Verskil tüsken versys van "De vrolike wetenschap"

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Nickg19 (Oaverleg | bydragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Droadnaegel (Oaverleg | bydragen)
K Droadnaegel herneumden de pagina De vrolijke wetenschap naor De vrolike wetenschap: ANS, en ok in t artikel (maor dan weer as vrolikke)
(Geen verskil)

Versy up 17:12, 10 jul 2012

Dit artikel is eskreaven in et sallandsk.


De vrolijke wetenschap (Duuts: Die fröhliche Wissenschaft) is een filosofisch boek uut 1882 van Friedrich Nietzsche.

Nietzsche stellen dat wanneer d'r een demon an oe zol verschien en oe zol openbaren dat alles zich onendig herhaolt, ie eerst wanhopig en bi'jna gek zol wödden, maor daornao, naoda-j oe d'rin hebt berust, zol leven in de vrolikke wetenschap dat ie alles al iens edaone hebt. Di's de ultieme gelukzaoligheid völngs Nietzsche.

In dit boek kump ok de bekende uutspraak "God is dood" veur in de paragraofen 108, 125 en 343. Völngs sömmigen zeg Nietzsche hier expres niet "God bestiet niet".

De vertaling van P. Hawinkels van §108: Ni'je gevechten. - Toen Boeddha dood was, vertone men nog eeuwenlange zien schaoduw in 'n grotte, - een ienörme huveringwekkende schaoduw. God is dood: maor zo as de mèènselikke eerd now ienmaole is, zult d'r misschiene nog millennia lange grotten bestaon waorin men zien schaoduw vertoont. - En wi'j - wi'j mut ok nog zien schaoduw overwinnen!

Hier verwes Nietzsche naor 'n concept van Plato: de allegorie van de grotte. As ie oen hele leven vast-ebönden in 'n grotte leeft, met achter oe 'n vure waor mèènsen veurlanges loopt, dan ken ie allene maor de schaoduw die op de wand veur oe wöd eprojecteerd. Die schaoduwen bint oen warkelikheid en ie kent niets aanders. Wanneer ie lös-emaakt wödt en 't vure ziet, de mèènsen en zulfs het licht van buuten, dan zol ie niet kunnen wennen en trugge willen.

Ien en aander wödt nog duudelikker met 't veurbeeld van de vissen in de viever. Vissen in 'n viever leeft maor in 'n beparkte dimensie. Wanneer het regent ziet zi'j vrumde cirkels aan de oppervlak die ze wellicht wel tracht te verklaoren deur middel van 'n God. Wi'j mèènsen weet echter dat dit gewoon de regen is, een meteorologisch verschiensel, umdat wi'j in een dimensie meer leeft.

De dolle mèènse

De beruumdse passaoge uut dit wark is waorschienlik De dolle mèènse, waorin Nietzsche God niet allene dood verklaort, maor ok de dood van God in metslepend proza verklaort (eveniens vertaoling van Pé Hawinkels):

§125 De dolle mèènse. - He-j 't nie heurt van de dolle mèènse, die op klaorlichte maorgen 'n lanteern opstak, op de markte gung lopen en onopholdelik reup: 'Ik zuke God! Ik zuke God!' - Umdat d'r daor juuste veule van de luu bi'jeinstönden die nie an God geleuven, verwekte hi'j 'n groot gelach. 'Is e söms verleuren egaone?' vreug d'r iene. 'Is e verdwaold as 'n kind?' vreug 'n aand'r. 'Of hef e zich verstopt? Is e bange veur oons? Is e scheep egaone? Naor 't buutenlaand vertrökken?' - Zo reup'ne en lach'ne zi'j deur mekare. De dolle mèènse sprung midden tussen hen in en deurboorde hen met zien blikken. 'Waor God hen is?' Reup e uut. 'Dat za-k jullie zeggen! Wi'j hebt 'm edood - jullie en ikke! Wi'j allen bint zien moordenaars! Maor hoe he-w dit edaone? Hoe he-w de zee kunnen leugdrinken? Wie gaf oons de sponze um de horizunne uut te vegen? Wat he-w edaone, toen wi'j disse eerde van heur zunne löskoppelen? In wukke richting beweegt zi'j zich now? In wukke richting bewege wi'j oons? Vöt van alle horizunnen? Valle wi'j nie an iene stuk veddan? En wel achterwaarts, ziedwaarts, veurwaarts, naor alle kaanten? Is d'r nog wel 'n boven en benejen? Dolen wi'j nie as deur 'n onendig niets? Aodemt oons de ledige ruumte in 't gezichte? Is 't nie kolder wödden? Is nie veurtdurend nacht en stieds meer nacht in antocht? Mut d'r smaorgens gien lanteerns wödden an-esteuken? Heure wi'j nog niets van 't gedruus der doodgraovers die God begraoven hebt? Roeke wi'j nog niets van de goddelikke ontbinding? - ok goden raakt in ontbinding! God is dood! God blef dood! En wi'j hebt 'm edood! Hoe zu-w oons troosen, wi'j moordenaars? 't Heiligse en machtigse dat de wereld töt dusverre bezeten hef, is onder oonze messen verbloed - wie wist dit bloed van oons of? Met wat veur water ku-w oons reinigen? Wukke zoenöffers, wukke heilige speulen zu-w mutten bedèènken? Is nie de grootte van disse daod te groot veur oons? Mut wi'j niet zulf goden wödden um heur weerdig te schienen? Nooit was d'r 'n grotere daod - en wie d'r ok nao oons geboren wödt, umwille van disse daod beheurt hi'j töt 'n hogere geschiedenisse dan alle geschiedenisse die töt dusverre west is!' - Hier zweeg de dolle mèènse en keek opni'j zien toeheurders an. Ok zi'j zwegen en keken bevrumd trugge. Endelik wörpen e zien lanteern op de groond, zodat die in stukkies sprung en uutdeuven. 'Ik köm te vrog,' zee e toen, 'tis mien tied nog nie. Dit ongeleufelikke gebeuren is nog onderweg. 't Maak 'n umweg - tis nog nie töt de oren der mèènsen deur edrungen. Bliksem en donder hef zien tied neudig, 't licht der gesternte hef tied neudig, daoden hef tied neudig, ok naodat ze daone bint, umme zeene en heurt te wödden! Disse daod is nog stieds verder van hen of dan de verste gesternten - en toch hebt wi'j heur zulf verricht!' - Men vertelt verder, dat de dolle mèènse diezulfen dag nog verschi'jdene karke binnen-edrungen is en daor zien 'requiem aeternam deo' an-eheven hef. Naor buuten ebracht en ter verantworing reupen zol e telkens allene maor 't völgende antwoord hebben: 'Wat bint disse karke eggenlik nog, as zi'j niet de graoven en gedèènktekens Gods bint?'

Externe links

Wikimedia Commons Commons: De vrolike wetenschap - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.