Verskil tüsken versys van "Algemene Nedersaksische Schriefwieze"

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
KGeen bewerkingssamenvatting
Regel 14: Regel 14:


==Belangriekste punten==
==Belangriekste punten==
Veur n groot deel kömp t overene mit de SONT-spelling en hef nog wat elementen uut de aandere Nedersaksiese spellingssystemen overeneumen, en as bepaolde punten niet aanders vastesteld bin, dan geldt de Nederlaandse spelling. De Algemene Nedersaksiese Schriefwieze maakt, zo as de SONT-spelling oek veurzichtig angeeft, n onderscheid tussen de ao (klinkt as: {{IPA|[ɔː]}} of {{IPA|[ɒː]}}) en oa (klinkt as: {{IPA|[oː]}}). De ae steet veur n lang-erekten è-klank ({{IPA|[ɛː]}} of {{IPA|[æː]}}) de ea steet veur n soort ee-klank ({{IPA|[ɪːə]}} (zo as in t Groningse woord ''hean''). Kiek op [[Wikipedie:Algemene Nedersaksiese Schriefwieze|op de ANS-overzichtspagina]] veur n overzichte van alle letterkombinasies en de uutspraak dervan.
Veur n groot deel kömp t overene mit de SONT-spelling en hef nog wat elementen uut de aandere Nedersaksiese spellingssystemen overeneumen, en as bepaolde punten niet aanders vastesteld bin, dan geldt de Nederlaandse spelling. De Algemene Nedersaksiese Schriefwieze maakt, zo as de SONT-spelling oek veurzichtig angeeft, n onderscheid tussen de ao (klinkt as: {{IPA|[ɔː]}} of {{IPA|[ɒː]}}) en oa (klinkt as: {{IPA|[ʊː]}} of {{IPA|[oː]}}). De ae steet veur n lang-erekten è-klank ({{IPA|[ɛː]}}) de ea steet veur n soort ee-klank ({{IPA|[ɪːə]}} (zo as in t Groningse woord ''hean'') en ää veur n klank die tussen de aa en ae in ligt ({{IPA|[æː]}}). Kiek op [[Wikipedie:Algemene Nedersaksiese Schriefwieze|op de ANS-overzichtspagina]] veur n overzichte van alle letterkombinasies en de uutspraak dervan.


[[Kattegerie:West-Veluws artikel]]
[[Kattegerie:West-Veluws artikel]]

Versy up 09:57, 12 okt 2011

De Algemene Nedersaksiese Schriefwieze (aofekort: ANS) is in 2011 ontwikkeld deur de Nedersaksiese gemeenschap van Wikipedie en is bedoeld as spellingsveurschrift veur t hele Nedersaksiese taalgebied in Nederlaand. De SONT-spelling is hierbie as baosis gebruukt en van daoruut bin der verschillende wiezigingen in an-ebröcht.

Uutgangspunten

De prinsipes van leerbaorheid en bruukbaorheid vormen in disse spelling, net zo as in de SONT-spelling, t uutgangspunt, hierbie mut der vanzelf wel op elet wörden dat t allemaole konsistent en konsekwent is. Die konsistensie en konsekwensie mag der vanzelf niet toe liejen da'w in t uterste terechtekoemen van n spelling, die zo nauw luustert naor de klanken as dat ze uutespreuken wörden. n Fonetiese spelling is niet allinnig meuilik leesbaor mer oek niet arg zinvol a'w n breed publiek willen bereiken. t Is allinnig zinvol veur utingen in de taalkunde waorbie klankverschillen an-egeven mutten wörden, mer daorveur ku'w mooi t naor sekure Internasionale Klankeschrift (IPA) gebruken. Daornaost hef disse spelling, in tegenstelling tot de SONT-spelling, as uutgangspunt um wat meer bie t Duuts-Nedersaksies an te sluten, en um zaken die in t Nederlaands verouwerd bin wat moederner een makkeliker te maken.

Vereenvoudigingen

Eén van de vereenvoudigen is t schrieven van de uutgang -lijk as -lik. Hier is veur ekeuzen umdat t niet overenekömp mit de uutspraak, en umdat de schriefwiezes -lek en -luk te foneties bin. Butendat sluut de uutgang -lik beter an bie de aandere Germaanse talen (vergeliek: -lich, -lik, -lig, -ly).

Oek bin de uutgangen -isch en -tie vereenvoudigd naor -ies en -tsie/-sie. Veur de uutgang -ies is ekeuzen umdat t al sinds eeuwen zo uutespreuken wörden. t Kömp van de Oergermaanse uutgang -isk, die in t Hoogduuts -isch (-iesj) is ewörden, en via t Hoogduuts in t Middelnederlaands, Middelnedersaksies en de aandere Nederlaandse streektalen terechtekeumen is. Veur de uutgang -tsie/-sie is ekeuzen umdat t n betere weergave geeft van de uutspraak en en um n eventuele verwarring mit de uutspraak -tie te veurkoemen (bv. gratie: is dat n graotjen van n vis, of is dat n net woord uut t Latien?).

Um an te sluten bie t Platduuts (t Nedersaksies van Duutslaand) is derveur ekeuzen um de letter c te schrieven as /k/ en /s/. n Uutzondering is bie t gebruuk van uutheemse woorden waorvan nog dudelik te heuren/zien is dat t n butenlaands woord is. Bieveurbeeld: t Italiaanse woord cappuccino, mer t woord computer is dusdaonig integreerd in de taal dat t as komputer eschreven wörden.

In t Nedersaksies wörden lidwoorden vake aofekort eschreven, dit wördden vake edaon mit n aofkappingsteken ('), mer deurda'j zo n onrustig beeld kriegen is derveur ekeuzen um t daor vort te laoten, t wörden wel gebruukt in woorden as zo'n en pagina's.

Belangriekste punten

Veur n groot deel kömp t overene mit de SONT-spelling en hef nog wat elementen uut de aandere Nedersaksiese spellingssystemen overeneumen, en as bepaolde punten niet aanders vastesteld bin, dan geldt de Nederlaandse spelling. De Algemene Nedersaksiese Schriefwieze maakt, zo as de SONT-spelling oek veurzichtig angeeft, n onderscheid tussen de ao (klinkt as: [ɔː] of [ɒː]) en oa (klinkt as: [ʊː] of [oː]). De ae steet veur n lang-erekten è-klank ([ɛː]) de ea steet veur n soort ee-klank ([ɪːə] (zo as in t Groningse woord hean) en ää veur n klank die tussen de aa en ae in ligt ([æː]). Kiek op op de ANS-overzichtspagina veur n overzichte van alle letterkombinasies en de uutspraak dervan.