Albert Einstein

Doar he'j um wal

Albert Einstein (Ulm, 14 meart 1879 - Princeton 18 april 1955) was nen Duuts-Zwitsers-Amerikaansen natuurkeundigen en oetveender. Hee wörd meesttieds ezeen as ene van de belangriekste natuurkeundigen oet de geskiedenisse, nöast Isaac Newton en James Clerk Maxwell. Zelf veund he det Newton völle belangrieker was, umdet den nöast ttheoretiese ook völle grote expirimentele ontdekkings dee. In t dagelikse leawen is n namen Einstein geliek ewörden met intelligeansie. Zin gezichte is ene van de bekeandste van de weareld.

Einstein was vuural bekeand van de beaide rellativiteatstheoriejen: de spesjale rellativiteatstheorie oet 1905 en de algemene rellativiteatstheorie van 1915 en doaropvolgende joaren, den at de spesjale theorie oetbreaidt duur ook andacht te hebben vuur de zwoartekracht.

Hee was onmeundig belangriek vuur aandere natuurkeundige gebeden: hee kreeg de Nobelpries vuur Natuurkeunde in 1921 vuur zinne verkloaring van t foto-elektries effekt en ook zinne beskriewing van de Brownse beweaging was nen belangrieken duurbraak. Disse beaide verkloarings en de spesjale rellativiteatstheorie gaf he allemoal oet in zien woonderjoar 1905. Vearder hef he nog eskrewen oawer kwantummechaniek, Statistiese Thermodynamiek, kosmologie, theorie oawer stroaling (fotonen en estimuleerden oetstoot en de theorie achter de laser) en de veeldentheorie.

Um um te earen hebt ze ne eenheaid in de fotochemie noar um eneumd; n Einstein. Nen einstein is geliekweardig an t Getal van Avogadro vuur fotonen. t Chemiese elemeant einsteinium is ook noar um eneumd en ook de Einsteinreenk in de stearnkeunde en t Einsteincoëffisjent in de optiek.

Albert Einstein wör in ne jödse femilie geboren in t Duutse Keizerriek, woonden nen zet in Italië, Zwitserlaand en t toomoalige Oostenriek-Hongarieje vuurdet he wierumme noar Duutslaand köm. In 1933, too at Adolf Hitler in Duutlaand an de macht köm, verhuusden he noar de Verenigde Stoaten, woer't he zik in 1940 as Amerikaan leut inskriewen, en ofstaand dee van zinnen Duutsen achtergroond, mear n Zwitsersen wal beheuld. Op 18 april 1955 köm he duur aneurisme oet de tied.