Verskil tüsken versys van "De vrolike wetenschap"

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Nickg19 (Oaverleg | bydragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Nickg19 (Oaverleg | bydragen)
Regel 17: Regel 17:
De beroemsn tekste uut dit wark is waorschienlik ''De dolln mèènse'', waorin Nietzsche God nie allinnig veur dood verklaort, mar ok de dood van [[God]] in metsleppnd proza verklaort:
De beroemsn tekste uut dit wark is waorschienlik ''De dolln mèènse'', waorin Nietzsche God nie allinnig veur dood verklaort, mar ok de dood van [[God]] in metsleppnd proza verklaort:


§125 De dolle mèènse.'' - He-j 't nie eheurt van 'n dolln mèènse, die op kloarlichte morn 'n lanteern opstak, op de markt gungn loopn en onopholdlik reup: 'Ik zuuke God! Ik zuuke God!' - Umdat d'r doar juuste völle van de luu bi'jeinstönnen die nie an God geleuvn, verwektn e 'n groot gelach. 'Is e manks verleurn egaone?' vreug d'r iene. 'Is e verdwaald as 'n kind?' vreug 'n aander. 'Of hef e zich verstopt? Is e bange veur oons? Is e scheep egaone? Naor 't buutnlaand vertrökkn?' - Zo reupn en lachn zi'j deur mekare. De dolln mèènse sprung middn tussn hen in en deurboorde hen met zien blikkn. 'Woar God hen is?' Reup e uut. 'Dat za-k jullie ze-ng! Wi'j hebt 'm edood - jullie en ikke! Wi'j alln bint zien moordenaars! Mar hoe he-w dit edaon? Hoe he-w de zee kunnen leugzoepen? Wie gaf oons de sponse um de horizunne uut te veejgen? Wat he-w edaon, toe wi'j disse aarde van heur zunne löskoppeln? In wökke richting beweegt zi'j zich now? In wökke richting bewege wi'j oons? Vort van alle horizunnen? Valle wi'j nie an iene stuk verdan? En wel achterwaorts, ziedwaorts, veurwaorts, naor alle kaanten? Is d'r nog wel 'n boovn en beneen? Dole wi'j nie as deur 'n oneandig niets? Aodemp oons de ledige ruumte in 't gezichte? Is 't nie kolder ewöddn? Is nie veurtduurnd nacht en stieds meer nacht in antocht? Mut d'r smorns gien lanteerns wödden an-esteuken? Heure wi'j nog niets van 't gedruis der doodgravers die God begraaft hebt? Rôeke wi'j nog niets van de godlike ontbinding? - ok goden raakt in ontbinding! God is dood! God blef dood! En wi'j hebt 'm edood! Hoe zö-w oons troosn, wi'j moordenaars? 't Heiligse en machtigse dat de wereld töt dusverre bezeten hef, is onder oons messen verbloed - wie wist dit bloed van oons of? Met wat veur water kö-w oons reinigen? Wökke zoenoffers, wökke heilige speuln zö-w muttn bedèènken? Is nie de grootte van disse daod te groot veur oons? Mutte wi'j niet zölf goden wöddn um heur waordig te schîenen? Nooit was d'r 'n grootre daod - en wie d'r ok nao oons geboren wödt, umwulle van disse daod beheurt hi'j töt 'n hoogre geschiedenisse dan alle geschiedenisn die töt dusverre ewest bint!' - Hier zweeg de dolln mèènse en keek opni'j zien toeheurders an. Ok zi'j zwee-ng en keekn bevrömd trugge. Eandlik wörpn e zien lanteern op de grond, zodat denne in stukkies sprungn en uutdeuvn. 'Ik komme te vrog,' zee e toe, 't is mien tied nog nie. Dit ongeleuflikn gebeurn is nog onderweg. 't Maak 'n umweg - tis nog nie töt de oren der mèènsen deur edrungn. Bliksem en donder hef zien tied neudig, 't licht der gesternte hef tied neudig, daodn hef tied neudig, ok naodet ze daon bint, umme ezîen en eheurt te wöddn! Disse daod is nog stieds verder van hen of as de verste gesterntn - en toch he-w heur zölf verricht!' - Men vertelt verder, dat de dolln mèènse diezölfen dag nog verschiedne karkn binnen-edrungn is en doar zien 'requiem aeternam deo' an-eheevn hef. Naor buetn ebracht en ter verantworing ereupn zol e telkens allinnig mar 't volnde antwoord he-mmn: 'Wat bint disse karkn eaglik nog, as zi'j niet de graavn en gedeenktekens Gods bint?''''
§125 De dolle meanse.'' - He-j 't nie eheurt van de dollen meanse, die op kloarlichte morn 'n lanteern opstaak, op de markt gungen lopen en onopholdlik reup: 'Ik zuke God! Ik zuke God!' - Umdat der doar juustem völle van de luu bi'jeinstön die nie an God geleufden, verwekten e 'n groot gelach. 'Is e manks verleurn egaone?' vreug der iene. 'Is e verdwaald as 'n kind?' vreug 'n aander. 'Of hef e zich verstopt? Is e bange veur oons? Is e scheep egaone? Naor 't butenlaand vertrukken?' - Zo reupen en lachen zi'j deur mekare. De dollen meanse sprung miln tussn hen in en deurboorde hen met zien blikken. 'Woar God hen is?' Reup e uut. 'Dat za-k jullie zeggen! Wi'j hebt 'm edood - jullie en ikke! Wi'j allen bint zien moordenaars! Mar hoe he-w dit edaone? Hoe he-w de zee kunnen leugzoepen? Wie gaf oons de sponse um de horizunne uut te veejgen? Wat he-w edaon, toe wi'j disse aarde van heur zunne löskoppelden? In wökke richting beweegt zi'j zich noe? In wökke richting bewege wi'j oons? Vort van alle horizunnen? Valle wi'j nie an iene stuk verdan? En wel achterwaorts, ziedwaorts, veurwaorts, naor alle kaanten? Is der nog wel 'n boven en beneen? Dole wi'j nie as deur 'n oneandig niets? Aosemt oons de ledige ruumte in 't gezichte? Is 't nie kolder ewödden? Is nie veurtdurend nacht en stieds meer nacht in antocht? Mut der smorns gin lanteerns wödden an-esteuken? Heure wi'j nog niets van 't gedruis der doodgravers die God begraaft hebt? Roeke wi'j nog niets van de godlike ontbinding? - ok goden raakt in ontbinding! God is dood! God blef dood! En wi'j hebt 'm edood! Hoe zö-w oons troosten, wi'j moordenaars? 't Heiligse en machtigse dat de weerld töt dusverre bezeten hef, is onder oons messen verbloed - wie wist dit bloed van oons of? Met wat veur water kö-w oons reinigen? Wökke zoenoffers, wökke heilige speulen zö-w mutten bedeanken? Is nie de grootte van disse daod te groot veur oons? Mutte wi'j niet zölf goden wödden um heur waordig te schîê? Nums was der 'n grootre daod - en wie der ok nao oons geboren wödt, umwulle van disse daod beheurt hi'j töt 'n hoogre geschiedenisse dan alle geschiedenissen die töt dusverre ewes bint!' - Hier zweeg de dollen meanse en keek opni'j zien toeheurders an. Ok zi'j zwegen en kekken bevrömd trugge. Eandlik wörpn e zien lanteern op de grond, zodat denne in stukkies sprungen en uutdeuven. 'Ik komme te vrog,' zee e toe, 't is mien tied nog nie. Dit ongeleufliken gebeuren is nog onderweg. 't Maak 'n umweg - tis nog nie töt de oren der meansen deur edrungen. Bliksem en donder hef zien tied neudig, 't licht der gesternte hef tied neudig, daoden hebt tied neudig, ok naodat ze daone bint, umme ezîene en eheurt te wödden! Disse daod is nog stieds verder van hen of as de verste gesterntn - en toch he-w heur zölf verricht!' - Men vertelt verder, dat de dollen meanse diezölfden dag nog verschiedene karken binnen-edrungen is en doar zien 'requiem aeternam deo' an-eheven hef. Naor buten ebracht en ter verantworing ereupen zol e telkens allinnig mar 't volgnde antwoord hemmen: 'Wat bint disse karken eaglik nog, as zi'j niet de graven en gedeanktekens Gods bint?''''


== Externe links ==
== Externe links ==

Versy up 13:46, 28 apr 2013

Dit artikel is eskreaven in et sallandsk.


De vrolijke wetenschap (Duuts: Die fröhliche Wissenschaft) is een filosofisch boek uut 1882 van Friedrich Nietzsche.

Nietzsche stelden dat wenneer der 'n demon an oe zollen verschienen en oe zollen openbaren dat alles zich oneandig herhaalt, ie eerst wanhopig en bi'jna gek zollen wödden, mar daornao, naoda-j oe derin hebt berust, zol lewen in de vrolike wetenschap da-j alles al iens edaon hebt. Di-s 'n ultiemen gelukzaligheid volgns Nietzsche.

In dit boek kump ok de bekende uutsprake "God is dood" veur in de paragrafen 108, 125 en 343. Volgns sommigen zeg Nietzsche hier expres nie "God bestiet nie".

De vertaling van P. Hawinkels van §108: Ni'je gevechten. - Toen Boeddha dood was, vertoonden men nog eeuwenlange zien schaoduw in 'n grot, - 'nn ienormen huveringwekkende schaoduw. God is dood: mar zo as de meanslike eerd now ienmaol is, zult der misschiene nog millennia lange grotten bestaon waorin men zien schaoduw vertoont. - En wi'j - wi'j mut ok nog zien schaoduw overwinnen!

Hier verwes Nietzsche naor 'n concept van Plato: de allegorie van 'n grot. A-j oen helen lewen vast-ebönden in 'n grot leeft, met achter oe 'n vuur waor meansen veurlanges loopt, dan ken ie allene mar de schaoduw die op de wand veur oe wöd eprojecteerd. Die schaoduwen bint oen warklikheid en ie kent niets aans. Wenneer ie lös-emaakt wödt en 't vuur ziet, de meansen en zölfs het licht van buuten, dan zö-j niet kunnen wennen en terugge willen.

Iene en aander wördt nog dudelijker met 't veurbeeld van de vissen in de viever. Vissen in 'n viever leeft mar in 'n beparkte dimensie. Wenneer 't regent ziet zi'j vrömde cirkels an de oppervlak die ze wellicht wel tracht te verklaoren deur middel van 'n God. Wi'j mèènsen weet echter dat dit gewoon de regen is, een meteorologisch verschiensel, umdat wi'j in een dimensie meer leeft.

De dolle mèènse

De beroemsn tekste uut dit wark is waorschienlik De dolln mèènse, waorin Nietzsche God nie allinnig veur dood verklaort, mar ok de dood van God in metsleppnd proza verklaort:

§125 De dolle meanse. - He-j 't nie eheurt van de dollen meanse, die op kloarlichte morn 'n lanteern opstaak, op de markt gungen lopen en onopholdlik reup: 'Ik zuke God! Ik zuke God!' - Umdat der doar juustem völle van de luu bi'jeinstön die nie an God geleufden, verwekten e 'n groot gelach. 'Is e manks verleurn egaone?' vreug der iene. 'Is e verdwaald as 'n kind?' vreug 'n aander. 'Of hef e zich verstopt? Is e bange veur oons? Is e scheep egaone? Naor 't butenlaand vertrukken?' - Zo reupen en lachen zi'j deur mekare. De dollen meanse sprung miln tussn hen in en deurboorde hen met zien blikken. 'Woar God hen is?' Reup e uut. 'Dat za-k jullie zeggen! Wi'j hebt 'm edood - jullie en ikke! Wi'j allen bint zien moordenaars! Mar hoe he-w dit edaone? Hoe he-w de zee kunnen leugzoepen? Wie gaf oons de sponse um de horizunne uut te veejgen? Wat he-w edaon, toe wi'j disse aarde van heur zunne löskoppelden? In wökke richting beweegt zi'j zich noe? In wökke richting bewege wi'j oons? Vort van alle horizunnen? Valle wi'j nie an iene stuk verdan? En wel achterwaorts, ziedwaorts, veurwaorts, naor alle kaanten? Is der nog wel 'n boven en beneen? Dole wi'j nie as deur 'n oneandig niets? Aosemt oons de ledige ruumte in 't gezichte? Is 't nie kolder ewödden? Is nie veurtdurend nacht en stieds meer nacht in antocht? Mut der smorns gin lanteerns wödden an-esteuken? Heure wi'j nog niets van 't gedruis der doodgravers die God begraaft hebt? Roeke wi'j nog niets van de godlike ontbinding? - ok goden raakt in ontbinding! God is dood! God blef dood! En wi'j hebt 'm edood! Hoe zö-w oons troosten, wi'j moordenaars? 't Heiligse en machtigse dat de weerld töt dusverre bezeten hef, is onder oons messen verbloed - wie wist dit bloed van oons of? Met wat veur water kö-w oons reinigen? Wökke zoenoffers, wökke heilige speulen zö-w mutten bedeanken? Is nie de grootte van disse daod te groot veur oons? Mutte wi'j niet zölf goden wödden um heur waordig te schîê? Nums was der 'n grootre daod - en wie der ok nao oons geboren wödt, umwulle van disse daod beheurt hi'j töt 'n hoogre geschiedenisse dan alle geschiedenissen die töt dusverre ewes bint!' - Hier zweeg de dollen meanse en keek opni'j zien toeheurders an. Ok zi'j zwegen en kekken bevrömd trugge. Eandlik wörpn e zien lanteern op de grond, zodat denne in stukkies sprungen en uutdeuven. 'Ik komme te vrog,' zee e toe, 't is mien tied nog nie. Dit ongeleufliken gebeuren is nog onderweg. 't Maak 'n umweg - tis nog nie töt de oren der meansen deur edrungen. Bliksem en donder hef zien tied neudig, 't licht der gesternte hef tied neudig, daoden hebt tied neudig, ok naodat ze daone bint, umme ezîene en eheurt te wödden! Disse daod is nog stieds verder van hen of as de verste gesterntn - en toch he-w heur zölf verricht!' - Men vertelt verder, dat de dollen meanse diezölfden dag nog verschiedene karken binnen-edrungen is en doar zien 'requiem aeternam deo' an-eheven hef. Naor buten ebracht en ter verantworing ereupen zol e telkens allinnig mar 't volgnde antwoord hemmen: 'Wat bint disse karken eaglik nog, as zi'j niet de graven en gedeanktekens Gods bint?''

Externe links

Wikimedia Commons Commons: De vrolike wetenschap - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.