Verskil tüsken versys van "Konjugaatsie"
Versie 243119 van 129.125.102.126 (overleg) weerummedreid:zo-as beloofd |
→Geslacht: Wat better dudelik emaakt dat nds wal verskil mek in geslacht, maor neet in de konjugaatsie |
||
Regel 29: | Regel 29: | ||
==Geslacht== |
==Geslacht== |
||
In t NDS is der gin konjugaatsie (dus veraandering van t warkwoord), dee't ofhunk van t woordgeslacht. |
|||
Kump in t NDS neet veur |
|||
Verbuging (dus verandering van naamweurde of lidwoord) naor geslacht is wal dudelik anwaezig, met meer verskil tussen mannelike en vrouwelike weurde as in t Nederlaands (verskilt wal per variaant, in Achterhooks en Twaents meer as in beveurbeeld West-Veluws). |
|||
Dus: |
|||
Konjugaatsie: gin verskil in geslacht: |
|||
:nen dikken keerl '''slöp''' |
|||
:ne dikke vrouwe '''slöp''' |
|||
:n dik kind '''slöp''' |
|||
Deklinaatsie (verbuging): wal verskil |
|||
:'''nen''' dikk'''en''' keerl slöp |
|||
:'''ne''' dikk'''e''' vrouwe slöp |
|||
:'''n''' dik kind slöp |
|||
==Getal== |
==Getal== |
Versy up 23:21, 22 sep 2012
Konjugaatsie (Nederlaands: vervoeging) is t veraanderen van den vorm van n warkwoord as de wieze, tied, vorm, persoon, Geslacht (spraokleer) of aspekt veraandert. t Is wat te vergelieken met t veraanderen van naamweurde in verskeidene naamvallen, maor dat wörd verbuging of deklinatie eneumd.
Neet alle vörme van komt in t Nedersaksies veur, bi'j umzettingen oet andere spraoken dee't ze wal kent wordt dan hulpwarkweurde ebroekt.
Wieze
Hiermet wörd an-egovven hoo't den sprekker teggenovver t oet-esprokkene steet. Veurbeelden:
- Infinitief, ok wal hele warkwoord, of onbepaolde wieze: Warken, lopen, gaon.
- Anders as t Nederlaands en Duuts is der in t Nedersaksies in de teggenwoordige tied gin konjugaatsie dee t zelfde is as den infinitief.
- NL: inf.: werken. Ovverenkommende konjugaatsie: wij/jullie/zij lopen
- Duuts: inf.: arbeiten. Ovverenkommende konjugaatsie: wir/sie arbeiten
- NDS: inf. warken. Gin ovverenkommende konjugaatsie in teggenwoordige tied (ik warke, i'j/hee/wi'j/i'j/zee warkt), allenig in verleden tied (ik warken).
- Indikatief Meest veurkommenden vorm, met völle konjugaatsies. Veurbeeld: ik warke.
- Imperatief, ok wal gebedende wieze: Gaot hen. Loop! Wark!
Tied
Teggenwoordige / verleden / volteuid / onvolteuid / tookumstig (ankommend)
- Ik lope, ik leep, ik heb elopen, ik zal lopen e.z.w.
Vorm
Passief/aktief (Liedend/bedrievend)
- Den hond worden / wier eskupt <-> Ik skup den hond
Persoon
Eersten, tweeden, daarden persoon:
- Ik gao
- I'j gaot
- Hee geet
Geslacht
In t NDS is der gin konjugaatsie (dus veraandering van t warkwoord), dee't ofhunk van t woordgeslacht. Verbuging (dus verandering van naamweurde of lidwoord) naor geslacht is wal dudelik anwaezig, met meer verskil tussen mannelike en vrouwelike weurde as in t Nederlaands (verskilt wal per variaant, in Achterhooks en Twaents meer as in beveurbeeld West-Veluws).
Dus:
Konjugaatsie: gin verskil in geslacht:
- nen dikken keerl slöp
- ne dikke vrouwe slöp
- n dik kind slöp
Deklinaatsie (verbuging): wal verskil
- nen dikken keerl slöp
- ne dikke vrouwe slöp
- n dik kind slöp
Getal
Enkelvold/Meervold
- Ik gao
- Wi'j gaot
Dit artikel is eskreaven in et achterhooksk. |