Verskil tüsken versys van "Vechte"

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Nickg19 (Oaverleg | bydragen)
NaegelBot (Oaverleg | bydragen)
K Bot: automatiese tekste vervöngen (-Kattegerie: +Kategorie:)
Regel 24: Regel 24:
{{commonscat|Vecht(e)}}
{{commonscat|Vecht(e)}}


[[Kattegerie:Sallaands artikel]]
[[Kategorie:Sallaands artikel]]
[[Kattegerie:Revier in Nederlaand]]
[[Kategorie:Revier in Nederlaand]]
[[Kattegerie:Woater in Oaveriessel]]
[[Kategorie:Woater in Oaveriessel]]

Versy up 14:52, 10 mei 2013

De Vechte

De Vechte is een regenwäterrevier in Duutslaand en Nederlaand (Oaveriessel). De revier is 167 kilometer laank, waorvan 60 km in Nederlaand. Heur oorsprong lig in 't Munsterlaand en ze mondt bi'j Zwolle uut in 't Zwärte Wäter mit een debiet van 45 töt 83 kubieke meter per seconde. 't Streumgebied van de Vechte beslöt 3780 vierkaante kilometer. De eerste schriftelijke vermelding van de Vechte stamt uut um-en-bi'j 1232 en stiet in de Quedam narracio, tenzij de Vidrus daoras Tacitus en Ptolemaeus 't oaver hebt dezölfde revier is as de Vechte.

In 't Nederlaans nuumt ze de Vechte de 'Vecht', en vake de 'Overijsselse Vecht' umde-j ja ok de Utrechtse Vecht hebt. In Duutslaand het de revier de 'Vechte'. 't Oaveriesselse laandschop um de Vechte nuumt ze 't (Oaveriessels) Vechtdal.

't Vechtdal

In Nederlaand stroomp de Vechte tussen 'n hoger eleegn regio's Drenthe en Tweante deur langes de zuudzied van 'n veur disse reviere opvallend breed dal. 't Oorspronklike dal van de Oer-Vechte is evörmd in de veurleste iestied ('t Saalien). Smeltwater dat ten zuden van 't laandies naor 't westen streumden, hef zich diepe in 't laandschap in-esneden. Fluvioglaciale zaanden hebt dit oerstroomdal later veur 'n groten deel op-evuld. Deur ofsnoering van de erosiedalen in 't Weichselien bleefden ok in 't Holoceen de ofwatering muuilik. In de hierdeur ontstaone of-esnoerde meerties ontwikkelden zich venne.

An 'n noordzied van dit oerstroomdal löp noe de Reest, wölken zien oorsprung haden in 't uut-estrekte venne. In 'n Middeleeuwen ontstön op de zaandgronden van de Vechte 'n esdörpenlaandschap. Op de hoger eleegn ruggen ontstön bi'j de dörpen akkerbouwcomplexen, de zo-enaamde essen. Disse essen wödden grotendeels bemest met mest van schaopen die 'n de verder van de reviere eleegn heidevelden graosden. Disse mest wödden in de potstal combineerd met heideplaggen en vervolgns op de essen ebracht. Doordeur ontstön der op de essen een, op sommige plekken meer as 'n meter dikke, laoge zeer vruchtbare grond. Bowendien wödden 't reliëf op disse meniere verder verstarkt. Langes de reviere laagn de gröslaanden (deels heui-, deels weidegrond). 't Dal tussen de hoger eleegn essen in is 't Vechtdal in smallere zin.

Met de invoering van kunstmest werden de heidevelden ontgonnen en de gemeenschappelijke gronden verdeeld. Ook werden in de 19e en 20e eeuw de veengronden in het brede Vechtdal afgegraven.

't Vechtdal in smallere zin valt grotendeels binnen de Ecologiese Hoofdstructuur (natuurbescharming). De natuurweerden bestaot veur 'n deel uut revierduuncomplexen die zich binnen of-esneedn meanders van de Vechte bevind. Hier greuit beveurbeeld de steenanjer. In 2003 is op 'n revierduuncomplex ok de bergnachtorchis evunnen. De leger eleegn heuilaanden herbargt enkle biezundere plaanten. Hier greuit beveurbeeld 't lange ereprijs. Disse plaante is in 't Vechtdal algemien, mar doorbuten zeldzamer. Op de veurmaolige heidevelden ligt relatief groten boscomplexen as Boswachteri'je Haddenbarrug, Boswachteri'j Ommen, Laandgoed Junne, Laandgoed Eerde en Eerder Achterbroek. In de boscomplexen de Rheezerbelten en de Beerzerbulten liggt hoge dunen. De Rheezerbelten waren 't gevolg van te intensief gebruuk van de heidevelden woordeur 'n groten verstoeving optraden die de essen begunnen te bedreign. Men peugdeen de dreiging te keren deur der eikenhakholt op an te plaanten. Bi'j de monding van de Vechte greuit de kievitsbloem in gröslaanden. Samen met de greuiplaatsen van disse plaante langes het Zwarte water is dit de belangrieksten greuiplaatse van disse plaante in Nederlaand.

Rekreatie in 't Vechtdal

Der bint verschillende relreatieve veurzienings in 't Vechtdal. Naos 't laandschaplik schoone is ok 'n gebouw as Kasteel Rechteren van belang. Het Pieterpad löp tussen Coevern en Ommen deur 't dal van de Vechte. Bi'j de stuw van Junne kruust 't pad de reviere. 't Vechtdalpadde löp van Zwolle töt Grambarge en is onderverdeeld in vier etappes. De eerste wandelgids van 't Vechtdal stamt uut 1903. De Laandlike Fietsroute LF 16 volgt de Vechte van monding töt de bronne.

Haddenbarrug profileert zich in de zommermaonden as Klepperstad, naor de klepperman die vrogger waorschuwden bi'j beveurbeeld braand. In disse tied vindt onder aander 't drie dagen durende luchtballonenfestival plaatse en wödden der völle aandere aktiviteiten organiseerd. Ok in Ommen hebt der 's zommers veul aktiviteiten plaatse, woorvan de Ommer Bissingh in de umgewing 't miesten bekend stiet. Grambarge hef 's zommers de feestwekke, woorbi'j de stad töt Lichtstad wödt um-edeupt.

Nedersaksies

't Nedersaksies dat espreuken wödt langes 't Nederlaanse deel van 'n Vechte heurt bi'j 't Sallaans, allewel 't deel rond Ommen en Haddenbarreg ok wel Vechtdals wödt enuumd. Taalinvloeden wödden vrogger deur haandel over de reviere verbreid: op kaarten in de dialectatlassen kö-j ziên dat woorden langes 'n Duutsen deel van 'n Vechte vake meer verwant waren an 't Sallaans as met de woorden uut aandere soorten plat in 'n graofschop Bentheim.

Dit artikel is noch mär en beginnechyn. Help med döär et üüt to breiden.
Wikimedia Commons Commons: Vechte - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.