Verskil tüsken versys van "Lork"
K Bot: Migrating 59 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q25618 (translate me) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Bestaand:Larix decidua.jpg|thumb|250px|De Europese lork]] |
[[Bestaand:Larix decidua.jpg|thumb|250px|De Europese lork]] |
||
[[Bestaand:Concordia molen Ede stijl korbeel.jpg|thumb|250px|De rechopstaonde balke is van lorkhout]] |
[[Bestaand:Concordia molen Ede stijl korbeel.jpg|thumb|250px|De rechopstaonde balke is van lorkhout]] |
||
De '''lork''' of '''larks''' ([[Latien]]: ''Larix'') is |
De '''lork''' of '''larks''' ([[Latien]]: ''Larix'') is n [[geslacht (biologie)|geslacht]] van [[koniferen]]. t Geslacht is in [[West-Europa]] t enigste algemeen veurkoemende geslacht dat [[wienter|swienters]] zien naolden löt vallen. De lork kömp veur in de koelere gemaotigde streken op t [[noordelik halfrond]]. De bomen wörden zo'n vuuftien tot dartig meter hoge, ze hebben n openstaonde krone en takken mit bulten derop. De kleine naoldachtige blaojen bin [[leinte|slentes]] eerst heldergreun, dan zachtgreun, en [[haarfst|sares]] kleuren ze fel oranje-geel. |
||
== Beschrieving == |
== Beschrieving == |
||
De twiegen kunnnen twee vormen |
De twiegen kunnnen twee vormen hebben: de lange loten van tien tot vuuftig sentimeter, en de dwargloten van twee tot vuuf millimeter. An de lange loten staon de blaodjes op der eigen, an de dwargloten staon ze dronge op mekaar in kransjes van tien tot twintig stuks. De mannelike bloemen verschienen net wat eerder as de blaojen en bestaon uut bundeltjes van gelige meeldraojen die dronge op mekaar staon. De vrouwelike bloemen bin schubbige rozetjes die vertikaal an de lange loten greuien. Eerst bin ze greun of rood of paors van kleur; nao bevruchting riepen ze in ongeveer n halfjaor tot grauwbrune froemelige kegeltjes van één tot vuuf sentimeter groot. |
||
== Soorten == |
== Soorten == |
||
De [[Europese lork]] (''Larix decidua'') |
De [[Europese lork]] (''Larix decidua'') kömp van nature veurnamelik veur in de [[Alpen]] en de [[Karpaten]], kort bie de boomgrens, mer lorken wörden in oek tunen en parken an-eplaant as sierboom. De in de Nederlaandse bossen veurkoemende lork is meestentieds n krusing van disse Europese lork mit de [[Japanse lork]] (''Larix kaempferi''). De [[hybride (biologie)|krusing]] ''Larix'' ×''marschlinsii'' (synoniem: ''Larix'' ×''eurolepis'') greuit iezelig vlogge en is dus n goeie boom veur de bosbouw en as houtleveransier. |
||
De |
De Siberiese [[taiga]] besteet veur n belangriek deel uut twee lorksoorten: de [[Siberiese lork]] (''Larix sibirica'') in [[West-Siberië]] en de [[Aziatiese lork]] (''Larix gmelinii'') in [[Oost-Siberië]]. |
||
== Hout == |
== Hout == |
||
Lorkhout is duurzaam, |
Lorkhout is duurzaam, waotervast en stark. t Wördt vake gebruukt as [[rikkige]], bouwhout (veur binnen en buten), en veur scheepsrompen. t Marg is donker-roodbruun en tekent zich scharp aof tegen t bleekbrune spienthout. |
||
== |
== Ziekten == |
||
As in de umgeving van |
As in de umgeving van n lork [[peppel]]s staon, kan e an-etast wörden deur de roest ''[[Melampsora larici-populina]]''. |
||
== [[ |
== [[Nedersaksies]] == |
||
* [[Tweants]]: ''lorke'' |
* [[Tweants]]: ''lorke'' |
||
* [[Veluws]]: |
* [[Veluws]]: |
||
Regel 24: | Regel 24: | ||
** ''laarks'' ([[Putten]], [[Elspeet]]) |
** ''laarks'' ([[Putten]], [[Elspeet]]) |
||
** ''laoriks'' ([[Hoevelaken]]) |
** ''laoriks'' ([[Hoevelaken]]) |
||
** ''lark'' ([[Armelo]], [[Appel (Niekark)|Appel]], [[Apeldoorne]], [[Klarenbeek]], [[Harskamp]]) |
|||
** ''lark{{small()|e}}'' |
|||
** ''larke''{{Info|Oek: lark}} ([[Apeldoorne]]) |
|||
** ''larks'' ([[Elburg]], [[Nunspeet]], [[Garderen]]) |
** ''larks'' ([[Elburg]], [[Nunspeet]], [[Garderen]]) |
||
** ''lärks'' ([[Waopenvelde]]) |
** ''lärks'' ([[Waopenvelde]]) |
||
** ''lärkse'' ([[Heerde]], [[Emst]]) |
|||
** ''lork'' ([[Nunspeet]], [[Armelo]], [[Barreveld (daarp)|Barreveld]]) |
** ''lork'' ([[Nunspeet]], [[Armelo]], [[Barreveld (daarp)|Barreveld]]) |
||
** ''lorke'' ([[Wenum-Wiesel]]) |
** ''lorke'' ([[Wenum-Wiesel]]) |
||
Regel 33: | Regel 35: | ||
** ''denne'' ([[Klanenbeek]]) |
** ''denne'' ([[Klanenbeek]]) |
||
==Uutgaonde verwiezing== |
|||
{{Commonscat|Larix}} |
{{Commonscat|Larix}} |
||
{{Dialekt|wvel|Nunspeet|Algemene Nedersaksiese Schriefwieze}} |
|||
[[Kategorie:West-Veluws artikel]] |
|||
[[Kategorie:Boom]] |
[[Kategorie:Boom]] |
Versy up 21:21, 26 jan 2015
De lork of larks (Latien: Larix) is n geslacht van koniferen. t Geslacht is in West-Europa t enigste algemeen veurkoemende geslacht dat swienters zien naolden löt vallen. De lork kömp veur in de koelere gemaotigde streken op t noordelik halfrond. De bomen wörden zo'n vuuftien tot dartig meter hoge, ze hebben n openstaonde krone en takken mit bulten derop. De kleine naoldachtige blaojen bin slentes eerst heldergreun, dan zachtgreun, en sares kleuren ze fel oranje-geel.
Beschrieving
De twiegen kunnnen twee vormen hebben: de lange loten van tien tot vuuftig sentimeter, en de dwargloten van twee tot vuuf millimeter. An de lange loten staon de blaodjes op der eigen, an de dwargloten staon ze dronge op mekaar in kransjes van tien tot twintig stuks. De mannelike bloemen verschienen net wat eerder as de blaojen en bestaon uut bundeltjes van gelige meeldraojen die dronge op mekaar staon. De vrouwelike bloemen bin schubbige rozetjes die vertikaal an de lange loten greuien. Eerst bin ze greun of rood of paors van kleur; nao bevruchting riepen ze in ongeveer n halfjaor tot grauwbrune froemelige kegeltjes van één tot vuuf sentimeter groot.
Soorten
De Europese lork (Larix decidua) kömp van nature veurnamelik veur in de Alpen en de Karpaten, kort bie de boomgrens, mer lorken wörden in oek tunen en parken an-eplaant as sierboom. De in de Nederlaandse bossen veurkoemende lork is meestentieds n krusing van disse Europese lork mit de Japanse lork (Larix kaempferi). De krusing Larix ×marschlinsii (synoniem: Larix ×eurolepis) greuit iezelig vlogge en is dus n goeie boom veur de bosbouw en as houtleveransier.
De Siberiese taiga besteet veur n belangriek deel uut twee lorksoorten: de Siberiese lork (Larix sibirica) in West-Siberië en de Aziatiese lork (Larix gmelinii) in Oost-Siberië.
Hout
Lorkhout is duurzaam, waotervast en stark. t Wördt vake gebruukt as rikkige, bouwhout (veur binnen en buten), en veur scheepsrompen. t Marg is donker-roodbruun en tekent zich scharp aof tegen t bleekbrune spienthout.
Ziekten
As in de umgeving van n lork peppels staon, kan e an-etast wörden deur de roest Melampsora larici-populina.
Nedersaksies
- Tweants: lorke
- Veluws:
- lariks
- larik (Vaossen, Apeldoorne)
- laarks (Putten, Elspeet)
- laoriks (Hoevelaken)
- lark (Armelo, Appel, Apeldoorne, Klarenbeek, Harskamp)
- larke* (Apeldoorne)
- larks (Elburg, Nunspeet, Garderen)
- lärks (Waopenvelde)
- lärkse (Heerde, Emst)
- lork (Nunspeet, Armelo, Barreveld)
- lorke (Wenum-Wiesel)
- lörk (Lunteren)
- lörke (Attem)
- denne (Klanenbeek)
Uutgaonde verwiezing
Commons: Lork - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden. |
Dit artikel is eskreaven in et westveluwske dialekt van Nunspeet, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze. |