Randstad

Wark in üütvoring An dit artikel wördt de kummende tyd druk ewarked. As jy et artikel verbeateren künnen, do dat dan gerüst!

Koart van de Raandstad.

Bubbeldiagromme det t tal van inwönnern in de greute en midlgreute steedn zeen loatt.

Raandstad of Raandstad Hollaand (Nederlaands: Randstad of Randstad Holland) is n steedlik gebeed (ok wal konurbasie enömn) in Nederlaand, bestoand uut nen reeng van steedn röndömme n netuurgebeed, bekant a't Greane Heart. De Raandstad is mit önnefear 7 miljoen inwönners t diktstin-ewönnende gebeed van t hele Nederlaand en behaawt de vier greutste steedn van Nederlaand (Amsterdam, Rötterdam, Utrech en N Heeg), binn'n zinne greanzn. Mit Londen en Paries, zeent de Raandstad, n Vloamse Ruut en t Rien-Roer-Gebeed in Duutslaand de wichtigste steedlike plöatse in Europa.

In de Raandstad ligt önner oandre n greutsten hoawen van Europa (Rötterdam) en krenks n half van aale universiteitn dee'j i't laand feendn könt. Ok de regerige hef zin staandploats hier (N Heeg).

Öp de Raandstad an wör ok söms döarverwiezn as Deltametropool. Dissen term verwiest noar de ambisie van de Raanstad öm as ean greute agglomeroasie öp te goan en doarmit te teengnwerkn teegn de oandre metropooln öp disse wearld.

Geogroafie

Liggige en begreanzige

De Raandstad is oawer vier proveensies uutsmeard: Noord-Hollaand, Zuud-Hollaand, Flevolaand en Utrech. De woarlike greute van de Raandstad is nich bekant, veural ömdet de greanzn nimmer èkt an-egèfn zeent. Steedn as Alkmoar, Hoorn en Lelystad zeent nich immer as deiln van de Raandstad ezeen, tarwiel oandrn (ok disse gemeantn) zichzelve wal a'n deil van Raandstad beskaawt.

Steedn

Amsterdam.

Rötterdam.

N Heeg.

Utrech.

De wichtigste steedn in de Raandstad zeent ok de vier greutste steedn van Nederlaand. A'ne gemeante hebt zee aale mear as 300.000 inwönnern. Doarbiej hef de Raandstad ok nog akt gemeantn mit mear as 100.000 inwönnern. Hieronder is n oawerzeegt van alle steedn mit mear as 100.000 inwönnern in de Raandstad.

• Amsterdam in Noord-Hollaand mit 780.152 inwönnern.
• Rötterdam in Zuud-Hollaand mit 610.174 inwönnern.
• N Heeg in Zuud-Hollaand mit 494.898 inwönnern.
• Utrech in Utrech mit 311.254 inwönnern.
• Almere in Flevolaand mit 190.699 inwönnern.
• Hoarlm in Noord-Hollaand mit 150.611 inwönnern (önnefear soo völle as Eanske hef).
• Zoanstad in Noord-Hollaand mit 146.904 inwönnern.
• Amesfoort in Utrech mit 146.571 inwönnern.
• Hoarlmermar in Noord-Hollaand mit 143.364 inwönnern.
• Sweatermar in Zuud-Hollaand mit 121.840 inwönnern.
• Dördrech in Zuud-Hollaand mit 118.811 inwönnern.
• Leidn in Zuud-Hollaand mit 117.916 inwönnern.

Noast de steedn mit mear as 100.000 inwönnern zeent d'r ok nog steedn mit minner as 100.000 inwönnern dee wal wichtig zeent veur de Raandstad, zoowal mit skiednisse as mit rektevoortse bedooligen.

• Delft in Zuud-Hollaand mit 97.588 inwönnern.
• Alkmoar in Noord-Hollaand mit 93.945 inwönnern.
• Skiedam in Zuud-Hollaand mit 75.704 inwönnern.
• Golda in Zuud-Hollaand mit 71.073 inwönnern.

Ok kenmarkend zeent de völle steedlike gemeantn dee laanks en tusken de greutere steedn in eploatsd zeent.

Laandskop

Pölder i't Greane Heart.

t Greane Heart, t oopne midngebeed van de Raandstad, wor an-evaln döar de steedn d'r ömhinne, mit öar lich en geluud en weegn. Veuraal de buutnraand van de Raandstad hef netuurgebeedn bestoand uut zaandgroond en bosgebeedn. Nich zoo uut-estrèk as de Veluwe, mear toch wichtig. De bekanste netuurgebeedn zeent:

• t Kustgebeed, spesjoal ezeen t Nasjonoal Park Zuud-Kennemerlaand.
• De marngebeedn i't noordlike Greane Heart, zooas t Noardermar.
• De Utrechse Höawelrugge e'T Gooi an de eastraand van de Raandstad.
• n Hoarlmerholt.
• t Markermar en de Raandmarn roond Zuudlik Flevolaand.

Bevölkige

Tal van inwönnern

De Raandstad hef, ofhoanklik van de begreanzige, tusken de 6,6 en 7,6 miljoen inwönnern (den loatsten zeent de vier Raandstadproveensies soamn). Meastieds wor uut-egoan van 7,1 miljoen menskn. Doarmit is t gebeed ean van de greutste agglomeroasies van Europa. A'j de steedlike regionen d'r ömhinne ok mittelt, den kö'j etwa oawer de 10 miljoen inwönnern kömn. Disse regionen zeent önner oandre Broabant-Stad (ok wal Broabantse Steednrieje öf Zaandstad), de Stadsregio Arnem-Nimweage en de WERV.

Pröbleemn

Mit de versteedlikige goat ok wal n poar pröbleemn mit. Hierbieje heurt n geluudsheender, luchvervuuling en kriminoaliteit.

n Apart pröbleem is t sniprpetroon det de Raandstad hef in zin bestuur. Tarwiel de Raandstad as ean gebeed ezeen wor, is d'r nich ean bestuur det 'm d'r mit beasig hoalt. Döar n gezèlskop van vier burgemeastrs en vier Kömmissoarisn van de Köninginne. Möglike lösigen hierveur zeent ean greute Raandstadproveensie d'rvan moakn, öf, zooas Stoatnlid Robbert Baruch veurstèln: zeaven proveensies, woarvan d'r vief ean Raandstadautoriteit vörmt.

n'Oandr pröbleem det d'r ok is, is t feait det de Raandstad nasjonoal en internasjonoal van zoo n greut belaang is, det d'oandre plöatse, zooas t Neersassiese gebeed, 'm önwichtige voeln goat. De Raandstad is kloar de greutste antrèkr van Neerlaand, mit ok mear as de half van de BNP van t hölle Neerlaand (zea ok Raandstadproveensie), woarvan d'oandre regionen voak töt biejnoa aajt nich profitiert. Ok wor voak in de regerige ezèg det biejnoa aale beslissign dee emoakt wort in de politiek af-estèmd zeent öp de Raandstad, i't nachdeil van d'oandre regionen.

Wat ok noch n pröbleem is is t wönigntekört. Tarwiel t wönigntekört m oawer den hölle wearld ofspielt, is de Neerlaandse situoasie unieke: in teegnstellige töt de measte oandre Weastrse laandn, liekt t in de Raandstad asöf t allean moar arger wor.