas Evangelie''' bint de namen van 'n oale papyrus wök staamp uut 't vrogge kristendom, Plaatst wöd 't in de [[gnostiek]]. De gnostiek is iene, nöas 't katholicisme, van de invloedriekse streumings uut 't vrogge kristendom ewest, wök later verketterd, vervoalgd en uut-evaagd wördn deur de orthodoxie van die tied. D'r bint nog völle meer buukies evunnen den uut 't de beguntied van 't kristendom staamp, mar disse hef meer andach ekregen vanweegs zien vrogge datering en vergeliekings met de Biebelse over-elevverde evangelies. 't Hef zölfs den name ekregen van 't 'viefde evangelie', ok al is de karke 't doar nie met iens. Ok gef 't, net-as de aandre gnostiese geschriften, 'n better beeld van hoe 't almoale d'r an toe göngn in de eerste ewen van oeze joartelling.


== De vonds ==
== De vunds ==
't [[Evangelie]] werd evunnen deur twee boeren in [[Nag Hammadi]], wat lig in [[Egypte (laand)|Egipte]], in 'n kruuke. In die kruuke vunnen zi'j naos völle aandre Koptischen geschriften ok 'n vri'jwel prachtig haandschrift van 'n, töt doe toe, onbekend [[Evangelie]]. De tekse bestiet uut 'n on-ordende reeks lösse uutspraken van [[Jezus Christus|Jezus (de) Kristus]]. In dit evangelie zölf werd iene [[Didymus Judas Thomas]] enuumd as de schriever, die wi'j ok wel kent as iene van de discipelen van Jezus, uut de oons bekende [[Biebel]]. Allene wörp dit evangelie 'n totaal aander licht op Jezus as wat de Biebel dut. 't Belang van dizze [[papyrus]] wörd inmiddels al deur völle luu erkend, en men sprek dan ok van 't ' viefde evangelie ', Of zölfs van ' de verleuren evangelie '.
't [[Evangelie]] wörden evunnen deur tweeë boeren in [[Nag Hammadi]], wat lig in [[Egypte (laand)|Egipte]], in 'n kruke. In die kruke vunnen zi'j nöas völle aandre Koptiese geschriften ok 'n vri-jwal prachtig haandschrift van 'n, töt doe toe, onbekendn [[Evangelie]]. De tekse bestiet uut 'n on-ordende reeks lösse uutsproaken van [[Jezus Christus|Jezus (de) Kristus]]. In dit evangelie zölf wörden iene [[Didymus Judas Thomas]] enuumd as de skriever, den wi-j ok wal kent as iene van n leerlings van Jezus, uut de oes bekendn [[Biebel]]. Allenne wörp dit evangelie 'n totaal aander lich op Jezus as wat n Biebel döt. 't Blaang van disse [[papyrus]] wörd noe wal al deur völle luu erkend, en luu sprekt dan ok van 't ' viefde evangelie ', Of zölfs van ' de verlören evangelie '.


== Datering ==
== Datering ==
De tekse dat daor evunnen is dateert zi'j uut de vierde eeuwe, en is met al de waorschienlijkheid 'n vevalsing van 'n [[Grieks]] geschrift. Dizze tekse zol zien orsprong hebben van 'n older [[Aramees|Aramese]] tekste (d'r bint anwiezings veur die hier op zollen duuden). D'r bint vandage de dag nog altied discussies over wenneer zien onstaone mussen wezen. D'r bint wel starke argumenten dat e is ontstaone rond 'n heel vrog tiedstip, zölfs nog jonger as de Biebelse evangelies, zo rond de jaoren vieftig noa Christus. Hieronder vind ie drie van zölke argumenten:
De tekse dat doar evunnen is kump uut de vierde ewe, en is met al de woarschienlijkheid 'n vevaalsing van 'n [[Grieks]] geschrift. Disse tekse zol zien oorsprunk hebben van 'n oalder [[Aramees|Aramese]] tekste (d'r bint anwiezings veur die hier op duden zollen). D'r bint vandage n dag nog altied discussies oaver wenneer zien onstoane ween mössen. D'r bint wel starke argumeanten dat 'e is ontstoane rond 'n heel vrog tiedstip, zölfs nog jonker as de Biebelse evangelies, zo rond de joaren vieftig noa Kristus. Hieronder vin iej drieë van zökke argumenten:


* De vörme; umdat d'r 'n bulte uutsproaken in stiet maakt 't aorig primitief, in ieder geval 'n stukken primitiever as de viere levensbeschrievings wa-w vind in de Biebelse evangelies.
* Den vörme; umdat d'r 'n bulte uutsproaken in stoat maakt 't oarig primitief, in ieder geval 'n stukken primitiever as de viere levensbeschrievings wa'w vind in de Biebelse evangelies.


* Wi'j zult nargens in Thomas 'n uut-ewarkte theologie vinnen, wa-w dus wel vind in de Biebel, en nargens zult wi'j ok gien verwiezing vinnen noa de endtied.
* 'n Uut-ewarkte theologie zö'w in Thomas nooit nie vinnen, wa'w dus wal vind in n Biebel, en nargens zulle wi-j ok gien verwiezings vinnen noar d' eandtied.


* De verhalen wa-w leest in de Biebel kump wi'j ok tegen in Thomas, mar dan in 'n primitievere vörme.
* De verhalen wa'w leest in n Biebel komme wi-j ok in Thomas in tegen, mar dan in 'n primitievern vörme.


En dan veural vanuut de tradisjonele christelijken hoeke, de karke, bestiet d'r völle tegenwark, zi'j wilt Thomas nie annemmen as 'n autentiek en vrogge bronne over Jezus. Want 't Thomas Evangelie kek heul aaners naor Jezus, dan wat de karken dut.
En dan veural vanuut de tradisjonele kristeliken hoeke, de karke, bestiet d'r völle tegenwark, zi-j wult Thomas nie annemmen as 'n autentiek en vrogge bronne oaver Jezus. Waant 't Thomas Evangelie kek heul aans noar Jezus, dan wat de karken doet.


== De schriever ==
== Den skriever ==
In 't manuscript wördt Didymus Judas Thomas naor veuren escheuven as schriever. Now was 't in 't vrogge Christendom gwoonte umme dierbare geschriften toe te schrieven an apostelen van Jezus umme zo 't eschrevene meer gezag te geven (Pseudepigrafen). 't Is dus mar zeer de vraoge of Thomas inderdaod de schriever is. Wi'j kent dezölfde situatie bi'j de canonieken evangelies.
In 't manuscript wördt Didymus Judas Thomas noar veuren eschöven as n skriever. Noew was 't in 't vrogge kristendom gewoon umme geschriften, woar ze wies met waarn, hen te schrieven an apostelen van Jezus umme zo 't eschrevene meer gezag te geven (Pseudepigrafen). 't Is dus mar zeer de vroage of-as Thomas inderdoad den skriever is. Wi-j kent dezölfde situatie bi-j de canonieken evangelies.


== Inhold ==
== Inhold ==
In 't Thomas Evangelie vinne wi'j 114 uutspraken die bint toe eschreven an Jezus. De indeling in logia (zo wöd de uutspraken enuumd) is nie oorsponkelik, dizze bint later deur vertalers emaakt umme de tekse wat leesbaarder te maken. In Thomas ontmuut wi'j Jezus as 'n [[spiritualiteit|spirretwele]] leraar die de meensen de weg noar 't Koninkriek wol wiezen. Dit koninkriek lig nie, zo as in de Biebel, buuten oons wereld, mar vat meer soamen de warkelikheid waorin wi'j leeft. Zölfkennis is dan ok de sluttel noar dizze aandre wieze van kieken en Jezus beschref op 'n vake poëtische en indringende meniere de opstaokels die wi'j mut nemmen umme töt dizze zölfkennis te kom ('n bekende uutspraak van de gnostische Jezus is dan ok: '[[Ken u zelf|Ken oe zölf]]'). Jezus treed dan ok op as 'n soort Zenmiester, hi'j sprek in roadsels, stieds terugge wiezend noar de zuuker 'mzölf met vulle noadruk op 't belang van 't 'hier en now'.
In 't Thomas Evangelie vinne wi'j 114 uutsproaken den bint an Jezus toe eschreven. De opdeling in logia (zo wöd de uutsproaken enuumd) is nie oorsprunkelik, disse bint later deur vertalers emaakt umme de tekse wat makliker te leesn te maken. In Thomas ontmoete wi-j Jezus as 'n [[spiritualiteit|spirretwele]] leraar den de meansen n weg noar 't Koninkriek wiezen wol. Dit koninkriek lig nie, zo as in n Biebel, buten oeze weerld, mar vat meer saam de warklikheid woarin asse wi-j leeft. Zölfkennis is dan ok de slöttel noar disse aanern wieze van kieken en Jezus beschref op 'n vake poëtiese en indringende meniere de opstöakels dieë wi-j nemmen mut umme töt disse zölfkennis te kommen ('n bekende uutsproake van de gnostiesn Jezus is dan ok: '[[Ken u zelf|Kent oewzölfs]]'). Jezus tred dan ok op as 'n soort Zenmeister, hi-j sprek in roadsels, stieds trugge wiezend noar de zuker humzölfs met völle noadruk op 't belang van 't 'hier en noew'.


==Ziet ok==
==Kiek ok==
*[[Evangelie naar Filippus]]
*[[Evangelie naar Filippus]]



Versy up 18:16, 8 apr 2016

Stuk van t evangelie

't Evangelie van Thomas, Evangelie völgens Thomas of aans Thomas Evangelie bint de namen van 'n oale papyrus wök staamp uut 't vrogge kristendom, Plaatst wöd 't in de gnostiek. De gnostiek is iene, nöas 't katholicisme, van de invloedriekse streumings uut 't vrogge kristendom ewest, wök later verketterd, vervoalgd en uut-evaagd wördn deur de orthodoxie van die tied. D'r bint nog völle meer buukies evunnen den uut 't de beguntied van 't kristendom staamp, mar disse hef meer andach ekregen vanweegs zien vrogge datering en vergeliekings met de Biebelse over-elevverde evangelies. 't Hef zölfs den name ekregen van 't 'viefde evangelie', ok al is de karke 't doar nie met iens. Ok gef 't, net-as de aandre gnostiese geschriften, 'n better beeld van hoe 't almoale d'r an toe göngn in de eerste ewen van oeze joartelling.

De vunds

't Evangelie wörden evunnen deur tweeë boeren in Nag Hammadi, wat lig in Egipte, in 'n kruke. In die kruke vunnen zi'j nöas völle aandre Koptiese geschriften ok 'n vri-jwal prachtig haandschrift van 'n, töt doe toe, onbekendn Evangelie. De tekse bestiet uut 'n on-ordende reeks lösse uutsproaken van Jezus (de) Kristus. In dit evangelie zölf wörden iene Didymus Judas Thomas enuumd as de skriever, den wi-j ok wal kent as iene van n leerlings van Jezus, uut de oes bekendn Biebel. Allenne wörp dit evangelie 'n totaal aander lich op Jezus as wat n Biebel döt. 't Blaang van disse papyrus wörd noe wal al deur völle luu erkend, en luu sprekt dan ok van 't ' viefde evangelie ', Of zölfs van ' de verlören evangelie '.

Datering

De tekse dat doar evunnen is kump uut de vierde ewe, en is met al de woarschienlijkheid 'n vevaalsing van 'n Grieks geschrift. Disse tekse zol zien oorsprunk hebben van 'n oalder Aramese tekste (d'r bint anwiezings veur die hier op duden zollen). D'r bint vandage n dag nog altied discussies oaver wenneer zien onstoane ween mössen. D'r bint wel starke argumeanten dat 'e is ontstoane rond 'n heel vrog tiedstip, zölfs nog jonker as de Biebelse evangelies, zo rond de joaren vieftig noa Kristus. Hieronder vin iej drieë van zökke argumenten:

  • Den vörme; umdat d'r 'n bulte uutsproaken in stoat maakt 't oarig primitief, in ieder geval 'n stukken primitiever as de viere levensbeschrievings wa'w vind in de Biebelse evangelies.
  • 'n Uut-ewarkte theologie zö'w in Thomas nooit nie vinnen, wa'w dus wal vind in n Biebel, en nargens zulle wi-j ok gien verwiezings vinnen noar d' eandtied.
  • De verhalen wa'w leest in n Biebel komme wi-j ok in Thomas in tegen, mar dan in 'n primitievern vörme.

En dan veural vanuut de tradisjonele kristeliken hoeke, de karke, bestiet d'r völle tegenwark, zi-j wult Thomas nie annemmen as 'n autentiek en vrogge bronne oaver Jezus. Waant 't Thomas Evangelie kek heul aans noar Jezus, dan wat de karken doet.

Den skriever

In 't manuscript wördt Didymus Judas Thomas noar veuren eschöven as n skriever. Noew was 't in 't vrogge kristendom gewoon umme geschriften, woar ze wies met waarn, hen te schrieven an apostelen van Jezus umme zo 't eschrevene meer gezag te geven (Pseudepigrafen). 't Is dus mar zeer de vroage of-as Thomas inderdoad den skriever is. Wi-j kent dezölfde situatie bi-j de canonieken evangelies.

Inhold

In 't Thomas Evangelie vinne wi'j 114 uutsproaken den bint an Jezus toe eschreven. De opdeling in logia (zo wöd de uutsproaken enuumd) is nie oorsprunkelik, disse bint later deur vertalers emaakt umme de tekse wat makliker te leesn te maken. In Thomas ontmoete wi-j Jezus as 'n spirretwele leraar den de meansen n weg noar 't Koninkriek wiezen wol. Dit koninkriek lig nie, zo as in n Biebel, buten oeze weerld, mar vat meer saam de warklikheid woarin asse wi-j leeft. Zölfkennis is dan ok de slöttel noar disse aanern wieze van kieken en Jezus beschref op 'n vake poëtiese en indringende meniere de opstöakels dieë wi-j nemmen mut umme töt disse zölfkennis te kommen ('n bekende uutsproake van de gnostiesn Jezus is dan ok: 'Kent oewzölfs'). Jezus tred dan ok op as 'n soort Zenmeister, hi-j sprek in roadsels, stieds trugge wiezend noar de zuker humzölfs met völle noadruk op 't belang van 't 'hier en noew'.

Kiek ok

Dit artikel is eskreaven in et sallandske dialekt van 't Vechtdal, in de ANS.