Verskil tüsken versys van "Konjugaatsie"
→Wieze: Bie mie springt ':' noe net zo wied in as '*', en dan zeet dit der oardig uut. |
→Geslacht: Völs te völle woorden en ok gin achterhoeks; ik dreai zölf weal weerumme |
||
Regel 29: | Regel 29: | ||
==Geslacht== |
==Geslacht== |
||
t Geslacht maakt in t NDS niks uut veur de konjugaatsie: ie ziet an de vorm van t warkwoord neet of t onderwarp (of t object) manlik, vroulik of onziedig is. |
|||
Kump in t NDS neet veur |
|||
==Getal== |
==Getal== |
Versy up 18:17, 22 sep 2012
Konjugaatsie (Nederlaands: vervoeging) is t veraanderen van den vorm van n warkwoord as de wieze, tied, vorm, persoon, Geslacht (spraokleer) of aspekt veraandert. t Is wat te vergelieken met t veraanderen van naamweurde in verskeidene naamvallen, maor dat wörd verbuging of deklinatie eneumd.
Neet alle vörme van komt in t Nedersaksies veur, bi'j umzettingen oet andere spraoken dee't ze wal kent wordt dan hulpwarkweurde ebroekt.
Wieze
Hiermet wörd an-egovven hoo't den sprekker teggenovver t oet-esprokkene steet. Veurbeelden:
- Infinitief, ok wal hele warkwoord, of onbepaolde wieze: Warken, lopen, gaon.
- Anders as t Nederlaands en Duuts is der in t Nedersaksies in de teggenwoordige tied gin konjugaatsie dee t zelfde is as den infinitief.
- NL: inf.: werken. Ovverenkommende konjugaatsie: wij/jullie/zij lopen
- Duuts: inf.: arbeiten. Ovverenkommende konjugaatsie: wir/sie arbeiten
- NDS: inf. warken. Gin ovverenkommende konjugaatsie in teggenwoordige tied (ik warke, i'j/hee/wi'j/i'j/zee warkt), allenig in verleden tied (ik warken).
- Indikatief Meest veurkommenden vorm, met völle konjugaatsies. Veurbeeld: ik warke.
- Imperatief, ok wal gebedende wieze: Gaot hen. Loop! Wark!
Tied
Teggenwoordige / verleden / volteuid / onvolteuid / tookumstig (ankommend)
- Ik lope, ik leep, ik heb elopen, ik zal lopen e.z.w.
Vorm
Passief/aktief (Liedend/bedrievend)
- Den hond worden / wier eskupt <-> Ik skup den hond
Persoon
Eersten, tweeden, daarden persoon:
- Ik gao
- I'j gaot
- Hee geet
Geslacht
t Geslacht maakt in t NDS niks uut veur de konjugaatsie: ie ziet an de vorm van t warkwoord neet of t onderwarp (of t object) manlik, vroulik of onziedig is.
Getal
Enkelvold/Meervold
- Ik gao
- Wi'j gaot
Dit artikel is eskreaven in et achterhooksk. |