Verskil tüsken versys van "Lork"

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Geskydenisse interaktiv döärsöken
← vöärige wysigingvolgende wysiging →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Legobot (Oaverleg | bydragen)
5.971 bewerkingen
K Bot: Migrating 59 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q25618 (translate me)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1: Regel 1:
[[Bestaand:Larix decidua.jpg|thumb|250px|De Europese lork]]
[[Bestaand:Larix decidua.jpg|thumb|250px|De Europese lork]]
[[Bestaand:Concordia molen Ede stijl korbeel.jpg|thumb|250px|De rechopstaonde balke is van lorkhout]]
[[Bestaand:Concordia molen Ede stijl korbeel.jpg|thumb|250px|De rechopstaonde balke is van lorkhout]]
De '''lork''' of '''larks''' ([[Latien]]: ''Larix'') is een [[geslach (biologie)|geslach]] van [[coniferen]]. 't Geslach is in [[West-Europa]] 't enigste algemeen veurkoemende geslach dat [[wienter|'s wienters]] zien naolden laot vallen. De lork kump veur in de koelere gemaotigen streken op 't [[noordelijk halfrond]]. De bomen wönnen zo'n vuuftien tot dartig meter hoge, ze hemmen een openstaonde krone en takken mit bulten derop. De kleine naoldachtige blaojen bin [[leinte|'s lentes]] eers heldergreun, dan zachgreun, en [[haarfst|'s hares]] kleuren ze een fel oranje-geel.
De '''lork''' of '''larks''' ([[Latien]]: ''Larix'') is n [[geslacht (biologie)|geslacht]] van [[koniferen]]. t Geslacht is in [[West-Europa]] t enigste algemeen veurkoemende geslacht dat [[wienter|swienters]] zien naolden löt vallen. De lork kömp veur in de koelere gemaotigde streken op t [[noordelik halfrond]]. De bomen wörden zo'n vuuftien tot dartig meter hoge, ze hebben n openstaonde krone en takken mit bulten derop. De kleine naoldachtige blaojen bin [[leinte|slentes]] eerst heldergreun, dan zachtgreun, en [[haarfst|sares]] kleuren ze fel oranje-geel.


== Beschrieving ==
== Beschrieving ==
De twiegen kunnnen twee vormen hemmen: de lange loten van tien tot vuuftig centimeter, en de dwargloten van twee tot vuuf millimeter. An de lange loten staon de blaodjes op der eigen, an de dwargloten staon ze dronge op mekaar in kransjes van tien tot twintig stuks. De mannelijke bloemen verschienen net wat eerder as de blaojen en bestaon uut bundeltjes van gelige meeldraojen dee dronge op mekaar staon. De vrouwelijke bloemen bin schubbige rozetjes dee verticaal an de lange loten greuien. Eers bin ze greun of rood of paors van kleur; nao bevruchting riepen ze in ongeveer een halfjaor tot grauwbrune froemelige kegeltjes van één tot vuuf centimeter groot.
De twiegen kunnnen twee vormen hebben: de lange loten van tien tot vuuftig sentimeter, en de dwargloten van twee tot vuuf millimeter. An de lange loten staon de blaodjes op der eigen, an de dwargloten staon ze dronge op mekaar in kransjes van tien tot twintig stuks. De mannelike bloemen verschienen net wat eerder as de blaojen en bestaon uut bundeltjes van gelige meeldraojen die dronge op mekaar staon. De vrouwelike bloemen bin schubbige rozetjes die vertikaal an de lange loten greuien. Eerst bin ze greun of rood of paors van kleur; nao bevruchting riepen ze in ongeveer n halfjaor tot grauwbrune froemelige kegeltjes van één tot vuuf sentimeter groot.


== Soorten ==
== Soorten ==
De [[Europese lork]] (''Larix decidua'') kump van neture veurnamelijk veur in de [[Alpen]] en de [[Karpaten]], kort bie de boomgrens, mar 't wönnen in wele tunen en parken oek an-eplaant as sierboom. De in de Nederlaanse bossen veurkoemende lork is meestentieds een krusing van disse Europese lork mit de [[Jepanse lork]] (''Larix kaempferi''). De [[hybride (biologie)|krusing]] ''Larix'' ×''marschlinsii'' ([[syneniem (plaantkunde)|syneniem]]: ''Larix'' ×''eurolepis'') greuit iezelig vlogge en is dus een goeie boom veur de bosbouw en as houtleverancier.
De [[Europese lork]] (''Larix decidua'') kömp van nature veurnamelik veur in de [[Alpen]] en de [[Karpaten]], kort bie de boomgrens, mer lorken wörden in oek tunen en parken an-eplaant as sierboom. De in de Nederlaandse bossen veurkoemende lork is meestentieds n krusing van disse Europese lork mit de [[Japanse lork]] (''Larix kaempferi''). De [[hybride (biologie)|krusing]] ''Larix'' ×''marschlinsii'' (synoniem: ''Larix'' ×''eurolepis'') greuit iezelig vlogge en is dus n goeie boom veur de bosbouw en as houtleveransier.


De Siberische [[taiga]] wönnen veur een belangriek deel beheers deur twee soorten: de [[Siberische lork]] (''Larix sibirica'') in [[West-Siberië]] en de [[Aziatische lork]] (''Larix gmelinii'') in [[Oost-Siberië]].
De Siberiese [[taiga]] besteet veur n belangriek deel uut twee lorksoorten: de [[Siberiese lork]] (''Larix sibirica'') in [[West-Siberië]] en de [[Aziatiese lork]] (''Larix gmelinii'') in [[Oost-Siberië]].


== Hout ==
== Hout ==
Lorkhout is duurzaam, waotervas en stark. 't Wönnen vake gebruuk as [[rikkige]], bouwhout (veur binnen en buten), en veur scheepsrompen. 't Marg is donker-roodbruun en tekent zich scharp of tegen 't bleekbrune spienthout.
Lorkhout is duurzaam, waotervast en stark. t Wördt vake gebruukt as [[rikkige]], bouwhout (veur binnen en buten), en veur scheepsrompen. t Marg is donker-roodbruun en tekent zich scharp aof tegen t bleekbrune spienthout.


== Ziektes ==
== Ziekten ==
As in de umgeving van een lork [[peppel]]s staan, kan e an-etas wönnen deur de roes ''[[Melampsora larici-populina]]''.
As in de umgeving van n lork [[peppel]]s staon, kan e an-etast wörden deur de roest ''[[Melampsora larici-populina]]''.


== [[Nedersaksisch]] ==
== [[Nedersaksies]] ==
* [[Tweants]]: ''lorke''
* [[Tweants]]: ''lorke''
* [[Veluws]]:
* [[Veluws]]:
Regel 24: Regel 24:
** ''laarks'' ([[Putten]], [[Elspeet]])
** ''laarks'' ([[Putten]], [[Elspeet]])
** ''laoriks'' ([[Hoevelaken]])
** ''laoriks'' ([[Hoevelaken]])
** ''lark'' ([[Armelo]], [[Appel (Niekark)|Appel]], [[Apeldoorne]], [[Klarenbeek]], [[Harskamp]])
** ''lark{{small()|e}}''
** ''larke''{{Info|Oek: lark}} ([[Apeldoorne]])
** ''larks'' ([[Elburg]], [[Nunspeet]], [[Garderen]])
** ''larks'' ([[Elburg]], [[Nunspeet]], [[Garderen]])
** ''lärks'' ([[Waopenvelde]])
** ''lärks'' ([[Waopenvelde]])
** ''lärkse'' ([[Heerde]], [[Emst]])
** ''lork'' ([[Nunspeet]], [[Armelo]], [[Barreveld (daarp)|Barreveld]])
** ''lork'' ([[Nunspeet]], [[Armelo]], [[Barreveld (daarp)|Barreveld]])
** ''lorke'' ([[Wenum-Wiesel]])
** ''lorke'' ([[Wenum-Wiesel]])
Regel 33: Regel 35:
** ''denne'' ([[Klanenbeek]])
** ''denne'' ([[Klanenbeek]])


==Uutgaonde verwiezing==
{{Commonscat|Larix}}
{{Commonscat|Larix}}


{{Dialekt|wvel|Nunspeet|Algemene Nedersaksiese Schriefwieze}}
[[Kategorie:West-Veluws artikel]]

[[Kategorie:Boom]]
[[Kategorie:Boom]]

Versy up 21:21, 26 jan 2015

De Europese lork
De rechopstaonde balke is van lorkhout

De lork of larks (Latien: Larix) is n geslacht van koniferen. t Geslacht is in West-Europa t enigste algemeen veurkoemende geslacht dat swienters zien naolden löt vallen. De lork kömp veur in de koelere gemaotigde streken op t noordelik halfrond. De bomen wörden zo'n vuuftien tot dartig meter hoge, ze hebben n openstaonde krone en takken mit bulten derop. De kleine naoldachtige blaojen bin slentes eerst heldergreun, dan zachtgreun, en sares kleuren ze fel oranje-geel.

Beschrieving

De twiegen kunnnen twee vormen hebben: de lange loten van tien tot vuuftig sentimeter, en de dwargloten van twee tot vuuf millimeter. An de lange loten staon de blaodjes op der eigen, an de dwargloten staon ze dronge op mekaar in kransjes van tien tot twintig stuks. De mannelike bloemen verschienen net wat eerder as de blaojen en bestaon uut bundeltjes van gelige meeldraojen die dronge op mekaar staon. De vrouwelike bloemen bin schubbige rozetjes die vertikaal an de lange loten greuien. Eerst bin ze greun of rood of paors van kleur; nao bevruchting riepen ze in ongeveer n halfjaor tot grauwbrune froemelige kegeltjes van één tot vuuf sentimeter groot.

Soorten

De Europese lork (Larix decidua) kömp van nature veurnamelik veur in de Alpen en de Karpaten, kort bie de boomgrens, mer lorken wörden in oek tunen en parken an-eplaant as sierboom. De in de Nederlaandse bossen veurkoemende lork is meestentieds n krusing van disse Europese lork mit de Japanse lork (Larix kaempferi). De krusing Larix ×marschlinsii (synoniem: Larix ×eurolepis) greuit iezelig vlogge en is dus n goeie boom veur de bosbouw en as houtleveransier.

De Siberiese taiga besteet veur n belangriek deel uut twee lorksoorten: de Siberiese lork (Larix sibirica) in West-Siberië en de Aziatiese lork (Larix gmelinii) in Oost-Siberië.

Hout

Lorkhout is duurzaam, waotervast en stark. t Wördt vake gebruukt as rikkige, bouwhout (veur binnen en buten), en veur scheepsrompen. t Marg is donker-roodbruun en tekent zich scharp aof tegen t bleekbrune spienthout.

Ziekten

As in de umgeving van n lork peppels staon, kan e an-etast wörden deur de roest Melampsora larici-populina.

Nedersaksies

Uutgaonde verwiezing

Wikimedia Commons Commons: Lork - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.
Dit artikel is eskreaven in et westveluwske dialekt van Nunspeet, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze.
Van "https://nds-nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lork&oldid=277236"