Däänsk

Dialecten in Denemarken

Deens (Dansk) is een Noord-Germaanse tale. 't Wordt esprokken deur umsgeveer 5,5 miljoen mensen. Het is de tale van bi-jnoa alle Denen en de enige officiële landstaal van Denemarken. In de Deense gebiedsdelen Gruinlaand en de Fareurailanden wordt 't Deens deur moar een kleine minderheid van de bevolking esprokken. Ok op Ieslaand een vroggere kolonie van Denemarken wordt deur een enkeling nog Deens esprokken. In Sleeswiek-Holstein (in Zuud-Sleeswiek) is der nog een kleine bevolkingsgroep dèn Deens proat. Het Deens hef 't Latiense alfabet, dat noa de Z an-evuld wordt met dri-j Deense letters, de Æ of æ (uutesprokken as èè of ae, zoas in peer), de Å of å (uut-esprokken as de Nedersaksische ao of zoas in t Engelse thought) en de Ø of ø (uut-esprokken as eu zoas in neut). De v wordt uutesprokken as w. In 't Deens wordt de letters q, w, x en z noagenoeg niet ebruukt. Een kenmerk van de Deense uutspraak is de glottisslag oftewal de Deense stød. In sommige woorden sloat de stembanden noa een lange klinker effen dichte. In de Nedersaksische dialecten gebeurt dat ok in bi-jveurbeeld ut woord "lopen"; ut wordt dan uut-esprokken as "loo'm" (of "maken" - maa'ng} In de Germaanse talen bunt dat wieters uutzonderingen. Maor in 't Deens he'j woorden die wordt onderscheiden van mekare deur of ze wal of gin stoot hebt, 't is verwant met 't toon-inderscheid in beveurbeld 't Zweeds en Noors en ook in 't Limburgs. 't Deens is heel nauw verbonden met 't Noors, wat umsgeveer 'tzelfde eschreven wordt, moar wal een andere uutspraak hef. Noorwegen hef een tiedlang deel uut-emaakt van 't Koninkriek Denemarken. Vanuut taalkundig opzicht zol het Noors as een Deens dialect ezien kunnen worden. Vanuut dat standpunt zollen 10 miljoen mensen Deens sprekken.

Dialecten

In Denemarken wordt verschillende dialecten esprokken. In Jytlaand wordt Jytlaands esprokken. Jytlaands kan op-edeeld worden in Nørrejysk en Sønderjysk (in Zuud-Jytlaand / Sleeswiek). Het Nørrejysk (Noord-Jytlaand) kan op-edeeld worden in Østjysk en Vestjysk. Wieters wordt der Østdansk (Oostdeens, op Bornholm en in Skåne) en Ødansk (Emål, op de eilanden Seeland en Funnen) esprokken. Dizze dialecte moar wordt in Denemarken niet as officiële streektale erkend. In Zuud-Jytlaand (in Noord-Sleeswiek) is der nog een kleine bevolkingsgroep dèn ook Nedersaksisch (Sleeswieks) proat.