Verskil tüsken versys van "Grunnen (stad)"
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 9: | Regel 9: | ||
Ien pervinsie neumt elkenain Grunnen "''Stad''". In de bus letst dien strippenkoart zain en zègst: "Stad" en chauffeur wait woarst doe hén most . Grunnegers zèggen: "Der is moar ain stad en dat is Stad". Zulf nuimen zai zok "Stadjer" of "Stadjeder". |
Ien pervinsie neumt elkenain Grunnen "''Stad''". In de bus letst dien strippenkoart zain en zègst: "Stad" en chauffeur wait woarst doe hén most . Grunnegers zèggen: "Der is moar ain stad en dat is Stad". Zulf nuimen zai zok "Stadjer" of "Stadjeder". |
||
[[Stadjer]]s nuimen Grunnen ook wel laifkozend: "Groot [[Loug]]", omdat |
[[Stadjer]]s nuimen Grunnen ook wel laifkozend: "Groot [[Loug]]", omdat sfeer net is as in n " dörp". |
||
Zulf hebben de Stadjeders as bienoam: [[molleboon|mollebonen]]. |
Zulf hebben de Stadjeders as bienoam: [[molleboon|mollebonen]]. |
||
== Historie == |
== Historie == |
||
Grunnen is begunt op 't end van [[Hondsrug]]. |
Grunnen is begunt op 't end van [[Hondsrug]]. T eerst dat wie van Stad heuren komt oet 1040. Dat joar wordt aanholden as begundoatem. Stad Har al gauw [[stadsrechten]] en is doarmit de 3e oldste stad van Nederlaand as t goat om stadsrechten (''[[Nimweeg]] en [[Deventer]] goan der nog veur''). t Aiglieks Drentse [[Esdorp|esloug]] wuir in de [[middelaiwen]] n belaankrieke handelsploats. Om te loaten zain wel boas was, baauwden [[stadjers]] in [[13e eeuw|13e aiw]] op aaigens gezag n omwallen. Stad wer in dij tied ook lid van de [[Hanze]]. Invloud van Stad op [[Ommelanden]] wer so groot dat doardeur toal van [[Frais]] veraanderde in Saksische[[Grunnegs]]. |
||
Invloud van Stad op provìnzie zagst doe op op bult menaaiern. In summege gevaaln, bieveurbeeld in [[Westerwolde]], funksjoneerde de Stad rechtstreeks as laandsheer, in andere gevallen was Stad enkeld aanwezeg as grondbezitter, in weer andere gevallen as vervener, bieveurbeeld deur t aanleggen van t [[Stadsknoal (knoal)|Stadsknoal]] of as inpolderoar bieveurbeeld in [[Stadspolder]]. Grunnen was tot wied in de [[20e eeuw|20e aiw]] noa t riek dei mainste grond har in [[Nederlaand]]. |
Invloud van Stad op provìnzie zagst doe op op bult menaaiern. In summege gevaaln, bieveurbeeld in [[Westerwolde]], funksjoneerde de Stad rechtstreeks as laandsheer, in andere gevallen was Stad enkeld aanwezeg as grondbezitter, in weer andere gevallen as vervener, bieveurbeeld deur t aanleggen van t [[Stadsknoal (knoal)|Stadsknoal]] of as inpolderoar bieveurbeeld in [[Stadspolder]]. Grunnen was tot wied in de [[20e eeuw|20e aiw]] noa t riek dei mainste grond har in [[Nederlaand]]. |
Versy up 13:01, 22 sep 2013
De Stad Grunnen (ook: Stad Grönnen of gewoon Stad, Nederlaands: Groningen, Frais: Grins) is de heufdstad van de provìnzie Grunnen. De stad geldt as metropool van t noorden. De stad het 190.000 inwoner (2011). t Is n stad mitn bult haandel en industrie. Grunnen is ook n studentenstad. De Rieksakademie Grunnen en de Haanzehogeschool Grunnen hebben soamen sikkom 50.000 studenten. Grunnen wordt den ook de 'jonkste' stad van Nederlaand nuimd. De stad is as woonstee in trek bie studenten en jonge hoesholdns mit kiender.
De binnenstad van Grunnen is in 2005 tot beste binnenstad van Nederlaand verkozen. Dit blef e tot noa 2007.
Ien pervinsie neumt elkenain Grunnen "Stad". In de bus letst dien strippenkoart zain en zègst: "Stad" en chauffeur wait woarst doe hén most . Grunnegers zèggen: "Der is moar ain stad en dat is Stad". Zulf nuimen zai zok "Stadjer" of "Stadjeder".
Stadjers nuimen Grunnen ook wel laifkozend: "Groot Loug", omdat sfeer net is as in n " dörp".
Zulf hebben de Stadjeders as bienoam: mollebonen.
Historie
Grunnen is begunt op 't end van Hondsrug. T eerst dat wie van Stad heuren komt oet 1040. Dat joar wordt aanholden as begundoatem. Stad Har al gauw stadsrechten en is doarmit de 3e oldste stad van Nederlaand as t goat om stadsrechten (Nimweeg en Deventer goan der nog veur). t Aiglieks Drentse esloug wuir in de middelaiwen n belaankrieke handelsploats. Om te loaten zain wel boas was, baauwden stadjers in 13e aiw op aaigens gezag n omwallen. Stad wer in dij tied ook lid van de Hanze. Invloud van Stad op Ommelanden wer so groot dat doardeur toal van Frais veraanderde in SaksischeGrunnegs.
Invloud van Stad op provìnzie zagst doe op op bult menaaiern. In summege gevaaln, bieveurbeeld in Westerwolde, funksjoneerde de Stad rechtstreeks as laandsheer, in andere gevallen was Stad enkeld aanwezeg as grondbezitter, in weer andere gevallen as vervener, bieveurbeeld deur t aanleggen van t Stadsknoal of as inpolderoar bieveurbeeld in Stadspolder. Grunnen was tot wied in de 20e aiw noa t riek dei mainste grond har in Nederlaand.
Grunnen kreeg in 1614 heur akademie en loater in zeuventiende aiw n nije omwallen, ontworpen deur vestenbaauwer Menno van Coehoorn. Dij nije vesten wuir in t rampjaar 1672 belegerd deur bisschop van Munster, Berend van Goalen. Elk joar op 28 augustus vaaiert Stad dat ze boas binnen bleevm op Bommen Berend (zai Grunnegs Ontzet).
In 1772 wer der n Vrijmezzelderslozie oprichten doan, L' Union Provinciale nuimd. Dizze lozie het ondermeer biedroagen wilt an t keren van de stried tuzzen Stad en Ommelanden ien de tied van heur oprichtens, vandoar ook de betaikenis van de noam: "Pervinsjoale Ainhaid". Tegenswoardeg het Stad 5 Vrijmezzelderslozies.
Zainsweerdegheden
Belaankrieke zainsweerdegheden in t zèntrum binnen:
- Martinitoorn (ook wel d'Olle Grieze nuimd in t Stadjeders)
- bieheurende Martinikèrke (Groningen)
- Grood Maarkt
- t provìnziehoes
- Der Aa-kerk
- Hoogkerk
- t Goldkentoor
- t Grunneger Museum
- station en t peerd van Ome Loeks
- Bult winkelstroatken om en bie Viskmaarkt
- t daip Hoge der A mit zien pakhuzen
- Korenbeurs
- Prinsentoen
- Prinsenhof
- t Stadhuus
- veule gasthuzen
Geboren in Grunnen
- Diederik Samsom, polietieker veur PvdA
Leegsaksisch
- Achterhooks: Grönningen, Groningen
- Tweants: Groningn, Grönningn
- Drèents: Grunning(en), Groning(en)